Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1987, Side 97

MÚLAÞiNG
95
og fór að venju rétt framhjá Hólman-
um á leið inn í Bakkagerði. Strákar
sem á trillunni voru höfðu uppi ærsl
og hávaða. Afi sagði þá að það væri
ósiður að vera með hávaða á sjó. Til
marks um hvað af því gæti hlotist sagði
hann mér eftirfarandi sögu:
A síðustu öld hjuggu bændur tveir
að Höfn og Hofströnd, sem stunduðu
mikið sjóróðra. Þeir reru alltaf saman
á báti. Samkomulag þeirra var svo
einstakt að enginn formaður var á
bátnum. Styngi annar þeirra upp á ein-
hverju var það óðara samþykkt af
hinum. Þeir höfðu þann sið að syngja
á sjónum og hafa uppi háreysti nokkra.
Það mun hafa verið um 1860 að þeir
fóru eitt sinn í hákarlslegu á útmánuð-
um og hafði hvor sinn vinnumann.með
sér.
Þeir lögðust við stjóra úti í fjarðar-
kjafti.
Alllangt frá þeim voru Nesmenn og
Geitvíkingar saman á báti, einnig í
hákarlalegu. Stillt veður var en nokkur
undiralda. Afli var góður og höfðu þeir
þann hátt á að skera hákarlinn inn í
bátinn jafnóðum. Þegar hallaði degi
höfðu þeir fyllt bátinn en þá bar það
við sem aldrei hafði gerst áður, þeim
bændunum kom ekki saman um hvort
skera skyldi síðasta hákarlinn inn í bát-
inn eða hafa hann í eftirdragi.
Það varð ofan á að hákarlinn var
skorinn inn í bátinn og var hann þá
sökkhlaðinn. Þegar þeir síðan bjugg-
ust til heimferðar kom í Ijós að stjórinn
var fastur í botni.
Þeir brugðu þá á það ráð að draga
allan slaka af stjórafærinu og setja fast
um framhnífilinn. Fóru síðan allir aft-
ur í bátinn og hugðust láta undirölduna
um það að losa stjórann úr botni. Það
vinnumennirnir Stefán og Björn. Veður var
lygnt og blítt á landi, en lítil suðaustangola út
á sjónum, hafísinn úti fyrir og á stangli innum
fjörðinn. Þegar degi hallaði höfðu bændurnir
hlaðið skipið af hákarli og 6 utanborðs. Þá
drápu þeir seinast 2 brettinga og vildu draga
upp í skipið. Stefán mælti móti og kvað nóg
hlaðið, en bændurnir rjeðu. Var þá skipið
varla fært nema í blíðu. En skammt var til
lands og innfall. Þegar þeir vildu draga
stjórann, var krakinn leirufastur. Strengdu
þeir um stund á hnífli. Stefán vildi að stjórinn
væri skilinn eptir og bundið á mastur, því strax
mundi verða farið aptur, en formaður vildi
ekki, færði heldur stjórann aptur að bita og
tóku að draga. Höfðu þeir bændur aldrei gjört
slíkt fyrr á hlöðnu skipi. Þegar stjórinn kom
á mitt borð, sneri vindurinn skipinu og fallið
lagðist á, borðið dróst niður og alda fór inn,
svo hálffyllti. Þá var sleppt stjóranum í hasti
svo skipið rjetti, en meira heldur en skyldi og
fjell sjór inn af hinu borði, svo óðum sökk og
fyllti. Þá skáru skipverjar frá sjer hákarlana
og veltu hinum smáu út, stigu síðan lítið eitt
í annað borð eins og til að hleypa sjó út úr
skipinu. Þá tók skipinu að hvolfa. Skipverjar
klifruðu fyrst upp á hið efra borðið, síðan til
kjalar og hina hlið upp í skipið aptur, því það
veltist undir. Fór enginn þeirra á kaf og enginn
missti af skipinu, nema Björn vinnumaður og
tók þó ekki kaf. Var hann dreginn inn á ár,
og þá mjög yfirkominn, því maðurinn var
lúinn og heilsulítill, hneig hann niður í austur-
inn. Litlu seinna settist Guðmundur bóndi á
bita og leið yfir hann; höfðu slík aðsvif fyrr
viljað koma að honum. Nú tóku þeir Halldór
og Stefán árar og reru standandi fullu skipinu,
höfðu árar í olbogabótum, og varð brátt skrið-
ur af róðrinum undan vindi og falli. Þá tóku
þeir að kalla sjer til hjálpar. Skip sat norður
á sjó, og voru hlaðnir af hákarli, héldu skip-
verjar að hinir væru að kveða. Þegar þeir Hall-
dór og Stefán lúðust af róðrinum, settust þeir
í stafna, börðu sjer og kölluðu. Þá sneri golan