Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1987, Page 142

140
MULAÞING
hafa smáa króka. Beitan var öðuskelfiskur fluttur í trékútum fylltum
saltpækli. Þetta reyndist tálbeita en var mjög dýr.
Norðmönnum þótti harðir straumar út af Reyðarfirði, þokur tíðar, sjór
stór og krappur þá er vindur var að mun. Þeir hættu því að róa með
lóðir þegar kom fram í september, en fóru í þess stað að stunda með
handfæri og lögðu haukalóðir fyrir lúðu. Slíkt hafði ekki verið vani sjó-
manna þar áður, að hafa haukalóðir í sjó er svo var áliðið sumars. Sú
veiði gekk svo vel hjá þeim að þeir fengu stundum hálffulla báta sína af
heilagfiski. Það söltuðu þeir mest í tunnur og fluttu heim með sér.
Norðmenn fiskuðu ágætlega yfir sumarið, seldu þorsk og ýsu blautt
upp úr sjó. Mér segir svo hugur, að kaupmenn þeir sem keyptu af
þeim fiskinn og eins hinir, sem leyfðu þeim uppsátur, hafi ekki haft
tap af þeim viðskiptum.
Norsku bátarnir voru allir með rásegl, hlupu mikið í góðu leiði og
aðdáunarvert að sjá hvað þeir sigldu vel í beitivindi. Allir voru þeir
með lóðstefni, bæði á barka og skut, skarpir í botn og til skuta, með
háan kjöl, þó breiðastir í miðju.
Þeir á mótorbátnum „Laxinum“ fiskuðu svo vel þetta sumar, að
heita mátti að hver karlmaður sem sá til sjávar fengi mótorbátaveiki.
Næsta vetur voru gerðar svo margar pantanir að hvorki vélaverk-
smiðjurnar né smíðaverkstæði bátanna gátu fullnægt þeim til hálfs.
Þessi sjúkleiki ásótti ekki síður æruverða embættismenn en útgerðar-
og kaupmenn, en oft voru þeir fleiri en einn um útgerð eins báts, allt
upp í fjóra. Til þess að flýta fyrir bátunum var byrjað á að smíða þá
hér uppi, en þá stóð á vélunum.
Eg man ekki eftir að þá heyrði maður talað um nema tvær verksmiðj-
ur sem smíðuðu þessar mótorvélar, „Dan“ í Friðrikshavn og „Gideon“
í Horsens.
Á þorra 1906 fóru nokkrir ungir sjómenn af Austfjörðum utan til
þess að kynna sér meðferð á mótorvélunum.
Lagið á bátum þessum var ekki alltaf eins, þó frá sama verkstæði
væru. Voru þeir mjög misjafnir í sjó að leggja og eins var með smíði
á þeim. Á sumum bátanna var sannkallað „hrákasmíði" er síðar kom
þeim í koll. Bátar þeir sem komu frá Frederikshavn voru vandaðri að
öllum frágangi og yfirleitt fallegri til að sjá, en alls ekki betri í sjó að
leggja, afar breiðir í botn og að skutum, því erfiðir í mótvindi. Þeir
voru með alltof mjóa kili til að samsvara breiddinni og þurfti því
talsverða kjalfestu í þá ef menn hrepptu stórviðri, en hálflestaðir og
meira voru þeir ágætir í sjó, sérstaklega í undanhaldi. I mótdrægu