Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1987, Blaðsíða 156

154
MÚLAÞING
um var heitið fyrir góða hirðingu sauðfjár og góða meðferð áburðar
frá sama tíma. E - Ferða- eða vakningarfærðsla bænda, framkvæmd
af ráðunautum, sem byrjað mun hafa 1906 - 1907. F - Til bændanám-
skeiða var stofnað 1908 og hið fyrsta haldið í Borgarfirði veturinn
1909. Var það gjört til fyllingar E-lið og Sambandssvæðinu skipt í
fjögur námskeiðasvæði þannig: 1. svæði milli Gunnólfsvíkurfjalls og
Smjörvatnsheiðar, 2. svæði frá Smjörvatnsheiði til Breiðdalsheiðar, 3.
svæði frá Breiðdalsheiði til Lónsheiðar og 4. svæði frá Lónsheiði að
Skeiðarársandi. Voru námskeiðin tekin í röð, eitt á ári eða eftir því
sem um var sótt, og haldin af starfsmönnum Sambandsins. Auk þess
styrkti Sambandið hin árlegu námskeið við Eiðaskólann, bæði með því
að láta starfsmenn sína halda þar fyrirlestra og með nokkru fjárfram-
lagi. Búnaðarnámskeiðin voru mjög fjölsótt, einkum við skólann, fóru
prýðilega fram og voru tvímælalaust bezta vakningarmeðalið, sem við
áttum kost á að nota.
Með framansögðu hef eg skýrt frá sköpun Sambandsins og reynt að
sýna beinagrind þess í aðaldráttum. En þetta var mikil starfsemi og
nrargþætt, sem oflangt mál yrði hér að fara nánar út í. Verð eg því að
vísa þeim, er kynnast vildu holdi og blóði þess, til skýrslna þess og
ársrita. Skýrslurnar er að finna í Búnaðarriti Búnaðarfélags íslands -
1907 bls. 65 - 77, 1908 bls. 177 - 213, 1909 bls. 308 - 344 og 1911 bls.
53 - 87, og síðan í ársritum Sambandsins 1911 - 1920 og áfram.
En þótt allt þetta væri lesið spjaldanna á milli, þá er þar í rauninni
aðeins að sjá tilraunaumbrot eins, tveggja, þriggja eða sárafárra manna.
Hitt sýnir ekki hið prentaða mál, að flest þetta var að meira eða minna
leyti sama sem glíma við skugga sinn. Skilnings- og áhugaleysi almenn-
ings var svo magnað að hreinum undrum sætir. Má nefna þess nokkur
fá dæmi. Búfjársýningar áttu að vera grundvöllur kynbóta. Þar átti að
finna úrvalsskepnur karldýra, er nota skyldi til kynbóta. En ekkert var
tíðara en það, að komið væri með naut á nautasýningum, er haldnar
voru við Lagarfljótsbrú, á leið þeirra á Seyðisfjörð til slátrunar.
Væri þar um kynbótanaut að ræða, var eigandinn að vísu skyldur
til að selja það til lífs. En nautræktarfélögin, sem komið hafði verið á
fót, voru þá ekki búin að kaupa, enda urðu þau eitt af því sem lognaðist
upp eftir nokkur ár. Líkt fór lengi vel um hrúta. Þó að þeir væru
dæmdir til kynbóta, var enginn kaupandinn, og áfangastaður þeirra
varð blóðvöllurinn á Seyðisfirði. Stofnað var kynbóta-sauðbú á Hreið-
arsstöðum í Fellum. Það lánaðist ekki og lagðist niður. Loks 1913 tókst
að stofna slíkt bú á Rangá í Hróarstungu. Það lánaðist og náði að fullu