Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1999, Qupperneq 97

Þórarinsstaðir í Seyðisfirði
Unnið hörðum höndum. ©Minjasafn Austurlands 1999.
veraldlegum húsum í norðanverðri Evrópu
alveg aftur til steinaldar. Byrjað var að reisa
andlegar byggingar samkvæmt stafverks-
tækninni, þ.á.m. kirkjur, þegar kristnin fór að
ná afgerandi útbreiðslu í Evrópu á jámöld.
Engar tvær stafkirkjur eru eins en allar
hafa þær sín sameiginlegu einkenni. Fyrstu
stafkirkjumar vom byggðar úr viðarflekum,
svokölluðu stafverki sem stóð á undirstöðu-
steinum. Annað einkenni þessara timbur-
kirkna vom niðurgrafnar stoðir í homum. Ef
um var að ræða stórar kirkjur stóðu einnig
niðurgrafnar stoðir í miðjum veggjum á milli
nokkurra viðarfleka. I sumum timburkirkjum
stóðu niðurgrafnar stoðir einnig inni í
miðskipi þeirra.5
Stafverkstæknin hélt áfram að þróast og
mótast í tímans rás. Þegar timburkirkjur höfðu
verið reistar um nokkurt skeið víða um
norðurhluta Evrópu var farið að láta stoðir
kirknanna standa á stoðarsteinum í stað þess
að grafa þær í jörðu. Venjulega er því talað um
tvær kynslóðir stafkirkna í þessu sambandi,
þar sem eldri kynslóð slíkra kirkna hefur
niðurgrafna homstafi en í þeirri yngri stendur
allt stafverkið og stoðimar á stoðar- eða
undirstöðusteinum.6 Samkvæmt þessari
skilgreiningu tilheyrir stafkirkjan á Þór-
arinsstöðum eldri kynslóð stafkirkna.
Stafkirkjurnar urðu ekki langlífar. Þær
voru eldfimar og segja má einnig að þær
hafi verið byggðar á eldfimum tímum er
mótun kristinnar trúar stóð sem hæst.
Fyrstu stafkirkjurnar eru taldar hafa verið
reistar í Evrópu á fyrrihluta 11. aldar.7
Steinkirkjur leystu þessar timburkirkjur af
5Christie 1981:204.
6Christie 1981:174, 202.
7Hauglid 1998:171, Skre 1995:215.
95