Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1999, Síða 166

Múlaþing
handbókar sem nýtist handverksmönnum og hönnuðum slrkra verkefna. Margmiðlunardiskur þar sem
fróðleikur verður settur fram á gagnvirkan máta verður einnig gefinn út.
Aðilamir að samstarfinu hittust fyrst í Slóvakíu í maí. Var um vikutíma þar varið bæði í fundi um
verkefnið og skoðunarferðir á staði sem tengjast áherslusviði þess. Fulltrúar Minjasafnsins voru Steinunn
Kristjánsdóttir og Jóhanna Bergmann. Á fundinum var samþykkt að ráðast í endurgerð á torfkirkjunni sem
stóð í Hróarstungu fyrir um 1000 árum síðan og rannsökuð var sumarið 1997. Evrópusamstarfsverkefnið
miðar að þekkingu og reynslu á þessu sviði og hér þótti kjörið að ráðast í raunverulega endurgerð þar sem
forsenda þess er fyrir hendi, þ.e. fornleifarannsóknirnar sjálfar. Undirbúningur þessa verkefnis var þegar
hafinn. Fenginn var torfhleðslumaður til verksins, Guðjón Kristinsson að nafni, afar áhugasamur og
vandvirkur í sínu fagi. Einnig var rætt við Gunnar Bjamason, húsasmíðameistara, um að taka að sér bæði
að hanna tréverkið, í samvinnu við Steinunnþog vinna viðinn með viðeigandi verkfærum. Hér er um að
ræða færasta smið sem ísland býður til slíkra verka. Hann á langan feril að baki sem smiður við
endurgerðir og viðgerðir gamalla húsa. Hann vann með Herði Ágústssyni að smíði Þjóðveldisbæjarins að
Stöng og með Hjörleifi Stefánssyni að endurgerð Stangarkirkju fyrir sýningu í Þjóðminjasafni svo það
helsta sé nefnt.
í september hittust skipuleggjendur og sérfræðingar aðildastofnanna samstarfsins hér á slóðum
Minjasafnsins til funda og fræðslu um íslenskar aðstæður. Skoðunarferðir voru farnar á vettvang
fornleifarannsókna safnsins, í Sænautasel til að sjá vel heppnaða endurgerð, í fjöru að líta rekaviðinn og í
skógana okkar hér, bæði nytjaskóg og náttúmlegan birkiskóg. Afráðið var, í sartiráði við Gunnar
Guttormsson bónda að Litla-Bakka, að velja kirkjunni stað á aflögðu túni á vegamótum gegnt
bæjarhúsunum. Þar er aðgengi gott fyrir ferðamenn. Einnig var ákveðið að handverksmenn samstarfsins
kæmu til landsins sumarið eftir til að vinna að endurgerðinni.
Safnauki
Alls bámst safninu 195 munir á árinu. Þetta vom einkum ýmsir persónulegir munir sem í notkun voru
fyrr á öldinni, auk heimilis- og skrifstofutækja sem orðin em úrelt. Sérstaklega ber að nefna gjöf Önnu
Þóm Árnadóttur, Reykjavík, en það er skírnarkjóll saumaður af Nicoline Weywadt, ljósmyndara á
Djúpavogi, árið 1883. Nicoline færði langömmu gefanda kjólinn vegna fæðingar fyrsta barns hennar og
manns hennar. Ekki má heldur ógetið látið muna sem Jóna, Jónas og Benedikt Jónasbörn færðu safninu til
minningar um systur sína, Málfríði, sem missti sjónina barn að aldri og lést fyrir aldur fram árið 1941 á
31. aldursári. Málfríður fékk, fyrir eigin dugnað og stuðning fjölskyldu sinnar, styrk til tveggja ára dvalar
á kvennaskóla fyrir blinda í Danmörku og nam þar meðal annars vefnað og aðra handavinnu. Eftir að heim
kom gaf hún sig mest að prjónaskap og vefnaði og voru afköst hennar og vandvirkni með ólíkindum.
Systkinin færðu safninu fjögur ólík vefnaðarsýnishorn, tvenna útprjónaða telpnakjóla, prjónapilsi, og
sokka- og vettlingasett með eins prjónamynstri, allt gert af Málfríði. Auk þess fylgdi gjöfinni minningar-
plagg um hana. Fyrir átti safnið prjónað rúmteppi eftir Málfríði.
í árslok voru um 6800 gripir skráðir í vörslu Minjasafns Austurlands en vitað er um nokkra eldri muni
sem enn á eftir að færa inn í tölvuskrána.
Útgáfustarfsemi og fyrirlestrar
Á árinu kom út á vegum Minjasafnsins skýrslan „Geirsstaðir í Hróarstungu; stórbýli á landnáms- og
söguöld" eftir Steinunni Kristjánsdóttur. Steinunn gerir þar grein fyrir niðurstöðum rannsóknar sinnar árið
áður á rústum sem kallast Geirsstaðir. Rannsóknin leiddi í ljós fornt býli en rúst sú sem fullrannsökuð var
164