Jökull - 01.10.1998, Page 104

Fjárlaganefndar. Síðan tók menntamálaráðuneytið
sjálft að ákveða styrkveitingar til félagsins. Þær urðu
engar árið 1993 en 400.000 kr. árið 1994 eftir
sífelldan eftirrekstur og vonaði ég að það sýndi
skilning þeirra á starfi félagsins, m. a. mikilvægi þess
að Jökull kæmi út. En nú hefur ráðuneytið tilkynnt
félaginu, án eftirrekstrar í ársbyrjun, að á árinu 1995
verði styrkurinn 150.000 kr, svo að vissulega hefur
það ekki gleymt okkur. Nú er orðið ljóst hver stefnan
þess er en meðan Fjárlaganefnd ákvað framlag til
félagsins voru hins vegar alltaf í henni nægilega
margir þingmenn sem höfðu metnað til þess að styðja
útgáfu Jökuls.
RANNSÓKNIR
Rannsóknir á vegum félagsins s.l. ár beindust eins
og undanfarin ár að Grímsvötnum og mælingum á
jöklabreytingum.
Arleg rannsóknaferð Jöklarannsóknafélagsins var
farin til Grímsvatna dagana 16.- 22. júní 1994. Helstu
verkefni voru flutningur nýs geymslu- og snyrtihúss
upp á Grímsfjall auk rannsókna. Þátttakendur voru 34.
Fararstjórar voru Jón E. Isdal og Magnús Tumi
Guðmundsson. Þessi Grímsvatnaleiðangur var með
mesta móti vegna flutninga á húsi til Grímsfjalls.
Snjóbílar í ferðinni voru frá Landsvirkjun, Hjálpar-
sveit skáta í Reykjavík, Flugbjörgunarsveitinni í
Reykjavík og JÖRFI. Þá lögðu Gunnar Guðmundsson,
hjálparsveitimar báðar og Landsvirkjun til vörubíla og
Heirnir Lárusson stóran bílkrana til þess að koma
skálanum á flutningabíl. Allt var þetta án gjaldtöku og
þakkar stjórnin þann stuðning. Unnið var að
eftirtöldum verkefnum:
1. Hæð vatnsborðs Grímsvatna var mæld í vök
undir Vestari Svíahnúk. Hinn 20. júní s.l.
mældist hún 1425 m y.s., sem var um 15 m
hærra en á sama tíma árið áður.
2. Vetrarafkoma var mæld á miðri íshellunni og
reyndist 5,08 m (af snjó), vatnsjafngilsi 2875
mm, sem er nokkru yfir meðallagi s. 1. 40 ár.
Auk þess var unnið að því að greina öskulög
með íssjá og þróa þannig aðferð til þess að
meta afkomu jökla frá því þekkt öskulög féllu.
3. Unnið var að athugunum á hægfara breytingum
stærð og rúmtaki Grímsvatna. Undanfama þrjá
áratugi hefur bæði þrengt að Vötnunum og
íshellan þykknað svo að rúmtak þeirra hefur
minnkað og þar með vatnsmagn í Grímsvatna-
hlaupum. Þykkt íshellunnar og hvar hún fer á
flot var kannað með íssjármælingum og land-
mælt var 4 km langt snið norðaustur úr Vötn-
unum til þess að fá mat á ísskrið inn að þeim.
5. Unnið var að þyngdarmælingum á Bárðar-
bungu, sem er ein mesta askja landsins, til þess
að kanna innri gerð eldstöðvarinnar undir jökli.
6. Unnið var að afkomumælingum á Hvanna-
dalshnúk og reyndist ársafkoma um 7500 mm
af vatni. Er það annað árið í röð sem úrkoma
mælist svo mikil á Öræfajökli og er úrkoma
hvergi meiri hér á landi.
7. Unnið var að viðhaldi og endurbótum á sjálf-
virku mælistöðinni á Grímsfjalli.
8. Sett var upp sjálfvirk veðurstöð Landsvirkj-
unar á Brúarjökul í 1200 m hæð á miðjum
jöklinum. Þar stóð hún um sumarið og mældi
lofthita, rakastig, vindhraða og snjóbráðnun.
Þar er um að ræða rannsóknir á tengslum
veðurs og jökulleysingar.
9. Mælt var ísskrið í mælistikum á vestanverðum
Vatnajökli, sem settar hafa verið upp af Lands-
virkjun og Raunvísindastofnun til rannsókna á
framhlaupum jökla.
Mælingar á jökulsporðum
Mælingar á stöðu jökulsporða voru með svipuðu
sniði og áður undir stjóm Odds Sigurðssonar. A árinu
unnu félagar að mælingum á jöklabreytingum með því
að mæla hop og framskrið á um 45 jökulsporðum
víðsvegar um land. Sú vinna er ólaunað sjálfboðastarf,
en félagið greiðir styrk vegna eldsneytiskostnaðar.
Könnun á afkomu og hreyfingu á Vatnajökli
Á árinu unnu félagar á Raunvísindastofnun og
Landsvirkjun áfram að mælingum á afkomu og
hreyfingu á Síðujökli, Tungnaárjökli, Dyngjujökli,
Brúarjökli auk Grímsvatnasvæðisins. Afkoma var
rnæld með borunum og hreyfing með GPS-tækjum.
Af niðurstöðum má nefna að Brúarjökull og Dyngju-
jökull hreyfast svo hægt að á jökulárinu 1993-94 báru
102
JÖKULL, No. 45, 1998