Jökull - 01.10.1998, Blaðsíða 63

hólsmýri og héldu þeir þaðan ríðandi snemma
morguns. Lá leið þeirra upp undir „Staðarfjöll" (Sléttu-
björg ?) en þar voru góðir hagar og því kjörið að skilja
hestana eftir án þess að eiga það á hættu að þeir rásuðu
um of. En gefum nú Frisak orðið. „Við urðurn að leggja
margar lykkjur á leið okkar til þess að komast fram hjá
opnum sprungum. Þar sem snjór lá yfir, varð að kanna
snjóinn nákvæmlega og af varfæmi. Loksins komumst
við áfallalaust upp undir Hnappinn, en hann var ekki
auðgenginn. Hann er keilulaga og ég tel, að hallinn sé
milli 20 og 30 gráður miðað við lóðrétta línu. Hér urðum
við að höggva þrep í snjóinn og jökulísinn með
skóflunni, ég byrjaði, því ég fór alltaf á undan, en
Magnus tók brátt við af mér, og loks, þegar 86 þrep
höfðu verið hoggin, náðum við toppnum. Hér sá ég í
vestri aðeins næstu jökultinda og þokuna, sem lá yfir
vesturfjöllunum. Ég neita því ekki, að Lómagnúpur
hefði getað sést í gegnum eitthvert skarð, þó var það
óvíst. En það var öruggt, að hæðirnar í vestri tak-
mörkuðu alla útsýn, þar sem þær lágu á milli, og því
var ekki hægt að sjá allt það, sem þurfti að sjá. Þessi
staður var því ónothæfur. /—/ Við gengum nú niður af
Hnappnum aftur og vestur eftir sléttum jöklinum í átt
að hæð til þess að reyna, hvort ég gæti séð frá honum
Þverártindsegg og Fellssel, [?] en hvorugt sást. Því var
þessi hæð ónothæf eins og sú fyrri, þótt ég efist ekki
um, að þaðan sjáist allt, sem maður óskar sér í vestri.
1. mynd. Suðurbrún gígs Öræfajökuls af Hvannadalshnúki.
Frá vinstri: Eystri Hnappurinn, vestari Hnappurinn, Rótar-
fjallshnúkur, Ingólfshöfði og lengst til hægri sjást sprungur í
drögum Falljökuls. Ljósm. Ingólfur Isólfsson 14/7 1942.
- From Hvannadalshnúkur towards south, across the crater
of Orœfajökull.
Þessi fullyrðing er óviss, því stuttu eftir, að við
komumst upp á jökulinn, byrgði þokan öll lægri fjöll í
suðri og vestri. I austri var þokan minni, og ég veit ekki
betur en að ég sæi toppinn á Kleifartindi [Klifatindi]
yfir þokuna, sem einnig lá þar neðra. A leiðinni frá
Hnappnum og að áðumefndri jökulhæð eða hnúk gerði
myrka þoku og við settumst niður á snjóinn. /—/
Þokunni létti innan stundar, og þá komum við að
áðumefndri jökulhæð, en hér varð Magnus að moka
nokkur þrep eins og við Hnappinn en ekki nærri eins
mörg, og í brattanum voru sprungur, sem við urðum að
gæta okkar á. Nú fylgdum við spomm okkar niður af
jöklinum, og ég varð mjög feginn, þegar við vorum
komnir með heppni yfir huldu sprungumar. Nú verð ég
að gera allt aðra áætlun um framhald þríhymingsmæl-
inganna, og ég verð að hafa mælingastað á Staðarfjalli
eins og ég hugsaði mér í fyrra.“ Hafa verður í huga það
sem kemur glöggt fram við lestur dagbókarinnar, að
markmið Frisaks með jökulgöngunni er ekki að ganga á
hæsta hluta jökulsins, heldur þann stað sem gæfi bæði
bestu sjónlínu og hom milli mælipunkta upp af strand-
lengjunni austan og vestan jökulsins ásamt sigti á
mælingavörðu á Ingólfshöfða. Með framangreind atriði
í huga er ekki unnt að slá því föstu að jökulhæð sú sem
þeir gengu á að loknu klifrinu á Hnappinn hafi verið
Hvannadalshnúkur. Hann er í fimm kílómetra fjarlægð
til norðvesturs frá Hnappnum og af honum sést Þver-
ártindsegg prýðilega. Aftur á móti er Rótarfjallshnúkur
í eins kílómetra fjarlægð til há vesturs frá Hnappnum
og af honum sést Þverártindsegg ekki. :,5‘40102
1839 5/8 I Landfræðissögu sinni segir Þorvaldur
Thoroddsen svo um sr. Sigurð Gunnarsson á Hall-
ormsstað, „I fyrstu ritgjörðinni >um öræfi Islands<
lýsir síra Sigurður útsjón af norðvesturhorni Vatna-
jökuls suðvestur af Kistufelli, þangað kom hann með
Birni Gunnlaugssyni 5. ágúst 1839, veðrið var hið
besta og útsjónin dýrðleg; hér fær Sigurður Gunnars-
son tækifæri til að lýsa norður brún Vatnajökuls og
öræfum og fjöllum þar í nánd, eptir því sem þau þá
voru kunnug.“ 92'116-
1840 5/7 Sr. Pjetur Guðmundsson frá Grímsey
segir svo í riti sínu, Annáll nítjándu aldar, um J.C.
Schythe, danskan náttúrufræðing sem fór ásamt sr.
JÖKULL, No. 45, 1998
61