Dagblaðið Vísir - DV - 21.11.2014, Blaðsíða 30

Helgarblað 21.–24. nóvember 201430 Fólk Viðtal
ekki sem hluta af hópnum innan lög­
reglunnar þá segist hún fá stuðning
og meðbyr frá mörgum kollegum. Sá
stuðningur er þó aldrei opinber, held­
ur berst hann með tölvupóstsending­
um, einkaskilaboðum á Facebook
eða símtölum. Hún hefur einnig feng­
ið mikinn meðbyr utan lögreglunnar
og þykir það ánægjulegt. „Það er svo­
lítið leiðinlegt, hvort sem fólk er mér
sammála eða ekki en er hlynnt því að
fólk geti tjáð sig um hlutina, að það
geti ekki sagt það opinberlega. Ég
hef mjög ríka réttlætiskennd og ef ég
sé eitthvað sem mér finnst rangt þá
vil ég allavega leggja mitt af mörkum
til að gera hlutina betri. Þrátt fyrir að
lögreglumenn séu upp til hópa mjög
hæfir, þá tel ég að það megi alltaf gera
betur og verða betri.“
Settir út í horn fyrir að tjá sig
Að hennar mati er það allt of algengt
hjá lögreglumönnum að þeir kvarti
sín á milli yfir því sem betur má fara,
en þeir séu ekki duglegir við að standa
upp og segja hlutina hreint út. „Menn
halda kannski að þeir missi vinnuna
eða verði settir út í horn. Sumir segj­
ast þekkja dæmi þess að fólk hafi ver­
ið sett út í horn fyrir að tjá sig of mikið.
Ef það er raunin, að maður er settur
út í horn fyrir að tjá sig, þá veltir mað­
ur því alvarlega fyrir sér hve hollt það
starfsumhverfi er.“
Eyrún segir það líka allt of algengt
að lögreglumenn taki umræðu um
lögregluna mjög persónulega. Þeir
skynji umræðuna sem persónulega
árás á þá sjálfa. „En lögreglan er sam­
félagslegt viðfangsefni. Það er því ekki
bara lögreglumanna að segja til um
það hvort lögreglan á að vera vopnuð,
hve miklar upplýsingar á að gefa út í
samfélagið eða hvernig við vinnum.
Samfélagið hefur mikið um þetta að
segja og mér finnst löggan hafa verið
alltof lítill hluti af samfélagslegri um­
ræðu.“
Hlakkar til að vinna með nýjum
lögreglustjóra
Eins og fram hefur komið er Eyrún
í námsleyfi um þessar mundir og
þegar hún snýr aftur til starfa í des­
ember verður það undir nýjum lög­
reglustjóra, en Sigríður Björk Guð­
jónsdóttir tók nýlega við starfinu af
Stefáni Eiríkssyni. Eyrún er spennt að
fá að vinna með henni. „Sigríður er
ein sú kona sem ég hef litið mikið upp
til síðustu ár og ég hlakka mikið til að
starfa undir henni. Ég er sannfærð
um að hún komi til með að breyta
hlutunum. Það var mikil ánægja með
hana á Suðurnesjunum og ég skynja
það að hún vill hleypa öðrum að
ákvarðanatöku. Ég hef skynjað það
að hún sé ekki hlynnt þessari gam­
aldags virðingarröð. Hún er frekar
hlynnt nútímastjórnunarháttum þar
sem fleiri koma að ákvarðanatöku og
ég hef mikla trú á henni.“
Eyrún viðurkennir að hún þekki
nýjan lögreglustjóra ekki persónu­
lega, en hún þekki áherslur hennar
í starfi. Þá bendir hún á að hún hafi
gert góða hluti í viðleitni til að upp­
ræta heimilisofbeldi á Suðurnesjum.
En svipað verkefni er að hefjast hjá
lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu í
samvinnu við Reykjavíkurborg.
Fannst erfitt að sjá lík
Lögreglustarfið fer, að sögn Eyrúnar,
ágætlega saman við að vera einstæð
fjögurra barna móðir, enda vinn­
ur hún eingöngu dagvinnu núna og
elstu börnin eru orðin fullorðið fólk.
Starfs síns vegna í kynferðisbrota­
deildinni er hún þó mjög meðvituð
um skuggahliðar samfélagsins og
ljótleikann sem þar þrífst. „Ég tala um
þessa hluti við börnin mín. Segi þeim
að bera virðingu fyrir öðrum og virða
mörk og ég brýni fyrir þeim að ef þau
lendi sjálf í einhverju þá eigi þau að
leita sér strax hjálpar. Það getur til
dæmis skipt öllu í nauðgunarmálum
hvort þú leitar þér strax hjálpar eða
ferð heim í sturtu.“
Aðspurð hvort hún hafi ein­
hvern tíma upplifað það í starfi sínu
sem lögreglumaður að hún hafi
verið í hættu, svarar Eyrún því neit­
andi. „Ég hef aldrei verið hrædd í
vinnunni og hef aldrei upplifað mig í
hættu. Aðrir lögreglumennn hafa ef­
laust upplifað það, en ég hef líklega
verið heppin. En ég hef verið í alls
konar aðstæðum.“
Eyrún bendir á að undir kynferðis­
brotadeildina, sem hún starfar í,
heyri einnig aðrir alvarlegir ofbeld­
isglæpir. „Ég held að ég hafi séð ljót­
ari hluti þar en þegar ég var almenn­
ur lögreglumaður. Við erum með
mjög alvarlegar líkamsárásir, morð og
morðtilraunir, sjálfsvíg og fleira á okk­
ar könnu. Ég hef virkilega fengið að
upplifa sorg og mjög óskemmtilega
hluti sem eru mjög fjarlægir manni.
Í nútímasamfélagi er dauðinn mjög
fjarlægur, hann er orðinn mun stofn­
anabundnari en áður og fólk þekk­
ir hann því illa. Ég man að mér þótti
það mjög erfitt þegar ég sá í fyrsta
skipti lík í vinnunni. Það tók mig svo­
lítið langan tíma að geta snert lík. Mér
fannst þetta svo langt frá mér. Það
venst hins vegar að einhverju leyti, en
það er alltaf jafn erfitt að horfa upp á
sorg annarra. Það á ekki að venjast. Ef
maður venst því að horfa upp á sorg
og vanlíðan annarra þá finnur maður
sér nýtt starf.“
Eyrún segir þó nauðsynlegt að taka
ekki vinnuna með sér heim og henni
tekst það vel. Að hluta til er ástæðan
sú að hún hefur svo mikið að gera að
hún hefur ekki tíma til að hugsa um
vinnuna – nema í vinnunni. Þegar
erfið mál sitja í henni reynir hún að
létta af sér með því að tala við góða
vinkonu. Hún leitar aldrei eftir stuðn­
ingi innan lögreglunnar.
Settist á þing í tvær vikur
Eyrún segist hafa mjög breitt áhuga­
svið og hlær þegar hún tjáir blaða­
manni það, enda meðvituð um að
stundum hefur hún ansi mikið að
gera. „Stundum finnst mér ég vera
með of marga bolta á lofti í einu, en
það hefur bara þróast þannig. Ég geri
mér samt grein fyrir því að á einhverj­
um tímapunkti þarf ég að velja hvert
ég vil fara í lífinu og hvað ég ætla að
verða þegar ég verð stór,“ segir hún
kímin.
Pólitíkin er eitt þessara áhugamála
sem hún hefur sinnt töluvert í seinni
tíð. En Eyrún hefur bæði verið í fram­
boði til borgarstjórnar, sem og Al­
þingis, fyrir Vinstri hreyfinguna grænt
framboð. Hún situr nú í stjórnkerfis­
og lýðræðisráði Reykjavíkurborgar og
tók einmitt sæti á þingi í fyrsta skipti
sem varaþingmaður í tvær vikur í
byrjun nóvembermánaðar. „Ég var
nú ekki í varamannssætinu sem slíku
en var svo heppin að detta inn á þing.
Það var ofboðslega skemmtileg lífs­
reynsla. Ég fékk að vita það í byrjun
september að líklega tæki ég sæti og
fór strax að hugsa hvernig ég gæti nýtt
þennan tíma.“
Eitt það fyrsta sem kom upp í huga
Eyrúnar var mál henni mjög nær­
tækt – verkfallsréttur lögreglumanna.
„Ég náði að leggja það fram síðasta
daginn, breytingu á lögum um að
endurvekja verkfallsrétt lögreglu­
manna,“ segir Eyrún sem er að von­
um stolt af því að hafa náð að koma
þessu máli frá sér á þingi. „Ég leit
auðvitað fyrst og fremst á þetta sem
nám en Svandís Svavarsdóttir var
mjög dugleg að ýta á mig að fara upp
og tala. Ég er aldrei feimin við að tala
en auðvitað fær maður smá fiðring í
magann þegar maður talar á Alþingi,“
viðurkennir Eyrún og brosir.
Vinnur að draumaverkfni í
doktorsnámi
Hún lætur sér ekki nægja að starfa
sem lögreglumaður og sinna pólitík­
inni, heldur er hún líka í doktorsnámi
í mannfræði. Það var draumur sem
hún ætlaði sér alltaf að láta rætast.
„Ég er alltaf með markmið sem ég
sigli á og þegar ég næ markmiðinu þá
set ég mér nýtt markmið. Markmið­
in byggjast alltaf á draumum og það
má segja að þótt ég trúi ekki á Secret­
aðferðina þá hef ég svolítið verið að
fylgja henni. Þegar ég næ markmiði
þá kemur alltaf yfir mig tómleika­
tilfinning ef ég er ekki strax komin
með nýtt markmið.“
Doktorsnámið sem slíkt var þó
ekki endilega markmið út af fyrir sig,
heldur ákveðið verkefni sem Eyrún
vildi vinna og fann því farveg í dokt­
orsnáminu. Þegar hún var skiptinemi
í Brasilíu varð það henni mjög hug­
leikið að hafa upp á afkomendum Ís­
lendinga í þar í landi, en þangað fór
hópur Íslendinga um miðja nítjándu
öld og settist að. Árið 2006 komst hún
í kynni við nokkra afkomendur sem
leiddi til þess að hún hóf doktorsnám
í mannfræði árið 2011. En hún vinn­
ur að rannsókn á afkomendum ís­
lenskra innflytjenda í Brasilíu, undir
leiðsögn Kristínar Loftsdóttur, pró­
fessors í mannfræði við Háskóla Ís­
lands. „Draumurinn var því aldrei að
fá doktorsgráðu, heldur vinna þetta
verkefni á fræðilegum grundvelli. Að
fá doktorsgráðu í lokin er bara bón­
us.“ Hún stundar námið samhliða
vinnunni og ef allt gengur upp vonast
hún til að ljúka því árið 2017.
Eyddi sumrinu í Brasilíu
Eyrún brosir þegar blaðamaður spyr
hvernig hún hafi eiginlega tíma til að
sinna þessu öllu. Þetta er spurning
sem hún er vön að fá og svörin því á
reiðum höndum.
„Vinkonur mínar halda stundum
að það séu fleiri tímar í sólahringn­
um mínum en þeirra. En ég er mjög
góð í því að hólfa mig niður. Í einu
hólfi er ég með lögguna, í öðru með
pólitíkina, doktorsnámið og svo fjöl­
skylda og vinir. Ég er mjög skipulögð
og það er lykillinn að þessu.“
Eyrún hefur nýtt fæðingarorlofið
til að sinna náminu meira en áður
og þá fékk hún rannsóknarstyrk frá
Eimskipum sem hún verður á fram
í desember. Í sumar dvaldi hún í tvo
mánuði í Brasilíu við gagnaöflun. „Ég
fór út með einn sex mánaða og ann­
an tólf ára og barnsfaðir minn kom
með, mér til halds og trausts. Fólki
fannst það mikið glæfraspil hjá mér
að fara með svona lítið barn til Bras­
ilíu. Ég var búin að vera með kvíða­
hnút í maganum í marga mánuði, en
svo var þetta ekkert mál.“
Minnt á hve lífið er hverfult
Eyrún viðurkennir að hún komi ekki
miklu einkalífi fyrir í stífri dagskrá
sinni, en hún er einstæð um þessar
mundir. Hún og faðir yngsta sonar­
ins slitu samvistir í vor eftir fjögurra
ára samband, en þau eru þó góðir
vinir. „Það var ekki lengur inneign í
sambandinu. Við erum ólíkt fólk sem
fundum okkur ekki í sambandi. En
við erum vinir og ætlum að sjá um
þetta barn saman.“
Hún segist vera mjög heppin með
börnin sín fjögur. „Þau eru öll svo fín
og flott og engin vandamál á þeim,“
segir Eyrún stolt en hún hefur dreift
barneignunum vel yfir árin. Þau
elstu eru orðin 18 og 20 ára, miðju­
barnið er 12 ára og það yngsta 10
mánaða. „Ég grínast stundum með
að ég eigi börn á öllum skólastigum.
Það yngsta er á ungbarnaleikskóla,
svo í grunnskóla, framhaldsskóla og
háskóla. Það er gott að dreifa þessu
svona,“ segir Eyrún hlæjandi. En
elsta dóttirin er að hennar sögn hálf­
gerð aukamamma yngsta drengsins.
„Ég á þrjú systkini sjálf og mig lang­
aði alltaf að eiga stóra fjölskyldu. En
ég hef lengst af verið einstæð móðir,
þannig að börnin hafa þurft að vera
sjálfstæð og þannig hefur þetta geng­
ið upp. Auðvitað væri óskandi að
maður hefði verið með sama mann­
inum alla tíð, byggt með honum hús
og átt börn, en raunveruleikinn er
ekkert alltaf þannig. Það getur svo
margt komið upp á í lífinu. Það er
samt mikilvægt að maður geri gott úr
því sem maður hefur og það heldur
í mér lífi að eiga alltaf mína drauma
og markmið. Það má ekki missa
sjónar á því.“
Eyrún hefur fengið reglulegar
áminningar um það á lífsleiðinni
að lífið er ekki sjálfsagt og því
nauðsynlegt að nýta það til fulls.
„Það er enginn búinn að lofa manni
morgundeginum. Það eru ekki mörg
ár síðan ein af mínum bestu vinkon­
um dó úr krabbameini, rétt rúm­
lega þrítug. Svo lenti sonur minn í
alvarlegu slysi fyrir nokkrum árum
þar sem vinur hans dó. Þannig ég
hef reglulega fengið svona áminn­
ingar um að njóta þessa lífs og dags­
ins í dag. Af hverju ekki að leiða hjá
sér leiðindi í kringum sig, þröskulda
og baktal, og fylgja hjartanu?“ spyr
Eyrún í einlægni, en hver og einn
verður að finna svar við þeirri spurn­
ingu hjá sjálfum sér.
Leggst í fræðimennsku í ellinni
Hún segist alltaf hafa verið dugleg við
að reyna að bæta sig sem manneskju,
með því að afla sér þekkingar, vinna
með sjálfa sig og gæta þess að staðna
ekki. „Eins og er þá er ég með alla
boltana á lofti en væntanlega kemur
sá tími að ég þarf að ákveða hvað ég
ætla að gera,“ segir Eyrún. Hún seg­
ist þó vera nokkurn veginn með það á
hreinu, en er ekki tilbúin að opinbera
það fyrir alþjóð að svo stöddu. „Það
eina sem ég gef upp er að þegar ég
verð sextug þá verður auka lífeyris­
sparnaðurinn tekinn út, fjárfest í húsi
í Portúgal og lagst í fræðimennsku og
bókaskrif,“ segir Eyrún að lokum og
er að þeim orðum sögðum rokin upp
í háskóla að kenna. n
Eltir draumana
Eyrún setur sér
reglulega markmið,
innblásin af draumum
sínum, og nær þeim.
Mynd Sigtryggur Ari
„Ég man
að mér
þótti það mjög
erfitt þegar ég
sá í fyrsta skipti
lík í vinnunni