Dagblaðið Vísir - DV - 21.11.2014, Blaðsíða 26

Helgarblað 21.–24. nóvember 201426 Umræða
Þ
að er mikilvægt að mæta
vanda þeirra sem keyptu
íbúð á allra versta tíma
þegar verð húsnæðis var
sem hæst og vextir í hæst-
um hæðum. Þetta var kosningalof-
orð Samfylkingarinnar og einnig
var ætlunin að koma til móts við
lánsveðshópinn og leigjendur með
sanngjörnum hætti. Ég get illa sætt
mig við óréttlætið sem fylgir efnd-
um á stóra kosningaloforði Fram-
sóknar. Tæpur þriðjungur heimila í
landinu fær niðurgreiðslu húsnæð-
islána, jafnvel þau sem hagnast hafa
ágætlega á húsnæðiskaupum sín-
um, en önnur heimili skilin eftir
sem sum eru í miklum vanda.
Meðferð hægristjórnarinn-
ar á almannafé er óásættanleg.
Vel stæðu fólki eru færðir millj-
arðar rétt si svona á meðan að
heilbrigðis- og menntakerfið er í
vanda og aðrir innviðir samfélags-
ins í slæmu ástandi, einkum vegir
og ferðamannastaðir. Með skulda-
niðurgreiðslunni færir hægrist-
jórnin þeim heimilum sem hafa
meira en eina milljón og þrjú
hundruð þúsund krónur í laun á
mánuði 20 milljarða svo dæmi sé
tekið. Fyrir 20 milljarða má reka
allt framhaldsskólakerfið í eitt ár
og rekstur allra heilbrigðisstofn-
ana landsins kostar 17 milljarða á
ári.
Úr ríkissjóði
Forsætisráðherra hélt því fram bæði
fyrir og eftir kostnaður að kosninga-
loforð Framsóknarflokksins myndi
ekki lenda á ríkinu. Hann sagði í
viðtali í Bítinu á Bylgjunni 19. mars
2013: „Jájá. Við höfum nú talað mjög
skýrt í því, held ég að mér sé óhætt
að segja, að þessi kostnaður ætti
ekki að lenda á ríkinu vegna þess
að það væri framkvæmanlegt að
gera það öðru vísi, það væri sann-
gjarnt að gera það öðru vísi og eðli-
legt.“ Og í Kastljósi 11. september
2013: „Menn þurfa ekki að … svo
sem að hafa áhyggjur af því í neinu
þessara tilvika að kostnaðurinn eigi
að lenda á ríkinu.“
En nú er hann að lenda á ríkinu
og bæta á við 16 milljörðum króna í
ár vegna þess að ríkissjóður „stend-
ur svo vel“ og gott sé að spara vexti
sem annars þyrfti að greiða síðar.
Um leið og fjármunum úr ríkis-
sjóði er veitt til margra sem ekki
þurfa á þeim að halda segja stjórn-
arþingmenn að ekki séu til peningar
í heilbrigðiskerfið eða vegakerfið
og boða fjöldatakmarkanir í fram-
haldsskólum og svo krefjast þau enn
aukinnar greiðsluþátttöku einstak-
linga í heilbrigðiskerfinu. Þau stuðla
með gjörðum sínum að misskipt-
ingu í landinu með margvíslegum
hætti, líka með skuldaniðurgreiðsl-
unni. Kostnaðurinn sem aukinn
ójöfnuður hefur í för með sér, er
mun meiri en sparnaðurinn af því
að flýta áætlunum um kosningalof-
orð Framsóknar. Sá kostnaður lend-
ir á þeim sem síst skyldi. Það sem
verra er þá mun aðgerðin sjálf valda
verðbólgu og lánin munu hækka
aftur sem henni nemur.
Hrossakaup
Kostnaðurinn sem þessi ómark-
vissa aðgerð veldur mun ekki bara
lenda á þeim sem fá niðurgreiðslu
lána heldur á öllum, bæði fátæk-
um og ríkum, sjúkum og frískum. Ég
gæti sagt að ég sé undrandi á því að
sjálfstæðismenn hafi fallist á að fara
svona illa með fjármuni ríkisins, því
það var allt annað hljóð í þeim fyrir
kosningar. En þeir hafa áður sýnt að
þeir séu til í ýmislegt þegar að kem-
ur að hrossakaupum.
Þessi umdeilda aðgerð er orðin
staðreynd og ákvörðunin ósann-
gjarna ekki aftur tekin. Niðurstaðan
er ill meðferð á almannafé. n
Oddný G. Harðardóttir
alþingismaður
Kjallari
Leiðréttingin: Ill meðferð„Þeir hafa áður sýnt
að þeir séu til í
ýmislegt þegar að kemur
að hrossakaupum.
M
álefni túlkaþjónustunnar
hafa verið í brennidepli á
undanförnum vikum og
ástæða þess er ekki vegna
þess hversu vel er að
þessari þjónustu staðið af hálfu ríkis-
valdsins heldur vegna þess að enn og
aftur var svo komið þann 8. október
síðastliðinn að fjárveiting til túlka-
þjónustu í daglegu lífi gekk til þurrð-
ar. Fjárlaganefnd Alþingis ákvað í
vikunni að bæta við sjóðinn 4,5 millj-
ónum sem duga mun þjónustunni til
þess að klára árið. Því ber að fagna.
Barátta döff (heyrnarlauss fólks)
fyrir túlkaþjónustu og stöðu ís-
lenska táknmálsins hefur stað-
ið yfir í marga áratugi. Á 25 ára
tímabili hafa verið skipaðar a.m.k.
sjö nefndir til þess að fjalla um úr-
ræði sem tryggja döff fólki þjónustu,
m.a. túlkaþjónustu. Á sama tíma
hafa verið lagðar fram a.m.k. átta
skýrslur sem taka á sama efni. Sum-
arið 2010 lagði Félag heyrnarlausra
fram heildstæðar tillögur til fram-
kvæmdanefndar I um þjónustu við
félagsmenn sína. Þær tillögur voru
lagðar til hliðar. Niðurstaðan er sem
sagt engin og nú er enn ein nefndin
að störfum sem vinnur að tillögum
til framtíðar í málaflokknum.
Alþjóðasamningar
Við Íslendingar erum aðilar að al-
þjóðasamningum um mannréttindi
og 30. mars 2007. undirrituðum við
samning Sameinuðu þjóðanna um
réttindi fatlaðs fólks en í fyrstu grein
þess sáttmála sem er markmiðs-
greinin stendur: „Markmiðið með
samningi þessum er að stuðla að
því að fatlað fólk njóti allra mann-
réttinda og mannfrelsis til fulls
og jafns við aðra, jafnframt því að
vernda og tryggja slík réttindi og
frelsi, og að auka virðingu fyrir með-
fæddri göfgi þess. Til fatlaðs fólks
teljast þeir sem eru líkamlega, and-
lega eða vitsmunalega skertir eða
sem hafa skerta skynjun til fram-
búðar sem kann, þegar víxlverkun
verður milli þessara þátta og tálma
af ýmsu tagi, að koma í veg fyrir fulla
og virka þátttöku þeirra í samfé-
laginu á jafnréttisgrundvelli.“
Í 9. grein samningsins um að-
gengi kemur einnig fram í 2. lið að
aðildarríki skuli „láta í té ýmiss kon-
ar beina aðstoð og þjónustu milli-
liða, þar með talið fylgdarmanna,
lesara og faglærðra táknmálstúlka,
með það að markmiði að auðvelda
aðgengi að byggingum og annarri
aðstöðu sem almenningi er opin.“
Í ákvæði um tjáningar- og upplýs-
ingafrelsi nr. 21 er einnig fjallað um
að til þess að uppfylla réttinn til þess
skuli aðildarríki „viðurkenna og
auðvelda fötluðu fólki notkun tákn-
máls, blindraleturs, óhefðbundinna
tjáskiptaleiða og allra annarra tjá-
skiptaleiða sem mögulegar eru sem
fatlað fólk kýs að nota í opinberum
samskiptum,“ en einnig að „viður-
kenna notkun táknmáls og auka
notkun þess.“ Í lögum um stöðu ís-
lenskrar tungu og íslensks táknmáls
nr. 61/2011 segir svo berum orðum:
„Íslenskt táknmál er jafnrétthátt ís-
lensku sem tjáningarform í sam-
skiptum manna í milli og er óheim-
ilt að mismuna mönnum eftir því
hvort málið þeir nota.“
Mannréttindabrot
Það er ljóst að með því að leggja
ekki það fé í túlkasjóðinn sem
tryggir notendum hans fullnægj-
andi þjónustu þá er ráðherrann og
við sem förum með löggjafarvaldið
ekki einungis að sýna þessum hópi
fólks sem á þessu þarf að halda
mikla vanvirðingu heldur erum við
einnig að brjóta á mannréttindum
þess. Að svipta heyrnarlausa borg-
ara, sem bera enga ábyrgð á þessari
stöðu, tjáningar- og upplýsinga-
frelsi með því að veita ekki túlkun
íslensks táknmáls, sem hefur lögum
samkvæmt fengið jafnréttháa stöðu
og íslenskt talmál, er gróf aðför að
mannréttindum. Sem er grundvöll-
ur þess að geta af öryggi verið partur
af þessu samfélagi líkt og heyrandi
borgarar.
Spurningin sem sækir á alla í
ljósi þessara aðstæðna hlýtur að
vera: Hvernig á að bregðast við stöð-
unni sem upp er komin með tilliti til
þess að hún valdi ekki heyrnarlausu
fólki, börnum þeirra og öðrum að-
standendum áframhaldandi og var-
anlegum skaða?
Framtíðarsýn
Það má ljóst vera að við stöndum
nágrannaþjóðum okkar langt að
baki þegar kemur að því að uppfylla
réttindi þeirra sem á þessari þjón-
ustu þurfa að halda. Kastljósþættir
vikunnar sem fjölluðu um líf þeirra
systra Áslaugar Ýrar og Snædís-
ar Ránar Hjartardætra sýna okkur
hversu mikilvægt það er leggja allt
það fé sem til þarf svo að þær systur
og allir aðrir sem í þeirra stöðu eru
njóti allrar þeirrar þjónustu sem völ
er á. Og geri döff fólki þannig kleift
að upplifa drauma sína og þrár sem
oftar en ekki eru fólgnar í því einu að
hafa sömu tækifæri til að vera fullir
þátttakendur í samfélaginu.
Það hlýtur að vera framtíðar-
sýn okkar allra að að þessum mála-
flokki verði þannig búið að notend-
ur þjónustunnar þurfi ekki að lifa
í óvissu á hverju ári og geti litið til
framtíðar fullvissir um að hafa full-
tryggðan rétt til tjáskipta eins og við
sem erum heyrandi. n
Mannréttindi ekki forréttindi
Páll Valur Björnsson
þingmaður Bjartar framtíðar
Aðsent „Það hlýtur að
vera framtíðarsýn
okkar allra að að þessum
málaflokki verði þannig
búið að notendur þjón-
ustunnar þurfi ekki að lifa
í óvissu.