Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2010, Page 36

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 1. tbl. 86. árg. 201032
Heyrnarskerðing er algengari en fólk
almennt gerir sér grein fyrir. Meðal
vestrænna þjóða má gera ráð fyrir að
um það bil 15­20% manna hafi skerta
heyrn og að um 10% þeirra séu það
heyrnarskertir að heyrnartækja sé þörf.
Samkvæmt þessu gerum við ráð fyrir
að á Íslandi séu um 30 þúsund manns
sem þurfa að nota heyrnartæki. Ef við
skoðum rannsóknir sem eingöngu ná til
elstu borgaranna finnum við ógnvekjandi
háar tölur sem ættu þó ekki að koma
á óvart því að heyrnarskerðing er einn
algengasti heilsufarsvandi efri áranna.
Nýjar rannsóknir sýna að 80% þeirra sem
eru 85 ára og eldri eru með meira en 35
dB heyrnartap og ættu því að vera í hópi
heyrnartækjanotenda.
HEYRNARSKERTIR OG HEILBRIGÐISKERFIÐ
Fáir gera sér grein fyrir að tíundi hver Íslendingur sé verulega heyrnarskertur.
Heilbrigðisstarfsfólk er þar ekki undanskilið. Ýmislegt er hægt að gera til að
sinna þörfum heyrnarskertra og auka vellíðan þeirra og öryggi í samskiptum við
heilbrigðiskerfið.
Málfríður D. Gunnarsdóttir, mg@heyrnarhjalp.is
Algengast er að heyrn skerðist hægt
og sígandi þannig að sá sem missir
heyrn áttar sig iðulega seinna en aðrir
á heyrnarskerðingunni. Það er yfirleitt
fjölskyldan sem áttar sig á ýmsum
breytingum í fari þess heyrnarskerta,
hann stillir hátt útvarp og sjónvarp, hváir
og misskilur, fer að forðast fjölmenni og
dregur sig gjarnan í hlé, því hann ræður
ekki lengur við samskipti á sama hátt og
áður.
Heyrnarskerðing er fötlun sem ekki sést
en setur þann heyrnarskerta sífellt í vanda
vegna þess að hann heyrir sumt en ekki
allt og missir því samhengið. Þetta á líka
við þó að viðkomandi noti heyrnartæki.
Þessar aðstæður valda óöryggi og
vanlíðan. Þó heyrnarskertir geri sér grein
fyrir þessum vanda er hætta á að þeir
reyni að leyna vandamálinu og beri sig vel
út á við. Hógværð þeirra gengur stundum
of langt og því þarf starfsfólk að hafa
þetta í huga þegar upplýsingum er komið
á framfæri. Tillitssemi við heyrnarskerta
er oft minni en sanngjarnt er og staða
þeirra er oft og tíðum erfið.
Til eru ýmsar lausnir sem taka á
vandanum. Sumum lausnum hefur sá
heyrnarskerti vald til að stjórna sjálfur,
eins og heyrnartækjanotkun sinni, en
aðrar lausnir eru á valdi samfélagsins.
Samfélagslegar lausnir eru til dæmis
textun sjónvarpsefnis, rittúlkun þegar
hennar er þörf, tónmöskvi og annar