Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2010, Blaðsíða 43

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 1. tbl. 86. árg. 2010 39
þeim og lækna til að þeir kæmust sem fyrst
á vígvöllinn aftur. Forgangsröðunarkerfin,
sem fyrst voru skipulögð fyrir slysa­ og
bráðadeildir, voru þriggja flokka kerfi. Þau
hafa nú vikið fyrir skilvirkari og traustari
fimm flokka kerfum. Með fimm flokka
kerfi er hægt að spá fyrir um hversu
margir sjúklingar þarfnast innlagnar sem
og líkurnar á að þeir deyi (Van Der Wulp
o.fl., 2009).
Markmiðið með forflokkun er umfram
allt að tryggja öryggi sjúklinga. Það fæst
með því að hjúkrunarfræðingar meta alla
sjúklinga, sem leita sér hjálpar á slysa­
og bráðamóttöku, á kerfisbundinn hátt.
Með því ná hjúkrunarfræðingar sem fyrst
til þeirra sem eru alvarlega slasaðir eða
veikir og koma þeim í réttan farveg á
réttum tíma. Hjúkrunarfræðingur, sem
forflokkar sjúklinga, gegnir lykilhlutverki
í stýringu flæðis sjúklinga inn á spítalann
og getur komið í veg fyrir að flöskuhálsar
myndist. Meðferð sjúklinga verður
markvissari eftir forflokkum þar sem þeir
fara í réttar hendur og á viðeigandi stað
(Gilboy o.fl., 2005).
Hjúkrunarfræðingur, sem sinnir forflokkun,
er í lykilstöðu til að koma upplýsingum til
sjúklinga og aðstandenda. Upplýsingar
um hvað sjúklingar og aðstandendur mega
eiga í vændum, um meðferð sjúklinganna
og um skipulag stofnunarinnar auðveldar
þeim að gera sér grein fyrir hvað það er
sem koma skal.
Sjúklingar á biðstofunni hafa allir hitt
hjúkrunarfræðing og hefur hann lagt mat
á ástand þeirra. Hann fylgist með þeim
á meðan þeir bíða frekari meðferðar.
Þetta eykur öryggi þeirra sem bíða því
að hjúkrunarfræðingurinn veit hverjir eru á
biðstofunni – hver getur beðið og hver ekki.
Ekki má gleyma að með forflokkun fást
mikilvægar upplýsingar fyrir starfsemi
spítalans. Forflokkun hefur að geyma
mikilvægar upplýsingar um aðsókn og
þýði sjúklinga sem á bráðamóttökuna leita.
Hvernig sjúklingar skiptast hlutfallsleg á milli
flokkanna fimm gefur tóninn um hvernig
þjónustu spítalinn veitir og hvaða þjónustu
sjúklingar þurfa sem leita á slysa­ og
bráðadeild. Þessar upplýsingar má nota til
að tryggja mönnun og tæki í samræmi við
ástand sjúklinga sem til deildarinnar leita.
Fjölmörg rannsóknartækifæri felast því í
þeim upplýsingum sem forflokkunin gefur.
Forflokkun á slysa- og bráðadeild
LSH
Eins og víða erlendis hefur sjúklingum á
slysa­ og bráðadeild farið fjölgandi. Árið
1990 voru 41.556 komur (Borgarspítalinn,
1990), 53.802 árið 2000 og á síðasta
ári, 2009, var heildarkomufjöldi 58.282
samkvæmt upplýsingum úr afgreiðslukerfi
bráðasviðs LSH.
Á slysa­ og bráðadeild (SBD) LSH hefur
sjúklingum verið forgangsraðað formlega
frá árinu 1993 þegar hjúkrunarfræðingar
fóru að sinna innskrift sjúklinga ásamt
móttökuriturum og flokka sjúklinga
samkvæmt þriggja flokka kerfi. Það háði
þó starfseminni að aðstaða var takmörkuð
við staðsetninguna í móttökunni og erfitt
að skoða annað en augljósa áverka.
Mikill áhugi hefur verið á SBD að taka upp
nákvæmara kerfi og farið var yfir helstu
kerfi sem eru notuð á bráðamóttökum
erlendis. Fjölmargt stendur til boða
og hefur meðal annars verið litið til
Manchester triage system, Canadian
triage and acuity scale, Emergency
severity index (ESI) og Australasian
triage scale. Að lokum varð ESI­kerfið
fyrir valinu því það reyndist heppilegast
með tilliti til mannauðs, tölvukerfis og
skráningarkerfis LSH.
Sjúkraskýrslugerð á slysa­ og bráðadeild.
Tafla 1. Hér sést hlutfallsleg skipting sjúklinga slysa­ og bráðadeildar í flokka samkvæmt ESI­kerfinu
október 2009 til desember 2009. Athugið að tölur hafa verið námundað að einum aukastaf.
Flokkur samkvæmt ESI Október 2009 Nóvember 2009 Desember 2009
1 0,5 % 0,7 % 0,6 %
2 6,5 % 8,4 % 8,0 %
3 40,9 % 40,9 % 41,9 %
4 38,9 % 38,6 % 37,3 %
5 12,7 % 11,1 % 11,6 %
Heildarfjöldi sjúklinga 4.344 4.243 4.394