Skólavarðan - 01.11.2010, Side 9

9
Skólavarðan 5. tbl. 2010máLEfnI
að sætta sig við eitthvað sem þú vilt raunverulega ekki eða telja að þú
verðir að sætta þig við það.
Í grunnskóla byrjar líka kynfræðslan og kynvitund vaknar. Mín
skoðun er að nú sem aldrei fyrr sé nauðsynlegt að fræðslan byrji
snemma og að það sem lýst var hér að ofan sé fært yfir í hana. Nám-
skrá þarf að vera samræmd og að mínu mati þarf að vera kynfræðsla
í einhverju formi á hverju ári frá tilteknum aldri. Ég tek undir það
að börn þurfa að vera komin með ákveðinn þroska til þess að geta
meðtekið það sem fyrir þau er lagt í þessum efnum. Stutt innlegg frá
hinum og þessum fagaðilum hefur komið vel út en slíkar heimsóknir
ættu líka að vera samræmdar á milli skóla. Þá hefur réttilega verið
bent á að kynjafræði eigi erindi inn í skólana þar sem lögð er áhersla
á hugtök eins og kynfrelsi. Þetta er nokkuð sem á ekki síst erindi við
pilta og slík fræðsla má ekki vera of seint á ferðinni.
Á tilteknum aldri eru börnin tilbúin til þess að meðtaka fræðslu með
alvarlegri undirtóni. Sú vinna sem lýst er hér að framan ætti að skila
sér þegar farið er að ræða hluti eins gagnkvæman vilja, nauðganir og
afleiðingar þeirra og í hverju aðstöðumunur geti falist, svo sem þegar
aldursmunur er á aðilum. Vissulega þarf að vanda alla umræðu um
nauðganir enda er hún vandmeðfarin. Skiptar skoðanir eru um það við
hvaða aldur eigi að miða, ekki síst hjá foreldrum. Tel ég því að samfara
allri fræðslu innan skóla þurfi einnig að fræða foreldra því ábyrgð
þeirra er mikil og nauðsynlegt að þeir átti sig á mikilvægi fræðslunnar
fyrir börn sín.
2. Opinská umræða er nauðsynleg í þessu sambandi þar sem lögð er
áhersla á neikvæðar hliðar þöggunar. Skólar þurfa að leggja áherslu á
það hvernig og hvert eigi að leita eftir aðstoð innan veggja skólans og
utan. Allir ferlar þurfa að vera skýrir og ganga hratt fyrir sig. Í þessu
sambandi þarf að hafa í huga að þolanda kann að finnast óþægilegt
að leita eftir aðstoð hjá ráðgjöfum eða kennurum í skólanum því að
honum finnst það of áberandi. Umtal er nefnilega oft það sem börnum
og ungmennum finnst erfiðast að höndla. Þolendur leita því ósjaldan
til vina sinna og taka af þeim loforð um trúnað. Það þarf því líka að
leggja áherslu á hvert vinirnir geta leitað því það er þung byrði að bera
frásögn vinar af nauðgun, þó ekki sé nema að leita ráða um hvernig
best sé að aflétta trúnaðinum. Það má því velta því fyrir sér hvort koma
mætti á einhvers konar „neyðarlínu“ skólans.
Fræða þarf ungmenni um hvað geti talist mikilvæg sönnunargögn í
nauðgunarmálum og hvernig eigi að varðveita þau. Í þessum málum
eru sönnunargögn oft af skornum skammti og lítil atriði geta skipt
miklu máli. Hins vegar er líka mikilvægt að þau geri sér grein fyrir
því að þó svo að sönnunargögnum sé ekki til að dreifa þýðir það
ekki að þeim verði ekki trúað. Það sé ávallt nauðsynlegt að leita sér
hjálpar. Stutt innlegg frá hinum og þessum fagaðilum getur komið vel
út en slíkar heimsóknir ættu líka að vera samræmdar á milli skóla.
Gæta þarf sérstaklega að því að fræðsla sé ekki einhliða enda er alltaf
mikilvægt að skoða mál frá fleiri en einni hlið, til að mynda þarf að
útrýma viðhorfum svo sem þeim að lögregla og ákæruvald trúi ekki
brotaþolum þegar eitthvað telst ósannað.
Þórdís Elva:
1. Í leikskólum er undirstöðuatriði að
börnum sé kennd virðing fyrir eigin
líkama. Brýna þarf fyrir þeim að segja
fullorðnum aðila sem þau treysta frá
því ef einhver ráðskast með líkama
þeirra eða snertir hann á óviðeigandi
hátt. Því miður er þessi trúnaðaraðili
og brotamaðurinn í sumum tilfellum
ein og sama manneskjan. Þá skiptir
máli að barnið viti að það geti leitað út
fyrir fjölskylduna, t.d. til kennara. Sifjaspell hefur um langt skeið verið
þaggað niður innan fjölskyldna sem bendir til þess að stundum sé ein-
ungis hægt að rjúfa vítahringinn af utanaðkomandi aðila.
Í grunnskólum má bæta við að kenna börnum að leita til félagasam-
Úr Jónsbók
„En þótt kona geti varið sig fyrir góðkvensku sakir,
svo að hann komi eigi vilja sínum fram, þá ber með
engu móti, að hann hafi eigi refsingu fyrir eftir dómi,
ef sannprófast, að hann hafði fullan vilja til þess, og
haldi þó lífinu.“