Félagsbréf - 01.07.1962, Blaðsíða 37

FÉLAGSBRÉF
33
nóg vit til að verða búðarloka — og vinna þannig heiðarlega fyrir mat
sínum án þess að angra þá, sem dyranna gættu í þjóðfélaginu, dyra menn-
ingar, lífsþæginda og frama.
En nú skeður ævintýrið. Eflir tvö ár er fyrsta bók Kristmanns, Islandsk
Kærlighet, komin út á norsku hjá ágætu forlagi. Hún fær liina lofsamleg-
ustu dóma, höfundurinn uppörvun og viöurkenningu. Næsta ár kemur
Brúðarkjóllinn 1927 og enn næsta ár Ármann og Vildís. Hróður Krist-
manns hafði farið vaxandi með hverri bók. Það vissum við bezt, sem
dvöldum langdvölum á Norðurlöndum á þessum árum. Um Ármann og
Vildísi rituðu t.d. Karl Joakim Hambro og Ronald Fangen svo lofsamlega,
að vart hafði ungum höfundi verið úrskurðaður tvímælalausari sigur.
Sigrid Undset tók í sama streng. Og þessir menn tóku það meðal annars
rækilega fram, að norskan á bókum Kristmanns væri slík, að verða mætti
norskum höíundum til fyrirmyndar. Árið 1929 er tekið að þýða bækur
Kristmanns á erlendar tungur, Brúðarkjóllinn kom út á þýzku það ár
og hlaut ágæta dóma. Sama ár kom út Livets Morgen, skáldsaga sem að
persónugerðum, dramatiskri spennu og skáldlegri fegurð er brotalaust
listaverk. Mcð þeirri bók sýnir Kristmann að hann er orðiun meistari sinn-
ar íþróttar um byggingu skáldsögunnar og p^.'.-'rasköpun og þeim velli
heldur liann enn, auk þess sem í smásagnasöfnum lians er að finna sögur
sem löngu eru orðnar klassiskar, eins og t.d. Samvizka hafsins og Svona er
lífið svo aöeins tvær séu nefndar.
Eftir 13 ára útivist ákveður Kristmann að flytjast heim til lslands 1937.
Þá hefur hann ritað 12 bækur á norsku og um sama leyti eru bækur hans
þegar komnar út á yfir tuttugu tungumálum. Þá er Kristmann sennilega
orðinn víðkunnasti höfundur íslenzkur — og nú, þegar Kristmann stendur
á sextugu, liggja bækur hans fyrir í fjölda af útgáfum á þrjátíu og sex
tungumálum. Hann er kunnur, vinsæll og sílesinn höfundur austan frá
Japan og vestur á Kyrrahafsströnd. Þetta er sigur Kristmanns — ævintýrið
scm bjó í hjarta lians þegar hann umgekkst blóm og álfa í barnæsku á
Þverfelli, ævintýrið sem snart vegavinnupiltinn í gervi telpunnar Siggu
á GerSubergi vestur á ströndinni bláu, ævintýrið sem birtist honum í mynd
harmsárra örlaga í fótalausu þrekmenni austur á Noröfiröi, og hlindings-
leik lífsins við dauðann innan veggja Vífilstaðahælis — ævintýri hjartans,
breytt af elju og baráttu í list og dáð í umfangsmiklu og merkilegu höf-
undarstarfi.
Ég verð að segja það, að mér finnst þelta ákaflega gaman, og mér