Félagsbréf - 01.07.1962, Blaðsíða 27

FÉLAGSBRÉF
23
mörkun. Það er lieiti, sem markar stefnu, bendir fram á leið. Ýmsir
háskólar, sem síðan hafa orðið voldugar stofnanir, hafa byrjað enn
smærra en Háskóli íslands. Vöxtur þeirra hefur jafnvel verið svo
hægfara, að mæla verður hann fremur í öldum en árum. Hins vegar
er enginn háskóli veraldar svo fullkominn, að liann standi ekki til
einhverra bóta, að hann sé algjörlega og á öllum sviðum samboðinn
heitinu universitas. Fjarstæðan um Háskóla íslands fyrir 50 árum
og enn í dag var og er ekki smæð hans sjálfs, heldur fámenni þeirrar
þjóðar, sem hann hefur að bakhjarli. En hvenær sem við ætlum
að setja slíka smámuni fyrir okkur, er hollt að minnast þess, þegar
Tómas Sæmundsson skipulagði Austurvöll sumarið 1834, eins og
þá var umhorfs í Reykjavík, og þorði fyrstur manna að nefna há-
skóla á íslandi.
Það þykir stundum hættulegt að hanga í orðum. En í orðinu
háskóli, í þeirri hugsjón, sem þetta orð táknar, eigum við að hanga,
— ekki sem vegsemd, lieldur sem vanda, sem skyldu. Jón Sigurðs-
son sagði um stjórnarskrána frá 1874, að honum fyndist „hér vera
fengin trappa til að standa á“. Um framtíðina vitum við það eitt,
að hún er að því leyti, sem við ráðum nokkuru um hana, komin
undir trúmennsku samtíðarinnar við sitt hlutverk, undir trú-
mennsku sjálfra vor. Svo framarlega sem liver stúdent, hver kenn-
ari lifir, starfar og hugsar sífellt með vakandi auga á því stefnumarki,
sem heitið háskóli bendir til, — þá og því að eins verður þessi
stofnun á hverjum tíma sú trappa, sem svíkur ekki, þegar á að
stíga næsta sporið upp á við.