Bjartur og frú Emilía: tímarit um bókmenntir og leiklist - 01.04.2000, Blaðsíða 132

ar skipuðu sér í hópa um stefnuskrár og tímarit og reyndi hver hóp-
ur eftir bestu getu að sýna og sanna að hann væri öðrum betur til
þess fallinn að túlka samtímann með nýrri list og þjóna um leið
rússneskri alþýðu sem þá var að stíga sín fyrstu skref inn í heim
bókmennta og lista. Einn slíkur hópur kallaði sig OBERIU og einn
helsti talsmaður hans var Daniil Kharms.
Daníil Ivanovitsj Júvatsjov hét hann og var fæddur árið 1905 í
Pétursborg. Um tvítugt, eða árið 1925, fer hann að láta til sín taka
á skáldakvöldum og tilraunaleiksýningum hjá ungum framúr-
stefnumönnum þar í borg og hafði þá tekið sér skáldanafnið
Kharms. Arið 1927 stofnar hann ásamt vini sínum Alexandr Vved-
enskij, skáldsagnahöfundinum Kontantín Vagínov og ljóðskáldinu
Nikolaj Zabolotskij OBERIU, sem er skammstöfum fyrir „Samtök
um raunverulega list“. Af stefnuskrá samtakanna er ljóst að með-
limirnir vilja fylkja liði gegn „gömlum skólum" í listum sem þeir
telja að séu að þröngva út í horn nýrri „vinstrilist" og svipta hana
áhrifum og þróunarmöguleikum. En „vinstrilist" er samnefnari fyrir
þá viðleitni framúrstefnuskálda og myndlistarmanna sem gefur
hefðinni langt nef og reynir að halda því til streitu að bylting í
þjóðfélagi og bylting í listum hljóti að fara saman. I formála að
stefnuskrá sinni2 bjóða OBERIU-menn upp á einskonar mála-
miðlun. Þeir segjast fagna því að nú sé þess krafist að allir skilji
listina, líka barnaskólastrákar í sveit, en ef menn krefjist þess að öll
list sé þannig þá hafi það skelfilegar afleiðingar: Hinn nýi lesandi,
öreiginn, fái þá ekkert við sitt hæfi og muni nærast á þýddum
rómönum eftir borgaralega vestræna höfunda! Því vilji þeir taka
upp hanskann fyrir framúrstefnu, segjast vera „ný hersveit vinstri-
sinnaðrar byltingarlistar" sem leiti „nýrra aðferða til að nálgast hlut-
ina“.
Ekki er gott að vita hve mikil alvara fylgdi pólitísku tali Kharms
130