Frón - 01.06.1944, Blaðsíða 25

Að yrkja á íslenzku
87
Og áriS 1766, meSan Islendingar voru konunghollir, kvaS Eggert
Ólafsson FriSreksdrápu eftir lát FriSriks konungs 5. Ég man
ekki eftir öSru kvæSi óskiljanlegra á íslenzku, og væri þó margt
af aS taka. Fyrsta erindiS er sem hér segir:
Vakna fugla frækn at hugli
farnar tams í arnar hamsi,
reynir svif at hunangs höfum
hugr minn ti! fluga þinna!
Són í botn, ef seynir jötna
súpa, frýs ok drjúpir ísum?
endr berat andi mærar
eigur skálds úr veiga sáldi!
HiS eina sem ég kynni fram aS leggja til skýringar þessari vísu,
ef einhver spyrSi mig, er aS ‘seynir’ mun misskilin forneskjumynd
fyrir sonir = synir.
ViS svona skáldskap var íslenzka þaultamin á 17. og 18. öld,
en ljóSasmiSir þeirra tíma voru næsta aSgerSalitlir aS samþýSa
henni nýjungar úr braglist annarra landa. Ég minnist þess t. d.
ekki aS hafa nokkurn tíma séS íslenzka vísu meS alexandrínskum
hætti, en sá háttur var um eitt skeiS einn hinn fyrirferSarmesti
víSa í NorSurálfu, svo aS hvert skáld hafSi hann á takteinum,
I Danmörku m. a. Holberg:
Jeg taler om en Mand, hvis Skiebne og Bedrifter
bor billig tegnes an blandt alle Folkes Skrifter,
jeg siunger om en Helt, den store Peder Paars,
som tog en Reise for fra Callundborg til Aars.
Sonnettur voru orSnar altíSar á Englandi á dögum GuSbrands
biskups og höfSu þá einnig borizt til pýzkalands; Sviar eiga
sonnettur frá 17. öld. En mér er ókunnugt um aS sonnetta hafi
veriS kveSin á íslenzku fyrr en 1844 aS Jónas Hallgrímsson orti
Nú andar suSriS. Tveir aSrir bragarhættir ítalskir, terzínur og
ottövur, munu fyrsta sinni notaSir á íslenzku í Gunnarshólma.
Sumir grísk-rómverskir hættir sem aSrar þjóSir hafa reynt aS
stæla, aS svo miklu leyti sem mismunur tungnanna leyfir, hafa
aldrei birzt í íslenzku ljóSi.
Pær breytingar sem orSiS hafa á íslenzkri IjóSlist á 19. og
20. öld eru aS sumu leyti stórfelldar. Margir nýir hættir hafa
komiS inn og margir gamlir úrelzt, þar á meSal fjöldi rimna-
háttanna. Jafnframt hefur orSfæriS tekiS stakkaskiptum. Nú
orSiS má heita aS hiS sérstaka íslenzka skáldamál sem varSveitzt