Frón - 01.06.1944, Page 61

Orðabelgur
123
Eitt helzta áhugamál höfundarins er að afla vitneskju um loftslag
og gróður og jarðrækt á íslandi fyrr á öldum. Honum virðist
margt benda til að þeir menn hafi rétt fyrir sér sem ætla að
loftslag hafi farið versnandi á Islandi og Grænlandi og jafnvel
víðar, líklega einkum á 14. öld og síðar, og hafi þaÖ átt mikinn
þátt í hnignun þessara landa; en á síöustu áratugum hafi loftslag
aftur verið óvenjulega gott, hvort sem þaS helzt nú Iengur eSa
skemur. Hann leggur fram nýjar athuganir eftir söguheimildum
um kornyrkju á Islandi fyrr á öldum og bendir á líkur til aS
hún hafi veriS stunduS á 16. öld, helzt í Kjalarnesþingi, meira
en taliS hefur veriS hingaS til. Hitt er þó merkilegra aS von er
til aS önnur heimild ennþá traustari og fjölfróSari, sjálf moldin,
eigi eftir að leysa úr spurningum um þessi efni. Frjóduft úr
jörSinni hefur leitt í ljós aS bygg hefur verið ræktaS í Pjórsárdal
í fornöld, og líklega eitthvaS boriS viS aS rækta hafra. Næst er
aS fara í hin fornu akurgerði víða um land og láta þau sjálf
segja sögu sína meS rannsókn frjóduftsins og samanburSi viS
öskulögin. »Steinninn er mállaus, moldin hljó5« kvaS skáldiö.
PaS fer eftir því hver spyr. Sá jarSfræðingur sem bæði kann aS
spyrja og beita öllum göldrum vísinda sinna getur knúiS stein
og mold til margvíslegra svara.
Frami íslenzkra menntamanna hefur veriS mikill í SvíþjóS
á síÖustu tveimur árum. Einn hefur orSiS doktor í læknisfræði,
tveir í náttúruvísindum. I3aS er kunnugt um báSa þessa náttúru-
fræSinga, Áskel Löve og SigurS Pórarinsson, aS þeir eru eldheitir
áhugamenn, annar óSfús aS æxla ýmislegan nýjan og merkilegan
gróður úr jörSinni heima, hinn þrunginn forvitni aS afhjúpa þá
leyndardóma sem landiS býr yfir um sögu sína og þess mann-
fólks er þaÖ hefur byggt. Eins og báðir eru sólgnir í viðfangsefni
íslenzkrar moldar, má vænta þess aS íslenzkir fjárforráðamenn
verSi sólgnir aS greiSa götu þeirra. Verkefnin eru óteljandi, þjóS
vorri er bæSi sæmd og skylda aS fá þau Ieyst, og henni er stór-
kostlegur ávinningur og dýrmætt happ aS eiga til þess færustu
menn, sem hafa áunniö sér hæsta menntastig viS háskóla í
forustulandi þess menningarsvæðis er land vort telst til. »Nógir
eru helvítis peningarnir« sagSi Brynjólfur Pétursson. Vandinn
er aS veita þeim þangaS sem þeir koma aS haldi og gefa ávöxt
í varanlegum verSmætum. J■ H.