Morgunblaðið - 07.01.2016, Blaðsíða 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. JANÚAR 2016
Trjáklippingar
Trjáfellingar
Stubbatæting
Vandvirk og snögg þjónusta
Sími 571 2000 | hreinirgardar.is
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| brids@mbl.is
Spilamennskan hafin á nýju ári
í Gullsmára
Fyrsti spiladagur á nýju ári var á
mánudeginum 4. janúar. Spilað var á
10 borðum.
Úrslit í N/S:
Guðrún Hinriksd. - Haukur Hanness. 207
Ragnar Jónsson - Lúðvík Ólafsson 185
Guðl. Nielsen - Pétur Antonsson 183
Þórður Jörundss. - Jörundur Þórðars. 180
A/V
Kristín G. Ísfeld - Óttar Guðmss. 226
Ragnh. Gunnarsd. - Sveinn Sigurjónss. 217
Sigurður Njálsson - Pétur Jónsson 197
Gunnar Alexanderss. - Elís Helgas. 172
Spilað er alla mánudaga og
fimmtudaga. Nýtt spilaáhugafólk
hjartanlega velkomið.
Notkun jurta er telj-
ast til svokallaðra
fæðubótarefna til
lækninga á margs kon-
ar kvillum hefur farið
vaxandi að undanförnu
eins og kunnugt er.
Þessar vörur eru
gjarnan auglýstar sem
náttúruleg efni án
aukaverkana eða milli-
verkana (víxlverkana) við lyf og önn-
ur efni. Þetta er þó fjarri öllum
sanni, enda hvílir lyfjafræðin að
miklu leyti á plöntuefnafræðilegum
grunni, og því er full þörf á faglegum
upplýsingum hér að lútandi. Slíkar
upplýsingar hafa þó ekki legið á
lausu hér á landi og er þessum
greinaflokki ætlað að ráða þar
nokkra bót á. Fyrri greinar birtust í
Morgunblaðinu 7. ágúst, 30. október,
26. nóvember og 22. desember 2015.
Þessi skrif eru stuttorð en vonandi
gagnorð og sæmilega auðskilin bæði
almenningi og heilbrigðisstéttum.
Ekki er tekin ábyrgð á villum eða
missögnum. Sumar af þeim jurtum,
sem hér eru teknar fyrir eru ekki á
markaði hérlendis en eru auðfáan-
legar víða erlendis. Fjallað er um
jurtirnar í röð af handahófi.
Einir – Juniperus
communis – Juniper
Notaður plöntuhluti: Þurrkað ber.
Innihaldsefni: Ilmolía (mýrsen,
sabínen, alfa- og beta-pínen, 4-
síneól, kampfen, límónen), sútunar-
efni (tannín), díterpenar, flavónóíð
(amentóflavón, kversetín, ís-
ókversetín, apígenín).
Virkt efni: Ilmolía (alfa-pínen).
Notkun: Þvagræsandi, blöðru-
bólga.
Aukaverkanir: Langvarandi inn-
taka á eini í miklu magni getur vald-
ið nýrnaskemmdum, krömpum og
öðrum alvarlegum
aukaverkunum.
Milliverkanir: Einir
eykur virkni blóðsyk-
urslækkandi lyfja, svo
sem glímepíríðs, glýb-
úríðs, insúlíns, píóglíta-
zóns, rosíglítazóns,
klórprópamíðs, glípíz-
íðs, tólbútamíðs. Sömu-
leiðis eykur hann
virkni þvagræsilyfja,
t.d. klórtíazíðs, klór-
talídóns, fúrósemíðs,
hýdróklórtíazíðs.
Varúð: Þungaðar konur og konur
með börn á brjósti ættu alls ekki að
nota eini.
Glitbrá – Tanacetum
parthenium – Feverfew
Notaður plöntuhluti: Lauf.
Innihaldsefni: Seskvíterpenlak-
tónar (partenólíð, artíkanín, santam-
arín), mónóterpenar og seskvíter-
penar (tújón, sabínen, kamfóra,
1,8-síneól, umbellulón), flavónóíð
(apígenín, díosmetín, kversetín, ja-
keídín, jakeósídín).
Virk efni: Seskvíterpenlaktónar
(partenólíð, santamarín).
Notkun: Mígreni, (liðagigt – gagn-
semi ósönnuð).
Aukaverkanir: Óþægindi í munni,
áblástur, niðurgangur, hægða-
tregða, brjóstsviði, ógleði.
Milliverkanir: Eykur virkni blóð-
þynnandi lyfja, svo sem aspiríns,
íbúprófens, heparíns, warfaríns og
þar með hættu á blæðingum. Getur
haft áhrif á lyf, sem umbreytast í
lifrinni, t.d. lóvastatín (blóðfitulyf),
fexófenadín (ofnæmilyf) og mörg
fleiri.
Varúð: Þungaðar konur og konur
með börn á brjósti ættu ekki að nota
glitbrá.
Hvítlaukur – Allium
sativum – Garlic
Notaður plöntuhluti: Laukur (rót-
arhnýði).
Innihaldsefni: Lífræn brenni-
steinsefni (allisín, allýlmetýltrísúlfíð,
díallýldísúlfíð, díallýltrísúlfíð, díal-
lýltetrasúlfíð, allýlprópýldísúlfíð),
mónóterpenar (sítral, geraníól, lína-
lól, alfa- og beta-fellandren), flavónó-
íð (kempferól, kversetín).
Virk efni: Lífræn brenni-
steinsefni.
Notkun: Kvef, inflúenza, æðakölk-
un, háþrýstingur, krabbameinsvörn
o.m.fl. („allra meina bót“).
Aukaverkanir: Andremma, ann-
ars eru aukaverkanir fátíðar. Þó hef-
ur verið greint frá sviða í munni og
maga, brjóstsviða, uppþembu, nið-
urgangi, ógleði, uppsölu, ofnæmi.
Milliverkanir: Hvítlaukur minnk-
ar áhrif ísóníazíðs (berklalyf), ým-
issa eyðnilyfja (nevírapín, delavir-
dín, sakvínavír), getnaðarvarnalyfja,
sýklósporíns (ónæmisbælandi lyf).
Hins vegar eykur hann áhrif margra
lyfja, svo sem parasetamóls (verkja-
lyf), klórzoxasóns (vöðvaslakandi
lyf), etanóls, teófyllíns (astmalyf),
svæfingarlyfja (enflúran, halótan, ís-
óflúran, metoxýflúran), lóvastatíns
(blóðfitulyf), sveppalyfja (ketókóna-
zól, ítrakónazól), fexófenadíns (of-
næmilyf), tríazólams (svefnlyf), blóð-
þynnandi lyfja (aspirín, klópídógrel,
díklófenak, íbúprófen, naproxen,
dalteparín, enoxaparín, heparín,
warfarín) og þar með hættu á blæð-
ingum.
Varúð: Þungaðar konur og konur
með börn á brjósti ættu ekki að nota
hvítlauk nema í hófi (sem krydd).
Lyfjafræði nokkurra jurta V
Eftir Reyni
Eyjólfsson
» Sumar af þeim jurt-
um, sem hér eru
teknar fyrir eru ekki á
markaði hérlendis en
eru auðfáanlegar víða
erlendis.
Reynir Eyjólfsson
Höfundur er doktor í lyfjafræði.
Nú er ljóst að það
verða forsetakosn-
ingar í sumar. Ýmsir
hafa verið orðaðir við
framboð og sýnist sitt
hverjum. Sitjandi for-
seti, herra Ólafur
Ragnar Grímsson, hef-
ur breytt embættinu
og aukið mjög vægi
þess, sem hefur skipt
sköpum í stjórnmálum
landsins og hann hefur
einnig, öðruvísi og meira en fyr-
irrennarar hans, verið mjög ötull
talsmaður landsins og hagsmuna
þess á alþjóðavettvangi og er orðinn
heimskunnur. Það þarf væna skó til
þess að fylla í sporin hans.
Pólitískt embætti
Það er sem sumir líti svo á að for-
setaframbjóðendur eigi að vera ein-
hvers konar ekkert, hvítt blað, sem
lítið hefur verið ritað á eða sem aldr-
ei hafa komið neitt við sögu eða
reynt á í hlutverkum sem skipta ein-
hverju máli fyrir þjóðina. Að forset-
inn eigi aðallega að tala um bók-
menntir, að sitja veislur og taka í
höndina á fyrirfólki og veifa svo til
mannfjöldans. Það er eins og þetta
fólk gleymi því, þrátt fyrir að Ólafur
Ragnar Grímsson hafi svo rækilega
minnt á það, að forsetinn er æðsti
leiðtogi jafnt sem embættismaður
þjóðarinnar, sem hefur stóru og
mjög alvarlegu hlutverki að gegna.
Verður að vera reynslubolti og
kunnáttumaður
Það er því ekki nóg að vera kven-
maður og kommi, eins og einhver
sagði að væri aðalmálið þessa dag-
ana. Forsetaframbjóðandinn þarf að
kunna skil á stjórnarskránni, stjórn-
skipan landsins og stjórnmálum og
hafa góða almenna kunnáttu á sem
flestum sviðum. Þá þurfa kjósendur
að fá að vita um almennt hugarfar
hans sem og viðhorf til stóru mál-
anna eins og t.d. sjálf-
stæðis þjóðarinnar,
hagstjórnar og þjóð-
kirkjunnar svo að menn
vakni ekki upp við
vondan draum ef þeir
hafa í blindni kosið yfir
sig vangetu eða eitt-
hvað verra undir fag-
urgala.
Maðurinn er fundinn
Ég játa að ég hef
ekki spurt hann og ég
veit ekki hvað hann í
hæversku sinni mun segja, en mað-
urinn sem ég hef í huga er einn vin-
sælasti prestur landsins og ég mun
sakna hans úr því starfi ef hann fer
fram og nær kjöri. Hann heitir
Hjálmar Jónsson og er dóm-
kirkjuprestur. Sr. Hjálmar er ein-
stakur á svo margan fallegan hátt.
Hann er vel að sér og er kunnugur
stjórnmálum, hafandi setið á Al-
þingi, skynsamur, grandvar, heið-
arlegur, vel máli farinn, skáld og
húmoristi, viðkunnanlegur í fasi og
drenglyndur. Hann er í stuttu máli
afar vandaður og góður maður sem
mun væntanlega ekki láta sitt eftir
liggja og mundi rækja og rækta
embættið af kostgæfni og vera þjóð-
inni til hins mesta sóma. Og sjálfum
sér eins og alltaf.
Ég hvet sr. Hjálmar að fara fram
og allt íhugult og vel meinandi fólk
til þess að hvetja hann til þess og
styðja. Þá mun vel fara.
Um hann ættu allir
að geta sameinast
Eftir Kjartan Örn
Kjartansson
Kjartan Örn
Kjartansson
» Á forsetinn aðallega
að tala um bók-
menntir, sitja veislur
með fyrirfólki og veifa
til mannfjöldans eða á
hann að vera leiðtogi
sem fólk teystir?
Höfundur er fv. forstjóri.
Eftir fimmtung einn úr öld
ýmsum finnst að lítið skaði
er við sjáum aldinn höld
yfirgefa Bessastaði.
Nú er jólabókaflóðið að baki en
forsetaframbjóðendaflóðið tekur við.
Íslendinga eflist heiður
enginn verður sár né leiður
ef við kjósum öll með hraði
Ástþór minn á Bessastaði.
Indriði á Skjaldfönn.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Ögn um Bessastaðabændur
Bessastaðir Á þessu ári verða forsetakosningar.
Það ruku margir upp með látum
þegar fjármálaráðherra minntist á
kostnað ríkisins vegna veisluhalda á
Bessastöðum. Væri ekki ágætt ef
skattborgararnir fengju að vita
hversu mikið ríkið greiðir til veislu-
halda, ferðalaga og annars kostn-
aðar í kringum forsetaembættið?
Væri ekki nær að eitthvað af þeim
fjármunum rynni til Fjölskyldu-
hjálparinnar? Persónulega finnst
mér að það ætti að leggja forseta-
embættið niður.
Guðrún Magnúsdóttir.
Bessastaðir
—með morgunkaffinu