Morgunblaðið - 07.01.2016, Blaðsíða 38

38 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. JANÚAR 2016
LAUGAVEGI 5 - SÍMI 551 3383
Gjafir sem gleðja
Líttu við og
skoðaðu úrva
lið
Glæsilegir skartgripir á frábæru verði
Verð 45.400,-
Demantur 6p.
Verð 37.900,-
Demantur 2p.
Verð 69.000,-
Demantur 11p.Verð 47.000,- Verð 35.900,-
Verð 33.900,-
Furðuverk, töfrar og hið yfirnátt-
úrulega verður leiðarstefið á fyrsta
sýningartímabilinu í Shakespeare’s
Globe í London undir listrænni
stjórn Emmu Rice leikstjóra, sem
gerði garðinn frægan sem listrænn
stjórnandi Kneehigh-leikhópsins og
leikstýrði m.a. Nights at the Circus
eftir samnefndri bók Angelu Carter
í Lyric Hammersmith-leikhúsinu
árið 2006 þar sem Gísli Örn Garð-
arsson fór með stórt hlutverk.
Rice tekur formlega við stjórnar-
taumunum í Globe í apríl nk. en
kynnti fyrr í vikunni hvaða verk
verða sýnd á tímabilinu frá 30. apríl
til 16. október. Opnunarsýning
tímabilsins verður Draumur á Jóns-
messunótt eftir William Shake-
speare í leikstjórn Rice, en Börkur
Jónsson hannar leikmyndina.
„Ég hef unnið við það alla ævi að
segja sögur og sem leikstjóri hef ég
kannað mikið af þjóðsögum eða
furðusögum, eins og ég hef kosið að
kalla þær,“ segir Rice í kynning-
armyndbandi á vef Globe og út-
skýrir að þetta sé ástæða þess
hversu alltumlykjandi furðusögur
verði á sýningartímabilinu.
„Öll leikritin sem ég valdi búa yf-
ir töframætti þjóðsagnaarfsins. Ég
er því sannfærð um að leik-
húsgestir munu verða heillaðir af
þessum töfrum.“ Meðal leikrita
Shakespeare sem sýnd verða í sum-
ar eru Skassið tamið í leikstjórn
Caroline Byrne, Macbeth í leik-
stjórn Iqbals Khan og Kaupmað-
urinn í Feneyjum í leikstjórn Jonat-
hans Munby með Johnathan Pryce í
aðalhlutverki, en farið verður með
síðastnefndu sýninguna í leikferð
til Kína og Bandaríkjanna. Loks má
nefna Imogen, sem er ný aðlögun á
leikritinu Cymbeline í leikstjórn
Matthews Dunster.
Auk þess mun Kneehigh sýna
annars vegar 946: The Amazing
Story of Adolphus Tibbs og The
Flying Lovers of Vitebsk, báðar í
leikstjórn Rice. silja@mbl.is
Stjórnandi Emma Rice er nýr list-
rænn stjórnandi Globe í London.
Töfrar ráða för
 Börkur Jónsson
hannar leikmynd
fyrir Globe
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Þetta er rjúkandi heitt efni, því ég er nánast að
klippa það jafnóðum. Ég er t.d. að fara í tökur á
eftir [sl. þriðjudag] sem rata inn í fimmta þátt
og á föstudag tek ég upp efni sem ratar inn í
fjórða þátt. Það er mjög skemmtilegt að vinna
þetta svona, en líka mikil áskorun. Og væri
hreinlega ekki hægt ef ég væri ekki búinn að
skipuleggja mig mjög vel og hefði frábært sam-
starfsfólk. Gunnar Árnason sér um hljóð-
vinnslu, Bjarki Guðjónsson hjá Trickshot um
litaleiðréttingu og svo gerir
Freymar Þorbergsson og
samstarfsmenn hans hjá
Thank you studio alla graf-
ík,“ segir Þorsteinn J. um
heimildaþáttaröð sína Stóra
sviðið sem hóf göngu sína í
Ríkissjónvarpinu sl. sunnu-
dag. Í þáttunum, sem alls
verða fimm, er fjallað um
starf leikarans, allt frá því
hann fær handrit í hendur og
byrjar að setja sig inn í hlutverkið, þar til leik-
sýningin er frumsýnd.
„Hugmyndin að þáttaröðinni er komin frá
Magnúsi Geir Þórðarsyni útvarpsstjóra sem
þekkir leikhúsið auðvitað mjög vel. Hann og
Skarphéðinn Guðmundsson dagskrárstjóri
höfðu samband við mig og spurðu hvort ég vildi
búa til þáttaröð þar sem fylgst væri með þessu
ferli,“ segir Þorsteinn og rifjar upp að hann hafi
oft áður unnið viðtöl við listamenn, t.d. rithöf-
unda og myndlistarmenn, meðan þeir eru
staddir í miðju sköpunarferli verka sinna. „Mér
finnst bæði skemmtilegt og nærandi fyrir okkur
sem stöndum fyrir utan þennan heim að fá inn-
sýn í sköpunarferlið. Það er svo margt sem þarf
að ganga upp áður en listaverk verður til.“
Vildi skapa óritskoðaða framvindu
Í Stóra sviðinu er fylgst með fjórum þekktum
leikurum að störfum. Þetta eru þau Guðjón Dav-
íð Karlsson, sem leikur í sýningunni Í hjarta
Hróa hattar sem frumsýnd var í Þjóðleikhúsinu í
september sl., Ingvar E. Sigurðsson sem lék í
Heimkomunni sem frumsýnd var í Þjóðleikhús-
inu í október sl., Unnur Ösp Stefánsdóttir sem
leikur í Njálu sem frumsýnd var í Borgarleikhús-
inu 30. desember sl. og Margrét Vilhjálmsdóttir
sem leikur í Hver er hræddur við Virginiu Woolf?
sem frumsýnd verður í Borgarleikhúsinu 15. jan-
úar nk. Aðspurður hvernig hann hafi valið við-
mælendur sína segir Þorsteinn að sér hafi þótt
mikilvægt að vera með bæði ólíka leikara og gjör-
ólíkar sýningar. „Þarna eru því tvö klassísk verk,
þ.e. Heimkoman og Hver er hræddur við Virg-
iniu Woolf?, eitt fjölskylduverk, þ.e. Í hjarta
Hróa hattar, og loks Njála sem unnin er á allt
annan hátt. Þessi fjölbreytileiki er nauðsynlegur
til þess að þáttaröðin verði spennandi og áhuga-
verð fyrir áhorfendur.“
Í fyrsta þætti sem frumsýndur var sl. sunnu-
dag og aðgengilegur verður á vef RÚV til 2.
febrúar nk. voru viðmælendurnir fjórir kynntir
til leiks og sjónum beint að upphafsskrefunum í
æfingaferlinu. „Í stórum dráttum einkennast
þættirnir fimm af ákveðnu línulegu ferli sem
hefst í upphafi æfingatímans og lýkur með
frumsýningu. Mér fannst samt mikilvægt að
vinna að nokkru á móti þessu línulega ferli og
leyfi mér í frásagnarhættinum að flakka að
nokkru fram og til baka. Nálgunin einkennist
því ekki af vísindalegri nákvæmni, enda er það
ekki það sem skiptir máli. Það sem er spennandi
er að fylgjast með ólíkum stigum sköpunarfer-
ilsins, sem má gera með viðtölum og með því að
vera viðstaddur æfingar og fanga það sem fyrir
augu ber.“
Spurður hvernig gengið hafi að vera eins og
fluga á vegg á æfingum og fá aðstandendur til
að gleyma tökuvélinni segir Þorsteinn varla
hægt að vera eins og fluga á vegg þar sem töku-
vél sé alltaf mjög fyrirferðarmikil í litlu rými.
„Ég er hins vegar mjög þakklátur fyrir að bæði
viðmælendur mínir og allt starfsfólk leikhús-
anna tveggja var mjög örlátt á tíma sinn og
sýndi mér mikið traust með því að leyfa mér að
vera í flæðinu á æfingum og taka upp það sem
mér fannst áhugavert.“ Athygli vekur hversu
þétt frásagnir viðmælandanna fjögurra eru
fléttaðar saman og því liggur beint við að spyrja
hvernig Þorsteinn hafi valið efni sínu frásagn-
arstíl. „Hvert verkefni finnur sér sinn frásagn-
arhátt. Í þessu tilviki fannst mér mikilvægt að
skapa óritskoðaða framvindu, byggja frásögn-
ina upp á senum og hafa engan sögumann, því
ég þoli ekki sögumenn. Þeir ræna áhorfendur
hinu óvænta og eru alltaf alvitrir. Liður í því að
búa til áhugaverða framvindu er að segja ekki of
mikið heldur leyfa spennunni að skapast af því
að það er eitthvað ósagt í loftinu,“ segir Þor-
steinn og bendir sem dæmi á að hann hafi með-
vitað tekið upp myndefni og sjónarhorn sem
venjulegir leikhúsgestir sjá alla jafna ekki.
„Þannig nota ég stundum sjónarhornið frá svið-
inu og út í salinn þar sem leikstjórinn er að
stjórna æfingunni.“
Endurvakinn áhugi á leikhúsinu
Aðspurður segist Þorsteinn aldrei vinna efni
sitt fyrir tiltekinn áhorfendahóp. „Ég hugsa
aldrei um mögulegan áhorfanda. Ég hugsa bara
um efnið og hvernig áhugavert sé að setja það
saman, því ef mér tekst að búa til spennandi og
áhugaverða frásögn þá er málið leyst. Það er
ekki hægt að sérsníða efni að ákveðnum áhorf-
endahóp. Góð saga er alltaf góð saga, alveg óháð
efninu. Ef manni tekst að finna þennan þráð og
spinna hann þannig að fólk sitji spennt í sætinu
fyrir framan sjónvarpið þá er tilganginum náð.“
Inntur eftir því hvort eitthvað í upptökuferl-
inu hafi komið sér á óvart svarar Þorsteinn því
játandi. „Það má segja að vinnan við þáttaröð-
ina hafi endurvakið áhuga minn á leikhúsinu,“
segir Þorsteinn og rifjar upp að hann á sínum
tíma skrifaði BA-ritgerð sína í bókmenntafræði
um rýmispælingar í leikritum Samuels Beckett.
„Það hefur verið afar sterk upplifun fyrir mig að
verða vitni að því hvernig leiksýning fæðist, því
það eru ótrúlega margir hlutir sem þurfa að
smella saman til þess að ein sýning verði til.
Leikarar, leikstjóri, listrænt teymi og starfsfólk
leikhússins þarf allt að vera svo örlátt á sjálft sig
og í samstarfi við aðra til þess að ferlið gangi
upp. Það mætir enginn inn á stóra sviðið til þess
aðeins að gera sitt, heldur eru allir aðstand-
endur sýningarinnar að hjálpast að við að skapa
verkið sem ætlunin er að flytja.“
Spurður hvort fleiri þættir séu í bígerð svarar
Þorsteinn því til að auðveldlega mætti gera
fleiri þætti í anda Stóra sviðsins og taka inn
fleiri listgreinar. „Það er alltaf áhugavert að
fylgjast með listafólki að störfum. Þetta segir
okkur mikið um okkur sjálf sem áhorfendur og
samtímann – sem er dúndurefni!“
„Rjúkandi heitt efni“
 Í nýrri heimildaþáttaröð sem nefnist Stóra sviðið beinir Þorsteinn J. sjónum sínum að starfi leikarans
Þorsteinn J.
Innsýn Viðmælendur eru Guðjón Davíð Karlsson, Margrét Vilhjálmsdóttir, Unnur Ösp Stef-
ánsdóttir og Ingvar E. Sigurðsson. Þættirnir eru sýndir á RÚV á sunnudagskvöldum í janúar.