Morgunblaðið - Sunnudagur - 28.02.2016, Blaðsíða 46

LESBÓK Sýningu um Línu Langsokk sem hefur staðið yfir í Norræna húsinulýkur um helgina. Starfsfólk hússins tæmir því fjársjóð Línu og gefur
hverjum gesti sem tekur þátt í getraun súkkulaðigullpening.
Lína kveður Norræna húsið
46 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28.2. 2016
Málverk kallar Guðjón Ketilssonmyndlistarmaður sýninguna semhann opnaði í Hverfisgalleríi neðst
við Hverfisgötu á föstudagskvöldið. Röð
langra skúlptúra á grunnum hillum myndar
sjóndeildarhring í sýningarsalnum; vinstri
hlutar þeirra eru uppstaflaðar strigaræmur,
þeir hægri úr áli og á þeim eru textar. Á ein-
um vegg salarins er röð annarskonar verka:
það eru málningarpallettur listamannsins frá
löngum tíma, diskar og skálar sem hann hefur
blandað liti á og hefur nú pússað niður með
sandpappír þannig að hin ýmsu litalög og form
myndast. Þetta eru vissulega málverk, og
skúlptúrarnir líka. Hráefnið í þá er misstór
málverk sem Guðjón skapaði á árunum 1984
til 1990 og hafa síðan verið upprúlluð í skáp á
vinnustofu hans. En nú hefur hann rist verkin
niður og það sem áhorfendur fá að sjá, í stað
myndanna sem þau sýndu áður, eru textalýs-
ingar Þórunnar Hjartardóttur á álinu á hægri
hluta hvers verks.
Á þessum árum voru allir að mála
„Þessi verk fjalla öll um málverk. Enda er það
titill sýningarinnar,“ segir Guðjón sem um
árabil hefur verið einn athyglisverðasti mynd-
listarmaður sinnar kynslóðar og unnið allra-
handa verk sem yfirleitt mótast á einhvern
hátt af öruggum tökum hans á handverki,
hvort sem um teikningar, útskurð eða annað
er að ræða. Hann segir að þetta séu allt mál-
verk en í seinni tíð hefur hann lítið gert af því
að mála.
„Ja, ég hef fengist við margt en lít samt á
mig sem skúlptúrista,“ segir hann.
„Á þessum árum, á 9. áratugnum, voru allir
að mála. Það var smitandi og maður sogaðist
inn í það – en jafn auðveldlega út úr því aftur.
En mér finnst athyglisvert að hugsa til þess
að þegar ég vann þessi málverk hafði ég áður
unnið í hlutastarfi á auglýsingastofu, en var
eiginlega kominn í fulla vinnu við myndlýs-
ingar, fyrir bókaforlög á borð við Mál og
menningu og Bjart. Nú hefur dæmið snúist
við og ég hef fengið annan til að orðlýsa þess-
um gömlu málverkum mínum.“
Guðjón vísar til þess að hann gerði á sínum
tíma rómaðar myndir í bækur eins og um
Harry Potter og Blíðfinn. En hvað varðar það
að hafa „endurgert“ þessi gömlu málverk sín á
þennan hátt, segir Guðjón margt af því sem
hann hafi unnið að síðustu misseri hafa komið
til vegna einhverrar endurskipulagningar á
vinnustofunni.
„Af einhverri rælni hafði ég skorið niður
eitt svona málverk og á svipuðum tíma varð ég
vitni að sjónlýsingu Þórunnar Hjartardóttur á
málverkum á Kjarvalsstöðum fyrir sjóndapra.
Og þá small eitthvað saman. Ég stakk upp á
því við hana að við færum í svona samstarf, lét
hana fá ljósmyndir af þessum gömlu mál-
verkum sem höfðu verið upprúlluð í skáp hjá
mér öll þessi ár – og síðan réðst ég á þau, skar
þau niður og þvingaði ræmurnar saman á
þennan hátt.“
Tíminn lesinn aftur á bak
Guðjón segir að þegar hann breytti málverk-
unum á þennan hátt, með því að skera þau
niður og stafla ræmunum upp, hafi hann verið
upptekinn af hugmyndum um bókaformið.
„Það er svo mikil frásögn í málverkum sem
þessum og nú líta þau út eins og þversnið af
bók. Þar er ákveðin skírskotun í tungumálið –
og nú er þeim lýst með orðum,“ segir hann.
En fannst honum ekkert erfitt, tilfinn-
ingalega, að skera niður þessi gömlu verk sín?
„Nei! Verkin fjalla auðvitað meira og minna
um tilfinningar en það er engin eftirsjá að
þeim. Mér fannst ég vera að búa til ný verk.
Mér fannst líka eitthvað heillandi við að þegar
ég tók þau upprúlluð út úr skápnum þá dugði
mér alveg að lesa lýsingarnar utan á upprúll-
uðum ströngunum, eins og „Gult málverk,
hendi teygir sig eftir vindli …“, því þá mundi
ég nákvæmlega eftir hverju einasta verki og
þurfti ekkert að líta á þau. Mér þótti það
áhugaverð hugmynd að geta búið til slíkar
skyndimyndir í huga fólks sem sæi lýsingar á
verkunum, og gæti túlkað þær og skynjað á
sinn hátt. Mér fannst það áhugaverðara en að
myndirnar væru áfram upprúllaðar inni í
skáp, þar sem þær hafa þegar verið í áratugi.
Ég hafði heldur ekki áhuga á að sýna mynd-
irnar aftur eins og þær voru málaðar – það var
eins og einum kafla væri lokið og nýr byrjaði
með þessari umbreytingu.
Þetta er einskonar uppstokkun, og end-
urskilgreining á málverkinu.“
Hvað varðar hin verkin á sýningunni, máln-
ingarpalletturnar, segir hann að málning-
arlögin hafi verið orðin hnausþykk á þeim. „Af
fikti og forvitni réðist þannig í hálfgerðan
fornleifauppgröft með sandpappír! Þetta er
eins og tímalestur, eins og þegar lögum af
veggfóðri er flett af vegg og tíminn lesinn aft-
ur á bak.“ Og afraksturinn er þessi litríku og
óvenjulegu málverk Guðjóns í Hverfisgalleríi.
„Það var eins og ein-
um kafla væri lokið og
nýr byrjaði með þess-
ari umbreytingu,“ seg-
ir Guðjón um skúlp-
túrana sem hann gerði
úr málverkunum.
Morgunblaðið/Einar Falur
„Og síðan réðst ég á þau“
„Það er engin eftirsjá að þeim. Mér fannst ég vera að búa til ný verk,“ segir Guðjón Ketilsson um verkin á sýningu í Hverfis-
galleríi. Hann skar gömul málverk sín í ræmur, festi þær saman og sýnir sem skúlptúra með lýsingum á því hvað er á verkunum.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is
Ein af pallettunum; Guðjón hefur pússað niður
mörg lög af málningu og skapað málverk.
Hluti eins skúlptúrsins, uppstaflað sundurskorið málverk og upphaf textalýsingarinnar á því.