Morgunblaðið - Sunnudagur - 27.03.2016, Side 42

Sex höfundar hafa verið tilnefndir
til hinna eftirsóttu bókmenntaverð-
launa sem kennd eru við velska
skáldið Dylan heitinn Thomas.
Verðlaunin eru árlega veitt
enskumælandi höfundi, 39 ára eða
yngri. Dómnefndarmenn hrósa sex-
menningunum í hástert. Formaður
dómnefndar, Dai Smith frá háskól-
anum í Swansea, talaði um ótrúlega
fjölbreytt verk að formi og stíl.
Enska skáldið Sarah Hall, sem
einnig er í nefndinni, sagði: „Eitt er
víst að allir þessir sex höfundar eru
gríðarlega hæfileikaríkir og eiga
svo sannarlega skilið að komast á
verðlaunalista sem ber nafn Dylan
Thomas.“ Höfundarnir eru, og
verkin: Claire-Louise Bennett fyrir
smásagnasafnið Pond, Tania James
fyrir skáldsöguna The Tusk That
Did the Damage, Frances Leviston
fyrir ljóðasafnið Disinformation,
Andrew McMillan fyrir ljóðasafnið
Physical, Max Porter fyrir nóvell-
una Grief Is the Thing with Feat-
hers og Sunjeev Sahota fyrir skáld-
söguna The Year of the Runaways.
Breski rithöfundurinn Sunjeev Sahota, einn þeirra sem tilnefndir eru í ár.
„Gríðarlega hæfileikarík“
TILNEFNT TIL DYLAN THOMAS-VERÐLAUNANNA
42 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27.3. 2016
LESBÓK
Hvernig bregst radíóamatör,sem jafnframt skrifarskáldsögur, við, þegar það
sem hann hefur nýlokið við að semja
kemur orðrétt út á bók eftir annan
höfund? Hann hafði engum sýnt
handritið.
Þegar stórt er spurt ...
„Hann kemst að þeirri niðurstöðu
að hugsanaflutningur hljóti að hafa
átt sér stað. Að einhverjum hafi tek-
ist að ræna sögunum úr hausnum á
honum og hann reynir auðvitað að
verja sig eins og hann getur. Og not-
ar nútímatækni til þess. Byggir sér
mjög sérstakt hús þar sem hann get-
ur setið við skriftir,“ segir listakon-
an Steinunn G. Helgadóttir í samtali
við Sunnudagsblað Morgunblaðsins.
Sama listataugin
Steinunn er mörgum kunn fyrir
myndlist og ljóðagerð en hefur nú
sent frá sér fyrstu skáldsöguna:
Raddir úr húsi loftskeytamannsins.
„Þetta er sama listataugin, bara
annað form. Mér finnst ágætt að
prófa eitthvað nýtt,“ segir Steinunn
spurð um skáldsagnaformið. Hún
kveðst reyndar hafa velt því fyrir
sér í nokkur ár að skrifa skáldsögu
þótt of mikið sé að orða það þannig
að gamall draumur sé að rætast.
„Ég hef lengi skrifað ljóð en hef
reyndar líka samið stuttar sögur í
gegnum tíðina – en aðeins fyrir
skúffuna hingað til.“
Segja má að sagan, Raddir úr húsi
loftskeytamannsins, fari í býsna
margar áttir. Má jafnvel halda því
fram að þetta séu margar smásög-
ur?
„Mér finnst það eiginlega ekki
skipta máli,“ segir höfundurinn, „en
þegar vel er að gáð tengjast þær all-
ar. Mismikið reyndar, en þetta er
samt sama sagan.“
En er sagan – sögurnar – einhvers
konar framhald af ljóðinu?
„Sumir kaflarnir byrjuðu eins og
prósaljóð, já, en þannig voru þeir
frekar hráir og fljótlega bættist mik-
ið við.“
Hvaðan spretta sögurnar og per-
sónurnar í þær?
„Úr öllum áttum. Sögur eru mik-
ilvægar og ég hef ofboðslaga gaman
af því að láta segja mér sögu. Ég hef
alltaf blakað eyrunum ef einhver
segir sögu; er stórvarasöm innan um
fólk! Finnst mjög gaman að taka eft-
ir karakterum og blanda sögum sem
ég hef heyrt og fólki sem ég hef séð
saman við eigin skáldskap. Fæ ým-
islegt lánað hér og þar en bý svo til
mína eigin sögu. Enginn á að þekkja
sjálfan sig.
Kannski er það bara forvitni, en
ég held að við séum öll með einhvern
sagnamann inni í okkur, það er bara
spurning hvort við leyfum honum að
tala.“
Langar þig að halda áfram með
skáldsagnaformið?
„Ég veit ekkert hvað verður en
held áfram að leika mér á meðan ég
hef gaman af því sem ég er að gera,
bæði með ljóðin og sögurnar. Ég hef
vanrækt myndlistina síðustu ár, að-
allega vegna skrifanna; tíminn er
takmarkaður en það er aldrei að
vita. Í þessari bók eru líka ljós-
myndir eftir mig og það var mjög
gaman að koma þeim að.“
Margt fólkið í bókinni er heldur
andfélagslegt, segir Steinunn. Flest-
ir eiga það sameiginlegt, segir höf-
undurinn, „að vilja finna sér ein-
hvern samastað í tilverunni, nema
reyndar ein konan sem vill þvert á
móti flýja þann samastað sem
þröngvað hefur verið upp á hana.“
Augnabliksmyndir
Og samfélagið er sannarlega ís-
lenskt, segir hún. „Ég er íslensk og
karakterarnir í bókinni eru ofboðs-
lega íslenskir. Mér finnst ég vera að
varpa ljósi á á ákveðin tímabil í sögu
okkar frá því um 1950; ég kveiki ljós
á ákveðnum stöðum og tek augna-
bliksmyndir. Við erum öll að reyna
að finna okkar samastað. Það er
djúpt í okkur flestum og ein af frum-
þörfunum; manneskjan hefur í eðli
sínu ekkert breyst svo ofboðslega
mikið síðan fyrir 1000 árum nema að
ýmislegt dót hefur bæst við.“
Steinunn sjálf segist hafa gríð-
arlega gaman af því að lesa. „Þá er
maður í einkasamtali við höfundinn
og úr því verður saga sem enginn
annar getur lesið; þegar annar mað-
ur les sömu sögu er það hans útgáfa,
reynsla og karakter hvers og eins
litar bókina, hvernig maður túlkar
hana og finnst hún.“
Sagnamaður býr
innra með öllum
Steinunn Guðríður Helgadóttir er mörgum kunn fyrir myndlist sína og
ljóð en hefur nú gert tilraun með þriðja tjáningarformið; nýlega kom út hjá
JPV fyrsta skáldsaga listakonunnar, Raddir úr húsi loftskeytamannsins.
Skapti Hallgrímsson skapti@mbl.is
Njáll Tómasson heimilislæknir fær mismunandi
kvisti til sín á stofuna, eins og gengur og gerist
hjá fólki í því starfi. Hvers vegna á hann það til að
sofa á vindsæng á læknastofunni? Heldur konan
framhjá honum? Ólafur Haukur Símonarson
fjallar hér um íslenskan veruleika, um lífið og
dauðann. „Njáll er ágætur, en mér finnst samt
skrýtið þegar hann segir að flesta kvilla sé hægt
að lækna með vatni og góðum göngutúr,“ segir
einn skjólstæðinga hans. Sögur gefa út.
Ingvi Þór Kormáksson, rithöfundur og tónlist-
armaður, hefur sent frá sér skáldsöguna Níunda
sporið, þar sem hann fjallar um hefnd, fyrirgefn-
ingu og dularfull dauðsföll.
Atburður sem hendir tvo drengi í friðsælu sjáv-
arþorpi á Vesturlandi hefur óhugnanlegar afleið-
ingar áratugum síðar. Ingvi Þór hlaut Gaddakylf-
una árið 2009 frá Hinu íslenska glæpafélagi fyrir
bestu glæpasmásögu þess árs, Hliðarspor.
Það eru Sögur sem gefa út Níunda sporið.
Níunda sporið
Þór Saari, sem sat á Alþingi frá 2009 til 2013 fyr-
ir Borgarahreyfinguna og Hreyfinguna sendi ný-
verið frá sér bók sem hann nefnir: Hvað er eig-
inlega að þessu Alþingi? „Fljótlega eftir að
þingstörfin hófust um vorið 2009 fékk ég á til-
finninguna að á Alþingi, þessari æðstu stofnun
þjóðarinnar sem fer með löggjafarvaldið í land-
inu, væri ekki allt með felldu,“ segir Þór í for-
mála. Hann reynir að svara hinni stóru spurningu
og leggur til ýmsar úrbætur. Skrudda gefur út.
Þegar stórt er spurt!
Önnur bókin af fjórum Napólí-sögum ítalska rit-
höfundarins Elenu Ferrante, Saga af nýju ætt-
arnafni, er komin út hjá Bjarti. Sú fyrsta, Fram-
úrskarandi vinkona, hefur notið gríðarlegra
vinsælda víða og kom út á íslensku í fyrra. Höf-
undurinn fer huldu höfði sem fyrr; hefur aldrei
veitt viðtal eða komið fram opinberlega sem slík-
ur. Segir bækurnar tala fyrir sig sjálfar. Brynja
Cortés Andrésdóttir þýddi en bókin heitir Storia
della bambina perduta á frummálinu.
Saga af nýju ættarnafni
Aukaverkanir Ólafs
Sæng og koddi kr. 12.936
Rúmföt kr. 6.742
Ullarteppi
kr. 8.245
25% afsláttur af
fermingargjöfum