Fréttablaðið - 14.01.2017, Blaðsíða 30

Ég eiginlega þurfti að skýra Hjartastein eitthvað og vissi satt best að segja ekki hvað ég ætti að gera. Þann-ig að ég fór bara á Google
og leitaði þar að orðum sem mér
fannst passa og enginn hefði notað
áður. Svo fann ég þetta og ég hélt að
þetta væri orð svo ég valdi það bara,“
segir Guðmundur Arnar Guðmunds-
son, leikstjóri og höfundur myndar-
innar Hjartasteinn, sem var frum-
sýnd í vikunni við góðar undirtektir,
og bætir við: „Þegar við vorum svo
að fara í framleiðsluna þá var alltaf
verið að spyrja mig út í þennan titil,
ég hafði aldrei þurft að svara fyrir
hann áður, og fólk var alltaf að koma
með aðrar hugmyndir. En mér fannst
þetta vera rétta nafnið enda búinn að
venjast þessu. Svo fattaði ég að það
eru þessar andstæður í myndinni,
hún er bæði fyndin og dramatísk –
hörð og hlý – þannig að þetta orð
nær vel utan um hana. Þegar ég benti
fólki á þetta þá hættu allir að hafa
orð á þessu og biðja mig að breyta
nafninu,“ segir Guðmundur og hlær
glaðlega.
Samkvæmur sjálfum sér
Guðmundur segir að áhugi hans á
listum hafi fyrst verið almennur og
að hann hafi verið frekar leitandi
í þeim efnum. „Fyrst var það ljós-
myndun og svo skrif en líka leiklist
og myndlist þannig að ég var orðinn
svolítið ringlaður með hvað ég ætti
að gera. Þá áttaði ég mig á því að
kvikmyndagerð sameinaði þetta
allt. Það var eiginlega ein mynd sem
varð þess valdandi að ég kveikti á
þessu, Fallen Angel eftir Wong Kar-
Wai, algjörlega geðveik mynd sem
ekkert margir hafa séð en ég kolféll
fyrir henni. Áttaði mig á því að kvik-
myndin væri minn miðill og það sem
ég vildi gera.“
Stuttmyndin Hvalfjörður varð
síðar fyrsta verk Guðmundar sem
vakti eftirtekt en hann segir að áður
en hann gerði hana hafi komið
nokkrar æfingamyndir. „Ég var í
myndlistarnámi í Listaháskólanum á
þessum tíma og var að gera tilrauna-
vídeó þar. Hvalfjörður var svo fyrsta
alvöru verkefnið, fyrir utan eina
stuttmynd sem ég gerði í Danmörku
sem ég var ekki ánægður með og
sýndi aldrei. Mér fannst þar að ég
hefði ekki verið samkvæmur sjálfum
mér, tók ákvörðun út frá ráðleggingu
framleiðanda, en hefði betur staðið
með sjálfum mér. Það angraði mig
svo mikið að hafa gert mistök sem
voru byggð á óöryggi að ég setti þessa
mynd bara ofan í skúffu og hún fær
að dúsa þar.“
Frelsi og fordómar
Guðmundur Arnar var að hluta til
alinn upp úti á landi og hann segir að
sá tími hafi haft mikil áhrif á hann og
leitt til kveikjunnar að Hjartasteini
en myndin er tekin á Borgarfirði
eystri. „Ég er fæddur og uppalinn í
Reykjavík en fluttist svo sex ára til
Þórshafnar og var þar í tæp tvö ár og
svo alltaf á sumrin. Stjúpfaðir minn,
sem nú er látinn, var frá Þórshöfn
og hann var mín tenging þangað
og Hjartasteinn byggir að einhverju
leyti á mínum uppvaxtarárum á
Þórshöfn. Hún er svona innblásin af
fjölskyldu minni og vinum þar en á
sama tíma skáldverk.
Þórshöfn er líklega sá staður sem
hafði mest áhrif á mig þegar ég var
krakki, ég kom frá Reykjavík sem var
gjörólíkt samfélag og krakkarnir ein-
hvern veginn allt öðruvísi. Munurinn
lá kannski í því að í Reykjavík var
maður bara með sínum jafnöldrum
en svo kem ég til Þórshafnar og þar
voru allir saman óháð aldri, einfald-
lega vegna þess að við vorum svo fá
í það heila. Á Þórshöfn bjuggum við
krakkarnir við alveg svakalegt frelsi,
vorum að stela hestum, veiða og í alls
konar ævintýrum þar sem bærinn og
sveitin í kring var bara okkar leik-
völlur.
En á meðan samfélagið bauð upp á
allt þetta frelsi fyrir okkur krakkana
þá var það rosalega þungt fyrir suma
fullorðna. Ég tók eftir því þó svo ég
væri bara krakki, að hluta af full-
orðna fólkinu leið ekkert sérstaklega
vel þarna. Og maður sá að veröld
þess var öll miklu takmarkaðri og
þrengri. Mamma mín varð einhleyp
á þessum tíma og þá var hún bara allt
í einu orðin hóra bæjarins, útmáluð
fyrir það eitt að vera einhleyp, dæmd
af mörgum í samfélaginu. Þannig að
þetta var líka dálítið eins og að fara
aftur í tímann. Þannig að á sama
tíma og við krakkarnir nutum þessa
rosalega frelsis þá sá ég veröld ungl-
inganna minnka og þrengjast eftir
því sem þau urðu eldri.“
Hjartasteinn segir frá tveimur
góðum vinum, strákum sem eru að
komast á unglingsárin, þegar annar
þeirra finnur ákveðnar tilfinningar
til vinar síns. „Á þessum tíma var
samkynhneigð alls ekki samþykkt og
margir opinberlega á móti samkyn-
hneigðum. Þetta var afstaðan sem
maður lærði hjá fullorðna fólkinu
en ég held að þetta sé svo sannarlega
mikið breytt, blessunarlega. Fólk
sættir sig ekki við þessa fordóma
lengur. En samt er það því miður enn
þá þannig að vinahópurinn skiptir
máli, eða öllu heldur, það skiptir
máli hverja þú umgengst. Þegar ég
spjalla við þessa ungu krakka sem
ég hef unnið með segja þau mér að
fordómarnir séu víða til staðar enn
þá í ákveðnum hópum þó svo flestir
séu búnir að brjótast undan þeim
enda samfélagið miklu opnara. Það
breytir því ekki að fyrir marga ein-
staklinga er það enn þá mjög stórt
skref að koma út úr skápnum, og
mikið vandamál. Það að vera öðru-
vísi en aðrir og falla ekki í normið er
enn erfitt.“
Draumur og vinna
Guðmundur segir að þegar hann
var að leita sér að viðfangsefni hafi
æskuvinur hans vitjað hans í draumi.
„Hann kom til mín og þessi draumur
var allur mjög sjónrænn og raun-
verulegur og þetta var í fyrsta skipti
sem mig dreymdi hann eftir að hann
dó. Í draumnum erum við staddir á
Þórshöfn og hann leiðir mig í gegn-
um bæinn og réttir mér kort sem
hann er búinn að teikna af bænum.
Svo förum við bara að leika okkur
og erum í þessu frelsi æskunnar.
Þegar ég vaknaði af þessum draumi
þá fannst mér hann vera eitthvað
svo táknrænn og fór mikið að hugsa
um þennan tíma í lífi mínu. Og þá
komu allar þessar senur til mín, það
var eins og einhver flóðgátt hefði
opnast og ég byrjaði að skrifa. Flóðið
var svo rosalegt að handritið varð
allt of langt, fyrsta uppkastið var
þrjú hundruð blaðsíður og ég var í
miklum vandræðum með að skera
þetta niður því mér fannst þetta
svo gaman. Þetta var fyrir tíu árum
svo þetta er búið að vera langt og
skemmtilegt ferðalag.“
En skyldi Guðmundur þá sjá fyrir
sér að halda áfram að vinna með líf
sitt og drauma sem yrkisefni í næstu
verkefnum? „Það er auðvelt fyrir mig
að nota mitt eigið líf sem ákveðinn
grunn, eins og ég gerði í Hjartasteini.
Maður byrjar þar en svo vaxa verk
og breytast í ferlinu. Persónurnar
eignast sitt eigið líf á leiðinni og
heimurinn verður sjálfstæðari eftir
því sem maður vinnur sögusviðið
meira. Það er líka ástæðan fyrir því
að mér fannst Borgarfjörður eystri
henta sögunni betur en Þórshöfn
sem hefur breyst mikið frá því að ég
var þar sem gutti. Mig langar líka til
þess að hrósa Borgfirðingum. Fólkið
þar er yndislegt og reyndist okkur
vel. Þessi staður er sannkallaður
demantur.
Og já, ég læt drauma og innsæi
alveg hiklaust ráða för og mér finnst
það hreint út sagt vera bæði þægi-
legt og einfalt. Vegna þess að þegar
ég geri það þá hef ég meiri orku til að
vinna, en alltaf þegar ég er eitthvað
meira í hausnum að rembast við að
fá einhverja vitræna hugsun og vinna
mínar hugmyndir þannig þá missi
ég áhugann á þeim hægt og rólega.
Málið er að ég held að ég sé smá latur
að eðlisfari nema þegar ég er að gera
nákvæmlega það sem mig langar til
þess að gera. Annars nær letin tökum
á mér.“
Veröld
sem minnkar
og þrengist
með aldrinum
Kvikmyndin Hjartasteinn, eftir Guðmund
Arnar Guðmundsson, hefur svo sannarlega
fundið sér leið að hjarta þjóðarinnar. Guð-
mundur Arnar segir að hann sé smá latur að
eðlisfari og að tilurð myndarinnar megi rekja
til þess að hann láti hiklaust drauma og inn-
sæi ráða för fremur en vitræna hugsun.
Guðmundur Arnar Guðmundsson, leikstjóri Hjartasteins, segir að kvikmyndagerðin hafi orðið fyrir valinu því þar sameinist
áhugi hans á öllum listum. FréttAblAðið/Anton brink
En á mEðAn
sAmfélAGið bAuð
upp á Allt þEttA
frElsi fyrir
okkur krAkkAnA
þá vAr þAð
rosAlEGA þunGt
fyrir sumA
fullorðnA. éG
tók Eftir því þó
svo éG væri bArA
krAkki Að hlutA
Af fullorðnA
fólkinu lEið
EkkErt sérstAk-
lEGA vEl þArnA.
1 4 . j a n ú a r 2 0 1 7 L a U G a r D a G U r30 h e L G i n ∙ F r É T T a B L a ð i ð
Magnús
Guðmundsson
magnus@frettabladid.is
1
4
-0
1
-2
0
1
7

0
4
:2
4
F
B
1
1
2
s
_
P
0
9
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
8
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
1
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
3
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
F
2
-0
C
0
4
1
B
F
2
-0
A
C
8
1
B
F
2
-0
9
8
C
1
B
F
2
-0
8
5
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
1
1
2
s
_
1
3
_
1
_
2
0
1
7
C
M
Y
K