Orð og tunga - 01.06.2012, Blaðsíða 88

78
Orð og tunga
leiðir til að gera betur ef hún verður gefin út aftur og hins vegar að
leiðbeina lesendum um notkun bókarinnar. Meginniðurstaðan er sú
að ritið sé skref í átt að vönduðu yfirlitsverki á þessu sviði en þarfnist
engu að síður rækilegrar endurskoðunar. Annar kafli ritdómsins fjall-
ar um skipulag og frágang og þar er því haldið fram að stokka þurfi
upp efnisskipan bókarinnar. Þriðji kafli fjallar um efnistök og meðal
niðurstaðna þar er að umfjöllun um ýmsar mikilvægar málnýjungar
verði útundan. I fjórða kafla eru niðurstöður dregnar saman.
2 Skipulag og frágangur
Handbók um íslensku er einkar glæsileg í útliti. Kápan er falleg og text-
inn vel frágenginn. Efnisskipan orkar hins vegar tvímælis og bitnar
því miður á notagildi bókarinnar. Ekki virðist hafa verið tekin ákvörð-
un um hvort bókin ætti að vera uppflettirit, greinasafn eða blanda af
hvoru tveggja þar sem skilin væru þó skýr. Fyrir vikið er efninu raðað
niður á nokkuð handahófskenndan hátt og hætt er við að margvís-
legur fróðleikur fari fyrir ofan garð og neðan. Þetta er bagalegt því að
handbækur verða að vera aðgengilegar og notendavænar.
Meginmál bókarinnar skiptist í tvo hluta. Sá fyrri heitir Málnotkun,
stafsetning og ritun (bls. 9-282) ensá síðari Um íslensktmál (bls. 283-378)
og er köflum raðað í stafrófsröð í hvorum hluta fyrir sig. Auk þess er
formáli (bls. 5-8), heimildaskrá (bls. 379-387) og atriðisorðaskrá (bls.
388-401). Efnisyfirlit meginmáls er innan á bókarkápu fremst og aftast
en þar hefði nauðsynlega þurft að vekja athygli á atriðisorðaskránni
því að hún er gagnlegur lykill að efni bókarinnar. Fyrri hlutinn virðist
eiga að endurspegla „það sem fólk á helst erfitt með" og í síðari hlut-
anum eru „fróðleikskaflar um ýmis svið tungunnar" eins og það er
orðað í formálanum. Sumir kaflar í fyrri hlutanum gætu þó vel staðið
sem sjálfstæðir leskaflar, t.d. kaflarnir Gott mál og Leiðbeiningar um gott
mál: hóflega formlegt ritað mál. Þar eru líka sérstakir kaflar um suma
orðflokka en ekki aðra, t.d. langur kafli um fornöfn en enginn sambæri-
legur kafli um nafnorð. Raunar má velta fyrir sér hvort málnotendur
eigi yfirhöfuð „erfitt með" tiltekna orðflokka.
I fyrri hlutanum ægir saman mjög almennum og þröngum kafla-
heitum. Annars vegar eru t.d. kaflar sem heita Bcygingar, Fornöfn,
Gott mál og Réttritun og uppruni orða og hins vegar Spurningarmerki, j
inni í orði og Strik og bönd. Hér hefði verið heillavænlegra að hafa ann-
aðhvort flettur í stafrófsröð með markvissum skýringum og dæm-