Orð og tunga - 01.06.2012, Blaðsíða 96

86
Orð og tunga
erfítt að fela fyrir þeim. Það átti ekki við um þátttakendur annars
staðar á Norðurlöndum.
Guðrún Kvaran (ritstj.). 2007. Udenlandske eller lijemlige ord? En un-
dersogelse afsprogene i Norden. Modeme importord i spráka i Norden
VI. Oslo: Novus forlag. 188 bls. ISBN 978-82-7099-474-8.
Sjö bókarkaflar sem einkum fjalla um innlend samheiti aðkomuorða
(„aflosningsord"), oftast nýyrði. Markmið þessa hluta rannsóknarinn-
ar var fyrst og fremst að kanna afstöðuna á milli aðkomuorða og
samsvarandi „heimaorða" með tilliti til notkunar og hlutfallslegr-
ar tíðni. Rannsóknin er að hluta byggð á sama efni og greint var í
3. bindi ritraðarinnar, þ.e. texta dagblaða frá árunum 1975 og 2000,
en að auki var leitað í gagnasöfn. Guðrún Kvaran fylgir ritinu úr
hlaði með greinargerð um verkefnið (bls. 9-18) og fjallar síðan um
íslenska þáttinn í kaflanum „Importord og aflosningsord i islandsk"
(bls. 19-48). Að lokinni greinargerð um bakgrunn málhreinsunar og
íslenskrar málstefnu og um efnisval fyrir rannsóknina og greiningu
efnis fjallar höfundur um 40 orð sem valin voru sérstaklega fyrir
norrænu heildarrannsóknina af fjórum efnissviðum (tölvur, matur
og matvæli, boltaíþróttir og dægurtónlist ungmenna) og hvaða orð
eru notuð í hveiju tilviki í íslensku. Enn fremur gerir höfundur grein
fyrir sérathugun á 138 orðum sem valin voru til nánari athugunar.
Lokahluti bókarkaflans fjallar um þær orðmyndunaraðferðir sem
viðhafðar voru við myndun orðanna af efnissviðunum fjórum.
Pia Jarvad og Helge Sandoy (ritstj.). 2007. Stuntman og andre im-
portord i Norden. Om udtale og bojning. Modeme importord i spráka i
Norden VII. Oslo: Novus forlag. 221 bls. ISBN 978-82-7099-484-7.
Átta bókarkaflar um aðlögun orða af erlendum uppruna með tilliti til
framburðar og beygingar í Norðurlandamálum. Um íslensku fjallar
Ásta Svavarsdóttir í kaflanum „Djúsið eller djúsinn? Om tilpasning af
moderne importord i islandsk talesprog" (bls. 27-51). Hún greinir þar
frá rannsókn á 20 málbreytum, fimm beygingarlegum og fímmtán
hljóðfræðilegum. Rannsóknin byggist á 43 viðtölum sem tekin voru
árið 2004.1 viðtölunum vrar merkingu 50 orða lýst fyrir þátttakendum
og þeir beðnir að giska á hvaða orð væri um að ræða. Þar með er komið
í veg fyrir að ritháttur orðs eða framburður og notkun spyrjanda hafi
áhrif á niðurstöðuna. I flestum tilfellum giskuðu þátttakendur á það
orð sem leitað var eftir. Þar var ætíð um að ræða orð sem borist hafa úr
ensku í íslensku eftir 1945. Meginniðurstaðan er sú að aðkomuorð af