Náttúrufræðingurinn - 2016, Blaðsíða 8

Náttúrufræðingurinn
8
Við mælingar í reitunum var
sleppt 1 m jaðarsvæði. Lögð voru
18 m löng mælisnið endilangt eftir
hverjum reit og réðu tilviljunar-
tölur staðsetningu þeirra. Þéttleiki
fullorðinna (blómstrandi) lúpínu-
plantna var metinn með því að telja
plöntur á 18 m × 0,5 m (9 m2) sniði
í flestum reitanna. Þar sem þéttleiki
var mjög mikill voru plöntur taldar
á fjórum 2 m bilum, á 2–4 m, 6–8 m,
10–12 m og 14–16 m (samtals 4 m2).
Kímplöntur og ungar lúpínuplöntur
voru taldar í fimm 0,25 m2 (0,5 m
× 0,5 m) römmum sem komið var
fyrir með tilviljunartölum á sniðinu.
Kímblöð lúpínu eru greinileg og
auðþekkjanleg og voru þau notuð
til að greina milli kímplantna og
ungplantna.
Þekja plantna var metin í fimm
0,25 m2 (0,5 m × 0,5 m) römmum
sem lagðir voru á 18 m snið eftir
tilviljunartölum. Í hverjum ramma
var þekja lifandi gróðurs, sinu og
ógróins yfirborðs metin að næstu
5%, þannig að saman mynduðu þau
100% þekju. Þá voru allar tegundir
æðplantna skráðar og þekja hverrar
metin sjálfstætt með eftirfarandi
kvarða: 1 = <1%, 2 = 1–5%, 3 =
5–10%, 4 = 10–15%, 5 = 15–25%, 6
= 25–50%, 7 = 50–75% og 8 = 75–
100%. Heildarþekja mosa og fléttna
var metin eftir sama kvarða og
að auki þekja valdra mosategunda,
þ.e. engjaskrauts (Rhytidiadelphus
squarrosus), runnaskrauts (R.
triquetrus) og hraungambra (Rac-
omitrium lanuginosum). Tegundir
æðplantna sem fundust í reitnum en
utan mældra ramma voru skráðar.
Úrvinnsla
Talningar á fjölda lúpínuplantna
voru umreiknaðar yfir í
þéttleika plantna á fermetra fyrir
hvern reit. Miðgildi einkunna í
þekjukvarðanum var notað við
útreikninga á þekju tegunda og
var tegundum sem fundust í reit
utan mæliramma gefin 0,1% þekja.
Lögð var saman þekja mismunandi
plöntuhópa, þ.e. grasa, sefs og
hæra, tvíkímblaða jurta (annarra
en lúpínu) og smárunna. Meðaltöl
fyrir hvern reit voru notuð við alla
greiningu og samanburð.
Fervikagreining á endurteknum
mælingum var notuð til að meta
áhrif meðferðar (sláttur, eitrun,
ómeðhöndlað) og tíma (2011 og
2015) á þéttleika og þekju lúpínu,
tegundaauðgi, heildarþekju gróðurs
og þekju mismunandi tegundahópa.
Meðaltöl voru borin saman með
aðlögun Tukeys (α=0,05). Til að
uppfylla skilyrði um jafna dreifni (e.
variance) og normaldreifingu leifa
(e. residuals) var tekin kvaðratrót
af þéttleikagögnum áður en
gerðar voru fervikagreiningar
á þeim. Samanburður á meðal -
tölum var gerður á umreikn-
uðum þéttleikagögnum en í
niður stöðukafla eru sýnd
bakreiknuð meðaltöl (sett í annað
veldi). Fervikagreiningar voru
gerðar með forritinu SAS Enterprise
Guide útg. 6.1 (SAS Institute Inc.,
Cary; NC, USA).
Tegundasamsetning æðplantna
í reitunum árin 2011 og 2015 var
greind með hnitunargreiningu (e:
Detrended Correspondence Analy-
sis = DCA) sem notast einungis
við tegundagögn. Tegundaauðgi,
heildar þekja gróðurs og gróðurhópa
1. tafla. Tíðarfar í Stykkishólmi árin 2010–2015. Upplýsingar af vef Veðurstofu Íslands, www.vedur.is. – A summary of the weather in
Stykkishólmur during the research period 2010–2015, based on information from the Icelandic Met Office (www.vedur.is).
Ár
Year
Almennt um tíðarfar
General description
Allt árið
Year
Sumar (júní-
sept.) Summer
(June-Sept)
Allt árið
Year
Sumar (júní-
sept.) Summer
(June-Sept)
M
eð
al
hi
ti
Av
er
ag
e
te
m
pe
ra
tu
re
(°
C
)
R
öð
h
ei
tu
st
u
ár
a
R
an
k
of
w
ar
m
es
t y
ea
rs
M
eð
al
hi
ti
Av
er
ag
e
te
m
pe
ra
tu
re
(°
C
)
Rö
ð
he
itu
st
u
su
m
ra
B
R
an
k
of
w
ar
m
es
t s
um
m
er
s
Ú
rk
om
a
P
re
ci
pi
ta
tio
n
(m
m
)
%
a
f m
eð
al
ta
li
%
o
f a
ve
ra
ge
Ú
rk
om
a
P
re
ci
pi
ta
tio
n
(m
m
)
%
a
f m
eð
al
ta
li
%
o
f a
ve
ra
ge
2010 Hlýtt, þurrt og snjólétt
Warm, dry, limited snow cover. 5,4 2/165
A 11,1 1 458 65 115 62
2011 Að mestu hagstætt. Vor kalt og þurrt
Mostly favourable, cold and dry spring. 4,5
20–23
/166 9,3 21 919 130 134 72
2012 Að mestu hagstætt. Vor og sumar þurr og sólrík
Mostly favourable, spring and summer dry and sunny. 5,0 7/167 10,0 6 672 95 117 62
2013 Að mestu hagstætt. Minni sumarsól en síðustu ár
Mostly favourable, summer less sunny than recent years. 4,4 26/168 9,2 26 766 109 338 181
2014 Að mestu hagstætt. Hlýtt en fremur sólarrýrt
Mostly favourable, warm but cloudy. 5,3 3/169 10,6 2 679 96 228 122
2015 Óhagstætt framan af, síðbúið vor
Late and unfavourable spring. 4,1 43/170 9,0 34 804 113 172 92
A: 165 vísar til N, þ.e. af hve mörgum mögulegum / The number below the slash (/), here 165, refers to N.
B: N=67 öll árin / N=67 all years.