Dagblaðið Vísir - DV - 20.03.2015, Blaðsíða 17

Helgarblað 20.–23. mars 2015 Fréttir 17
9 stærstu sveitarfélögin
Taflan sýnir einkunnir samræmdra prófa í öllum sveitarfélögum á Íslandi sem hafa fleiri en fimm
þúsund íbúa. Meðaltalseinkunn í hverju fagi er 30, svo þeir sem eru undir landsmeðaltali eru undir 30.
Þannig er Árborg undir landsmeðaltali í öllum prófum, þveröfugt við Kópavog og Garðabæ.
Sveitarfélag 4.b.ísl 4.b.stæ 7.b.ísl 7.b.stæ 10.b.ísl 10.b.stæ 10.b.ens Samtals Meðaltal
Kópavogur 31,6 31,1 31,9 32,2 31,5 31,3 31,7 221,3 31,6
Garðabær 30,2 31,0 30,6 32,0 30,9 32,3 32,0 219,0 31,3
Akranes 30,0 29,9 30,6 35,1 30,9 31,8 30,0 218,3 31,2
Reykjavík 30,5 30,3 31,3 31,4 30,8 30,9 31,5 216,7 31,0
Reykjanesbær 32,4 34,4 29,5 32,6 27,5 29,1 30,2 215,7 30,8
Hafnarfjörður 28,4 28,7 29,0 28,8 30,0 30,4 30,2 205,5 29,4
Akureyri 30,5 29,8 29,7 27,4 29,2 29,6 29,0 205,2 29,3
Mosfellsbær 28,1 27,0 28,5 28,9 31,2 29,5 30,4 203,6 29,1
Árborg 29,7 27,6 26,7 27,4 28,1 26,6 26,2 192,3 27,5
Kópavogur er með
bestu sKólana
Þ
egar við fórum af stað var oft
sagt við okkur að ekki væri
hægt að bæta námsárangur á
Suðurnesjum, slakur árang-
ur væri einfaldlega að endurspegla
slaka félagslega stöðu svæðisins,“
segir Gylfi Jón Gylfason, fráfarandi
fræðslustjóri í Reykjanesbæ.
Gylfi Jón tók við stöðu fræðslu-
stjóra fyrir fjórum árum. „ Okkur
tókst þetta nú samt. Eftir einn
svona fund þar sem þessu var
haldið fram við mig, kíkti ég á
hvað þyrfti að gera til að vera yfir
landsmeðaltali á samræmdum
prófum í sjöunda bekk,“ segir hann
og hefur upptalninguna: „ Maður
þarf að vera sæmilega hraðlæs,
skilja það sem maður les og geta
komið eigin hugsun frá sér á rit-
uðu máli. Maður þarf að geta lagt
saman, dregið frá, deilt og marg-
faldað, auk þess að kunna skil á
rúmfræði, almennum brotum og
tugabrotum og fáeinum atriðum
til viðbótar. Ég leyfi mér að fullyrða
að þetta er hægt að kenna næstum
því öllum börnum óháð félagslegri
stöðu á tíu árum, ef við notum árin
frá 2–12 ára vel.“
Því hefur verið haldið á lofti
að félagsleg staða foreldra spái
fyrir um námsárangur barna.
Þjóðfélags leg staða foreldra er til
að mynda mæld í PISA-prófun-
um og byggist á svörum nemenda
við spurningum um menntun-
arstig foreldra og virðingarstöðu
starfs foreldra og fleiri þátta. Gylfi
bendir á að samkvæmt niðurstöð-
um PISA frá 2012 nái 80 prósent
heimila á Suðurnesjum ekki mið-
gildi þjóðfélagsstöðu í sveitar-
félögum í Kraganum. Samt sem
áður stendur Reykjanesbær þeim
sveitarfélögum framar á sumum
samræmdum prófum.
„Það er kominn tími til að leggja
þessari umræðu um að það sé ekki
hægt að breyta neinu vegna félags-
legrar stöðu. Kennslan og hvernig
hún er framkvæmd er það sem
maður á að horfa á,“ segir Gylfi Jón
við DV. „Við kennarar vinnum við
að laða fram það besta sem býr
í hverjum og einum. Við erum í
mannrækt. Með gæðakennslu get-
um við gefið börnunum betri tæki-
færi en foreldrar þeirra höfðu. Við
getum gefið þeim tækifæri til að
bæta félagslega stöðu sína með því
að bæta gæði grunnmenntunar.
Þá eru börnunum allir vegir fær-
ir. Það á að vera hægt að kenna
öllum börnum undirstöðuat-
riði í stærðfræði, íslensku og
ensku svo fremi sem ekki sé
eitthvað alvarlegt að.“ n
„Lélegasta afsökun í heimi“
Gefur lítið fyrir hrakspár vegna félagslegrar stöðu
Árborg
Kópavogur
Garðabær
Akranes
Mosfellsbær
Akureyri
Reykjavík
Hafnarfjörður
Reykjanesbær
-2,5
-0,6
-0,9
-0,7
0,8
1,6
1,3
1,2
1,0 „Kennsla er ekki einkamál kennara.
Við berum öll ábyrgð.
Þorsteinn Hjartarson, fræðslustjóri í Árborg.
Hvað þýðir þetta? Einkunnir eru gefnar á
skalanum 0–60, þar sem meðaltalið er 30. Græna
talan 1,2 (Akranes) þýðir að meðatalseinkunn
allra samræmdra prófa á Akranesi 2014, var 1,2 yfir
landsmeðaltali. Rauðar tölur tákna einkunn undir
landsmeðaltali. Þannig sést að Árborg kemur verst
út í samanburði níu stærstu sveitarfélaganna.
„Ef við getum ekki
kennt börnunum
þetta þá er eitthvað að
kennslunni.
Gylfi Jón Gylfason,
fræðslustjóri í Reykjanesbæ.
mennta okkur út úr kreppunni með
því að styrkja grunnmenntunina og
auka gæði hennar. Grunn- og leik-
skólar eru undirstaða alls annars
náms.“ Eins og Þorsteinn hjá Ár-
borg bendir á beitir Reykjanes-
bær skimunarprófum til að hægt
sé að fylgjast með og grípa inn í, ef
börn dragast aftur úr. Á hverju ári
fái kennarar upplýsingar um stöðu
mála þannig að hægt sé að laga þau
vandamál sem koma upp.
En hvers vegna stendur 10.
bekkurinn ekki betur? „Vandamál-
ið með 10. bekkinn er að þau hafa
ekki þennan trausta grunn sem við
erum að sjá hjá krökkunum sem eru
að koma núna inn á miðstigið.“
Ekki áhersla á samræmd próf
Skólabærinn Akureyri er, rétt eins
og Hafnarfjörður, Mosfellsbær og
Árborg, undir landsmeðaltali að
jafnaði. Þar er Soffía Vagnsdóttir
yfirmaður skólamála. Hún seg-
ir í svari við spurningum DV að í
skólum Akureyrar sé ekki lögð rík
áhersla á að „kenna nemendum
undir samræmd próf“. Þess má geta
að í prófunum er færni nemenda í
stærðfræði og íslensku (og í 10. bekk
ensku) könnuð.
En á hverju er þá áherslan?
Soffía segir að áherslan sé á fjöl-
breytt skólastarf í því skyni að efla
lykilhæfni nemenda í samræmi við
aðalnámskrá grunnskóla.
Heilt yfir segist Soffía ekki syngj-
andi kát en bendir þó á að sumir
skólar séu yfir landsmeðaltali. Við
taki vinna við að greina hvað vanti
upp á. „Það er þó sérstaklega gleði-
legt að útkoman í íslensku er góð í
10. bekk og almennt virðast nem-
endur sækja í sig veðrið þegar þau
eldast.“ Hún tekur einnig fram, eins
og Gylfi Jón í Reykjanesbæ, að bestu
nemendurnir í 10. bekk þreyti ekki
samræmd próf, heldur taki áfanga
á framhaldsskólastigi. Það bitni á
heildarniðurstöðunni.
Spurð hvernig Akureyrarbær ætli
að bregðast við því að vera undir
landsmeðaltali segir Soffía að fjöl-
breytt vinna sé í gangi. Hún nefn-
ir lærdómssamfélag stjórnenda á
Akur eyri, en það sé verkefni sem
hafi verið í gangi um nokkurt skeið.
„Við erum með því að efla faglega
forystu skólastjórnenda, auka fag-
lega umræðu meðal kennara og
taka læsismálin í gegn, m.a. með því
að setja saman og innleiða heild-
stæða læsistefnu í góðu samstarfi
við skólaþróun Háskólans á Akur-
eyri. Þetta tekur allt tíma.“
Fyrirvari um þátttöku
Tekið skal fram að í skýrslu Náms-
matsstofnunar er bent á að saman-
burður meðaleinkunna geti verið
varhugaverður. „Hann á helst rétt á
sér þar sem næstum allir nemendur
tiltekins landshluta eða sveitarfélags
þreyta prófin en samanburður án til-
lits til hlutfalls próftaka er með öllu
marklaus vegna þess að munur er á
mætingu nemenda í próf eftir lands-
hlutum og sveitarfélögum,“ segir þar.
Fjarvistir á samræmdum próf-
um voru
hvað mestar
á Suðurnesjum á
landsvísu. Gylfi Jón
segir aðspurður að ýms-
ir þættir spili þar inn í. Ætíð
þurfi að skoða hvers vegna
fjarvistir séu. Hann nefnir sem
dæmi að í sumum árgöngum hafi
verið óvenju hátt hlutfall nemenda
af erlendum uppruna sem eru ný-
fluttir til landsins, sem tali ekki ís-
lensku og taki því ekki íslenskupróf.
Þá sé það þannig í sumum skól-
um að þeir afburðanemendur sem
samhliða 10. bekk taki framhalds-
skólaáfanga, taki ekki samræmd
próf í þeim greinum.
Þannig séu dæmi um að stór
hluti nemenda í tilteknum skólum
hafi ekki tekið prófin. Þar sé um að
ræða færustu nemendurna. „Mál-
ið er að hlutfallið hefur lítið sem
ekkert breyst á milli ára, þannig að
samanburður er marktækur hér.“ n