Skagfirðingabók - 01.01.2008, Page 14

SKAGFIRÐINGABÓK
Einhvern veginn hef ég bitið það í
mig, að hún hafi fyrir löngu verið
búin að semja sumar eða flestar þess-
ara sagna, að þær hafi lifað með henni
og að hún hafi lítið þurft annað en
festa þær á blað. Öðru vísi fæ ég ekki
skilið þessi afköst. Lifði þessi fáláta
kona ekki megnið af ævi sinni í heimi
sagna sinna?
III. Yfirlit yfir ritverkin
BÆKUR Guðrúnar frá Lundi urðu 27
talsins, eins og að framan greinir.
Allur þorri bókanna eru langar og
miklar skáldsögur í mörgum bind-
um. Lengsta sagan er Dalalíf {1946—
1951), fimm binda verk, alls 2189
bls. Einhvers staðar hef ég lesið, að
það væri lengsta skáldsaga, sem
komið hefur út á Islandi. Tengdadótt-
irin var þriggja binda verk (1952—
1954), rúmar eitr þúsund blaðsíður.
Þriðja langa sagan var í tveimur
bindum, 733 bls. Hún bar ekki
sameiginlegt heiti, heldur hét fyrri
bókin Þar sem brimaldan brotnar og sú
seinni Römm er sú taug. Ljórða langa
sagan hefur ekki heldur sam-
eiginlegan titil. Það eru bækurnar
Svíöur sárt brenndum, Á ðkunnum
slóðum og / heimahögum, alls 771 bls.
Þá er fimmta sagan Stýfðar fjaðrir I-III
(1961—1963), 641 bls. Sjötta sagan er
einnig þriggja binda verk, 900 bls.,
en hvert bindi með sínum titli: Sól-
mánaðardagar t Sellandi, Dregur ský
fyrir sól og Náttmálaskin. Sjöunda og
síðasta langa sagan er IJtan frá sjó
I-IV, 1105 bls. (1970-1973).
Þessar sjö löngu skáldsögur eru
því samtals 23 bækur. Eins bindis
skáldsögurnar eru þá fjórar: Afdala-
barn, 173 bls., kom út árið 1950
áður en síðasta bindið af Dalalífi
birtist, Ölduföll 1957 (304 bls.),
Hvikul er konuást 1964 (315 bls.) og
loks Gulnuð blöð 1968 (252 bls.).
Þess má svo geta að alls eru bækur
Guðrúnar frá Lundi 8377 bls. Skyldi
það ekki vera einsdæmi, að höfundur
skili frá sér slíku lesmálsmagni frá 59
ára aldri til 86 ára?
IV. Um hvað fjalla sögumar?
Allar skáldsögur Guðrúnar frá
Lundi eru ástarsögur með mismun-
andi hætti. Eða kannski væri réttara
að kalla það ástaflækjur og örlaga-
sögur. Ungur, fátækur piltur fórnar
æskuást sinni fyrir ríkidæmi. Hann
velur sér ríka heimasætu og dæmir
sig til óhamingju (Tengdadðttirin).
Ung, saklaus sveitastúlka og sýslu-
mannssonur bindast tryggðaböndum,
en er meinað að eigast af móður
piltsins (Afdalabarn). í Ölduföllum er
það rómanrísk ástarsaga Siggu og
Bensa. I annarri ástarsögu verða ásta-
mál Karenar og Rósu í forgrunni. I
enn annarri ástamál Köllu Jóels-
dóttur o. s. frv.
En vissulega eru ástamál ekki eina
umfjöllunarefnið. Margar sagnanna
spanna langt tímabil, marga áratugi.
Þær verða jafnframt eins konar ætt-
arsaga. Allar gerast þær í sveit að
mestu leyti. Sögutíminn er allt frá
síðari hluta nítjándu aldar og fram á
seinni styrjaldarárin, mismunandi þó
eftir sögum. Miklar lýsingar eru á
sveitalífi. Lesandinn fær margt að vita
um fjárhirðingu, smölun, rúningu,
10