Fréttatíminn - 12.02.2016, Blaðsíða 14

Innmúraður Hraunari
„Sigurður Hólm var frekar rólegur,
stríðinn og brosmildur náungi,
eiginlega ljúflingur en þegar hann
var undir áhrifum varð hann
stjórnlaus, stal því sem hann kom
höndum yfir og gat verið ofbeldis-
fullur,“ segir æskuvinurinn úr
fangelsinu.
Hann segist hafa verið fjórtán
ára þegar þeir kynntust á Hlemmi,
þar sem uppreisnargjarnir
krakkar, pönkarar, rónar og utan-
garðsmenn blönduðu geði. Þar var
Bjarni móhíkani, Siggi pönk, Pési,
Lalli Johns og fleiri. Menn skiptust
á sjússum, reyktu hass og skiptust
á töflum eða tóku spítt.
„Þegar ég var 18 ára var ég
sendur á Litla-Hraun og þá hitt-
umst við aftur, hann var þá um
tvítugt og við urðum ágætis vinir.
Hann var þá orðinn innmúraður
Hraunari, eins og það var kallað.
Ég átti eftir að verða það líka. Ég
sat af mér um ellefu ár áður en ég
náði að rétta mig við. Við vorum
félagar megnið af þessum tíma.
Hann var mér nánari en nokkur
bróðir.“
En þrátt fyrir þetta segir fé-
laginn í fangelsinu að þeir hafi
lítið rætt um fortíðina. „Það gerðu
menn bara yfirleitt ekki. Svo var
nánast eins og hann skammaðist
sín. Hann var með ljót ör á líkam-
anum og ég vissi að hann hafði
orðið fyrir hræðilegu ofbeldi sem
barn.“
Nær dauða en lífi
Sigurður Hólm bjó með móður
sinni og yngri systur í Bjarnaborg
á horni Vitastígs og Hverfisgötu
fyrstu árin, en þar voru íbúðir
fyrir fátækt fólk og fjölskyldur í
erfiðleikum, á vegum Reykjavík-
urborgar. Þrjár eldri hálfsystur
hans ólust upp hjá ættingjum, en
tveir eldri hálfbræður hans voru á
barnaheimilinu á Kumbaravogi.
Fimm ára var hann fluttur nær
dauða en lífi á sjúkrahús eftir að
lögregla fann hann ráfandi um
á Hverfisgötunni. Hann var vart
nema skinn og bein, maginn upp-
blásinn eins og hjá börnum sem
hafa ekki nærst í langan tíma.
Hann var brotinn á báðum fram-
handleggjum og upphandlegg,
afmyndaður í andliti af barsmíð-
um, nefbrotinn, með skaddaða vör
og með ljót för á hálsi og höndum.
Samkvæmt lögreglunni gat hann
ekki talað og starði bara út í loftið
þegar á hann var yrt.
Sigurður Hólm var fluttur á
sjúkrahús en læknisskoðun leiddi
í ljós að misþyrmingarnar hefðu
staðið lengi yfir, þar sem bæði
framhandleggsbrotin virtust vera
gömul. Á sínum tíma kom fram að
þetta væri versta barnaverndar-
tilfelli sem sést hafði á Íslandi í
áratugi.
Lítill og umkomulaus
Eftir fjölskylduharmleikinn í
Bjarnaborg var hann sendur á
barnaheimilið á Kumbaravogi en
þar voru tveir bræður hans fyrir.
„Ég man vel eftir deginum þegar
hann kom. Hann var svo lítill,
hræddur og umkomulaus, enn í
gipsi og efri vörin saumuð saman,“
segir kona sem var barn á Kumb-
aravogi á þessum tíma. „Ég man
að mér fannst að hann hefði verið
sætur lítill strákur en andlitið var
afmyndað. Þá var hann með skurði
á höndum og fótum, því hann
hafði verið bundinn og böndin
höfðu skorist inn í holdið.“
Hún segir að það hafi verið rætt
við krakkana, sem voru alls fjórtán
talsins, og þeim bannað að ræða
við hann um ofbeldið sem hann
hafði orðið að þola. „Það var sjálf-
sagt hugsað til að vernda hann en
við stelpurnar vorum ekki alveg á
því. Við fórum gjarnan með hann
afsíðis þegar enginn sá til og
Þóra Kristín Ásgeirsdóttir
tka@fréttatiminn.is
Sigurður Hólm Sigurðsson, 49
ára fangi á Litla-Hrauni, fannst
látinn í klefa sínum 17. maí árið
2012. Rúmu ári síðar voru Ann-
þór Kristján Karlsson og Börkur
Birgisson ákærðir fyrir stórfellda
og hættulega líkamsárás sem hefði
leitt hann til dauða. Árið 2013 var
ákært í málinu. Rannsókn þess
hefur verið gríðarlega umfangs-
mikil og ekkert til sparað. Byggð
var nákvæm eftirlíking fangaklef-
ans og ótal sérfræðingar hafa verið
kallaðir til. Búist er við að dómur
verði kveðinn upp á næstu vikum.
En þótt rannsóknin á dauða
hans hafi verið dýr og umfangs-
mikil og ekki hafi verið horft í aur-
ana þegar kom að því að loka hann
inni á stofnunum, er ekki þar með
sagt að íslenskt þjóðfélag hafi verið
með opinn faðminn þegar hann
var lítill og hræddur drengur sem
þurfti á stuðningi að halda til að
hefja lífið.
Lögheimili á Hrauninu
„Hann gekk aldrei lengi laus, það
má nánast segja að hann hafi átt
lögheimili á Litla-Hrauni, frá því
að ég kynntist honum fyrst,“ segir
vinur hans úr fangelsinu sem var
síbrotamaður líkt og hann þar til
fyrir nokkrum árum að hann gat
snúið lífi sínu við. „Það kom mér
ekki á óvart að lífi hans lauk á
þennan hátt.“
2010 hóf Sigurður Hólm enn
eina afplánunina fyrir ýmsa smá-
glæpi en í þetta sinn átti hann ekki
afturkvæmt úr fangelsinu nema í
nokkra daga. Þá var hann fluttur
aftur í gæsluvarðhald, en þar end-
aði hann daga sína.
„Ég frétti af honum nokkrum
dögum áður en hann lenti inni.
Hann var rosalega illa farinn, var
nánast við dauðans dyr af neyslu,“
segir æskuvinur hans úr fangels-
inu.
„Hann hafði horast gríðarlega
og neyslan var algerlega stjórn-
laus. Það má segja að fangelsið hafi
nánast bjargað lífi hans í nokkur
skipti, eins einkennilega og það
hljómar.“
Kerfisbarn Sigurður Hólm þurfti að bera þungar byrðar strax sem barn og var alinn upp á stofnunum
Með lögheimili á
Litla-Hrauni nær allt sitt líf
35 ár á stofnunum
Sigurður Hólm Sigurðsson fékk
samtals 32 fangelsisdóma en
var dæmdur til 26 ára fangelsis-
vistar. Hann var bak við lás og
slá í 25 ár en gera má ráð fyrir
að það hafi kostað samfélagið
um 250 milljónir króna. Þá var
hann tíu ár á barnaheimilinu
Kumbaravogi. Sigurður varð
einungis 49 ára og dvaldi í 35 ár
á stofnunum.
Fanginn Sigurður Hólm í klefa sínum en í fang-
elsinu að Litla-Hrauni eyddi hann megninu af lífi
sínu, fyrir mestan part fremur lítilfjörleg afbrot.
Það kostaði samfélagið nær tvö hundruð og fimmtíu millj-
ónir, að núvirði, að geyma Sigurð Hólm Sigurðsson í fangelsi
megnið af ævi sinni. Samt var hann enginn stórglæpamaður.
Hann var fyrst og fremst alkóhólisti og fíkniefnasjúklingur.
Og fórnarlamb hryllilegs ofbeldis strax sem ungur drengur.
Hér er gömul mynd af Sigurði Hólm þriggja ára,
tveimur árum fyrir harmleikinn í Bjarnaborg.
Fimm ára, var
hann fluttur nær
dauða en lífi á sjúkra-
hús eftir að lögregla
fann hann ráfandi
um á Hverfisgöt-
unni. Hann var vart
nema skinn og bein,
maginn uppblásinn
eins og hjá börnum
sem hafa ekki nærst í
langan tíma.
14 | fréttatíminn | Helgin 12. febrúar–14. febrúar 2016