Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.1997, Blaðsíða 9

Sérstakir mælar hafa verið framleiddir til að
nema rafsegulbylgjur, svokallaðir innrauðir hitamæl-
ar, (infra-red emission detection thermometers). Um
er að ræða ljósnema sem skynjar hluta rafsegul-
hylgna á innrauðu hili, sem yfirhorð hljóðhimnu og
eyrnagangs sendir frá sér, á svæði sem glugga mælis-
ins er beint að (Erickson og Meyer, 1994). Þar sem
nemanum er beint að hæði hljóðhimnu og hlust, nem-
ur hann sendingar frá háðum og reiknar ót meðaltal-
ið frá hæstu og lægstu mælingu. Þessi meðalhiti er
lægri en ef mælt er lieint á hljóðhimnu, |iví ætti ekki
að leggja mælingu í hlust og á hljóðhimnu að jöfnu
(Erickson og Meyer, 1994).
Hjá mikið veikum sjúklingum geta óverulegar
hreytingar á líkamshita gefið mikilvægar upplýsingar
um gang sjúkdómsins. Onákvæmar mælingar geta
leitt til þess að sjúklingur l'ái ekki rétta meðhöndlun
(Klein o.fl., 1993). Sýnt hefur verið fram á að mæl-
uigar í hlust fylgja hitamælingum sem gerðar eru með
æðalegg í lungnaslagæð svo og hita í þvagblöðru en
mismunandi er eftir tegundum mælanna hvort þeir
sýna hærri eða lægri gildi en kjarnahita (Emslie-
Smith o.fl., 1994; Klein o.fl., 1993; White, Baird og
Anderson, 1994).
Mismunur kom fram á hitaaflestri lijá sama ein-
staklingi á milli einstakra tegunda inæla. Ekki skipti
máli hvort togað var í eyrað eða ekki (Erickson og
Meyer, 1994). Erickson og Meyer gerðu samanburð á
fimm gerðum eyrnahitamæla, þrír voru leiðréttir
miðað við kjarnhita en tveir sýndu raunhita í eyrum.
Niðurstöður þeirra voru síðan bornar saman við
mælingar í þvagblöðru, undir hönd og undir tungu.
Allar hitamælingarnar voru framkvæmdar á sjúkl-
ingum með inniliggjandi æðalegg í lungnaslagæð sem
sýndi stöðugt hitastig sjúklinganna. Mælingar í eyru
reyndust fylgja hitabreytingum á kjarnahita betur,
en þegar mælt var undir liönd. Rannsakendur töldu
þó að áreiðanleikinn væri ekki nægur til sjúkdóms-
greiningar. Mælingar undir tungu fylgdu vel el’tir
hitahreytingum kjarnhita, en blöðruhiti fylgdi
lungnaslagæðarhita nær algjörlega (Erickson og
Meyer, 1994).
Hitamælar, sem voru stilltir á kjarnahita sýndu
yfirleitt hærri hita en raunverulegur kjarnahiti var
skv. stöðugum mælingum í lungnaslagæð og í jivag-
hlöðru. Sumir mælanna reiknuðu út meðaltal hæsta
og lægsta gildis sem J)eir námu en aðrir sýndu ein-
ungis liæsta gildið. Hitastig umhverfis og kælingar á
andliti höfðu áhrif þannig að hiti mældist lægri í
eyrnagöngum miðað við kjarnhita (Erickson og
Meyer, 1994; Henker og Coine, 1995; Klein o.fl.,
1993).
Erickson og Meyer (1994) greindu frá ])ví að hita-
mælingar í eyrnagöng hjá börnum yngri en Jiriggja
ára sýndu allt að 0,3 - 0,7°C lægri hita miðað við
Myntlir birtar með góðfúslegu leyfi Donnu hf.
stöðuga hitamælingu í þvagblöðru. Petersen-Smith,
Barber, Coody, West og Yetman (1994) mældu börn
um sex mánaða aldur með eyrnahitamælum og
reyndist hiti þeirra 0,3 - 0.6°C lægri en ef mælt var
með kvikasilfursmæli í endaþarm. Slíkur mismunur á
mælingum gaíti leitt til J)ess að barn með háan hita
fengi ekki rétta sjúkdómsgreiningu og meðhöndlun og
J)að væri mjög alvarlegt. Eyrnagöng nýbura eru um 4
mm í þvermál og eyrnagöng tveggja ára harna 5 mm í
þvermál, en neminn á eyrnahitamælunum er hins
vegar um 8 mm í þvermál (Erickson og Meyer, 1994;
Erickson og Woo, 1994; Petersen-Smith o.fl., 1994).
Til að hitamæling í eyrnagöngum sé áreiðanleg
þarf að hafa í liuga hve vel neminn fellur í eyrna-
göngin, lögun og stærð nemans og gluggans sem nem-
ur innrauðu geislana og livar í hlustinni álesturinn
fer fram. Auk J)ess J)arf mæhngin að fylgja vel hita-
hreytingum og vera sambærileg við kjarnahita. Hún
J)arf líka að sýna stöðugleika í mæhngum hjá sama
einstakhngi og á milli einstakhnga | »ótt mælt sé með
mismunandi tegundum hitamæla (Erickson og Meyer,
1994). Astand eyrna, s.s. eyrnabólgur og eyrnamerg-
ur, hafa lítil áhrif á niðurstöður mæhnga (Erickson
og Meyer, 1994; Erickson og Woo, 1994; Henker og
Coyne, 1995).
Tæknin við að framkvæma hitamæhngu í hlust er í
sjálfu sér einföld í framkvæmd. En sýna þarf ná-
kvæmni og beina glugga nemans eins nálægt hljóð-
himnu og hægt er ])ví þannig fæst nákvæmasta mæl-
ingin (Erickson og Meyer, 1994; Klein o.fl., 1993;
White, Baird og Anderson, 1994).
Samkvæmt J)eim heimildum, sem hér er fjallað
um, hafa eyrnahitamælar ýmist verið stilltir á enda-
þarmshita, munnhita eða kjarnahita. Einnig voru
notaðir núll-stilltir mælar, Ji.e. J)eir sýndu raunhita í
hlust. Erickson og Meyer (1994) og Henker og Coyne
(1995) töldu að líklega væri réttast að nota hitamæla
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 2.TBL. 73.ÁRG. 1997
145