Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.1997, Qupperneq 37

„Ég hef gert áœtlun um skipulag og endurbœtur á
spít'ólunum svo unnt sé að starfrœkja þá á hag-
kvœmari hátt. Þetta er aðeins uppkast eða (Irög,
vegna þess að við erum í miðjum átökum og ekki
mögulegt að gera betur að sinni.“
Það sem Florence nefnir drög var í raun og veru
framkvæmdaáætlun, síða eftir síðu með hagnýtum til-
lögum útfærðum í smáatriðum um rekstur og fjármál,
skipulag á starfi þeirra sem annast sjúklinga, nám-
skeið í skurðlækningnm fyrir herlækna, mnhætur í
eldhúsi og þvottahúsi, og hvaða búnaður skuli fylgja
hverju sjúkrarúmi.
Ekki síst var afdráttarlaus skírskotun um að
lialda til liaga tölfræðilegum upplýsingum um dauðs-
f<>11 svo hægt væri að draga lærdóma af því sem
gerist. Þá tíðkaðist aðeins að skrá á miða: „Sjúkling-
ur lést J)á og J)á ...“ og er J>essi hugmynd hennar all-
rar athygli verð. Tölfræði var á J)eim tíma alveg ný og
lítt reynd vísindagrein.
Eg taldi þetta brýnt. Illmögulegt var að fá fólk,
einkum þá sem með völdinfóru, til að skilja um h vað
módið snerist. Auðvelt varfyrir þá að segja: „Svona,
svona, ungfrú Nightingale, nú ýkið þér.“ Tölurnar
verða að koma fram og þœr látnar tala sínu máli.
Frá unga ahlri hafði Florence verið hugfangin af
tölum, öllu sem unnt var að reikna út og setja í
stærðfræðilegar formúlur. Hún var með Jjeim fyrstu,
sem sögur fara af, til að átta sig á að tölfræðina,
tungumál talnanna, mætti nota til að mæla sjúkdóma
og dauðsföll og hagnýta upplýsingar sem þannig feng-
ust til að byggja á nýskipan í heilhrigðismálum.
I bandaríska vísindatímaritinu „Scientific Ameri-
ean“ er ritað svo síðla sem í mars 1984, „hún er
flestnm kunn sem frumkvöðull nútímahjúkrunar-
fræða og hyggir á þeirri reynslu sem hún hlaut á
Krím og í Skutari. En síðari tíma fólki hefur sést yfir
að hún er einnig brautryðjandi í að nota tölfræði til
að skilgreina reynslu sína og athuganir. Það er heill-
andi og nánast óskiljanlegt hverju Jæssi kona kom í
verk.“
Eg liafði enga ró í mínum beinum fyrr en ég hafði
komið tölu á dauðsföUin sem urðu hjá okkur þennan
vetur og mér fannst nauðsynlegt að grafast fyrir um
orsakirnar.
Dánartíðnin í janúarmánuði náði 42%. Fæstir
létust úr sárum sem þeir fengu í stríðinu, flestir dóu
úr kóleru, taugaveiki og blóðkreppusótt eða ineð
öðrum orðum úr smitandi sjúkdómum sem þeir fengu
í sjúkrahúsinu. Miklar endurbætur voru gerðar J)ann
tíma sem Florence hafði stjórnina með höndum,
sjúkrasalirnir voru hreinsaðir og mataræðið bætt.
Sjúkum var hjúkrað, Jieir voru í hreinum fötum og
skipt var á rúmum. Samt sem áður segja tölurnar,
sem hún setti upp, að aðeins í janúarmánuði einum
hafi 2760 hermenn dáið úr smitsjúkdómum en aðeins
83 af sárum sínum. Margir læknar, hjúkrunarkonur
og annað starfsfólk veiktist einnig og dó.
Jafnvel að grafa hina dauðu var okkur ofviða.
Illmögulegt var að ná saman svo mörgum uppistand-
andi hermönnum eða aðstoðarfólki að nceðist að
taka grafir þeirra sem létust. Við urðum því að ráða
Tyrki til verksins og sannast að segja stóðu þeir sig
ekki vel í því. Líkin hrönnuðust upp og við það jók
smithœttuna verulega auk þess sem þetta var okkur
Englendingum mikil vanvirða.
Heima í Englandi óx beiskjan og örvæntingin dag
frá degi. Fólki skildist æ betur að enskir hermenn
börðust og báru })jáningar sínar með mikiUi hugprýði
en líkurnar á J)ví að komast lífs af minnkuðu stöðugt.
Smátt og smátt varð gagnrýnin á ríkisstjórnina svo
mikil að hún varð að fara frá. Sidney Herbert her-
málaráðherra varð einnig að láta af emhætti. En með
tilliti til J)ess hversu vel hann liaí'ði staðið sig og að
ekki var unnt að saka hann um J)að sem gerst haí’ði
hélt hann hæði völdum og áhrifum. Nýja ríkisstjórn-
in lýsti fyllsta trausti á Florence og störf hennar.
Florence hafði frá npphafi lagt áherslu á að sendi-
nefnd stjórnarinnar kæmi á vettvang til að rannsaka
heilsufarsaðstæður og byggingarnar í hólf og gólf.
Síðast í febrúar kom svo nefnd í Jæssu skyni undir
stjórn Sutherlands læknis sem reyndist dugandi,
áræðinn og athugull. Ekki hvarflaði að honum að
hlífa yfirvöldum í Skutari. I fyrstu skýrslunni, sem
hann sendi heim stóð meðal annars: „Astandið hérna
er lífshættulegt.“
Þessi nefnd bjargaði breska hernum eða í það
minnsta drefjunum afhonum.
Nefndin staðfesti að sjúkrahúsin væru umflotin
úrgangi og óþverra og jafnframt að lofttegundir, sem
mynduðust við gerjun og leituðu aftur inn í húsin,
væru baneitraðar.
Hafist var handa með stórvirkum hætti við að
hreinsa frárennsli, Jivo og kalka veggi og útrýma rott-
um. A fáum vikum varð mikil hreyting til batnaðar.
Dánartíðnin hrapaði, og þegar á næstu mánuðum úr
yfir 40% niður í 2%. Það varð fólkinu til mikils
hugarléttis og hjartara varð yfir eftir J)ví sein leið á
og vorið nálgaðist.
Mér varð það mikill hvatning að geta líka sýnt
með tölum að allt var farið að ganga betur. Reynclar
voru hermennirnir aftur teknir til við að bölva og
ragna. Eg taldi það óbrigðult merki þess að þeir vœru
á batavegi! Ekkert gat verið mér meira gleðiefni!
Nú var hægt að veita viðtöku nýjum sjúklingum á
nokkurn veginn mannsæmandi lnitt. Allir fóru í hað
við komuna og hár þeirra og skegg var klijijit. Ohrein
og rifin föt voru hrennd, allir fengu hrein sjúkrahús-
föt og voru lagðir í þokkaleg rúm. Þeir fengu vel til-
búinn og næringarríkan mat og ekki síst bolla af vel
heitu tei! Vor var í lofti. A hæðunum umhverfis
Sevastopol tóku fyrstu vorblómin, krókusar og hýa-
sintur, að blómstra. Langur vetur mikilla og lítt bæri-
legra þjáninga var loksins, loksins á enda.
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 2.TBL. 73.ÁRG. 1997
173