Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.1999, Side 29

Gjafadælur og gjafasett. Gæta þarf að því að auð-
kenna epidúral leggi vel frá bláæðaleggjum, t.d. með því
að nota vinnureglur eins og að hafa sérstakan lit á epidúral
töppunum eða gjafasettum eða setja límmiða (merkt
epidúral) við. Gott ráð er einnig að auðkenna gjafa-
dælurnar (t.d. IVAC) til aðgreiningar. Þegar FBA-blanda er
gefin með Abbott Pain Management Provider dælu eru
alltaf notuð gul gjafasett ef um epidúral meðferð er að
ræða. Ef framlengingarsnúrur eru notaðar eru þær aldrei
hafðar með krana til að minnka líkur á mistökum.
Með notkun IVAC-dæla er mikilvægt að hafa í huga
hættuna á að lyfið renni hindrunarlaust í sjúklinginn fyrir
vangá. Þessi hætta er ekki fyrir hendi ef notaðar eru Abott
Pain Management Provider dælur því þær eru með
þrýstiventli svo að þrýsta/dæla þarf lyfinu í sjúklinginn.
Ef sjúklingur fær lyf um epidúral legg með sprautudælu
er skipt um slöngur á a.m.k. 3 sólarhringa fresti. Sprautur
eru aldrei endurnotaðar og er því alltaf skipt um sprautu.
Leggur fjarlægður. Þegar leggurinn er fjarlægður er það
gert hægt og athugað um leið hvort leggurinn kemur í
heilu lagi. Til að létta fyrir er gott að láta sjúklinginn liggja á
hliðinni og beygja sig fram í kuðung.
Þegar epidúral leggurinn er fjarlægður eru settar léttar
dauðhreinsaðar umbúðir eða plástur yfir stungustaðinn. Ef
ástæða þykir til er endi leggjarins settur í ræktun til að
kanna sýkingar og næmi (mjög sjaldgæft).
Ef sjúklingur fær fyrirbyggjandi blóðþynningu (með t.d.
Fragmin® eða Klexane®) er leggurinn fjarlægður a.m.k. 10
klst. eftir síðustu gjöf til að minnka hættu á myndum
hematóms.
Lokaorð
FHér hefur verið lýst verkjalyfjameðferð um epidúral legg
sem notuð er hérlendis í vaxandi mæli eftir skurðaðgerðir.
Farið var sérstaklega í þætti epidúral meðferðar eins og
hún er oftast framkvæmd á íslandi. Þessi meðferð gefur
góða verkjastillingu og er enn ein viðbótin til að bæta
verkjameðferð sjúklinga. Epidúral meðferð er ekki hættu-
laus, getur í einstökum tilfellum verið lífshættuleg, og krefst
því nákvæms og markviss eftirlits af hálfu hjúkrunar-
fræðinga. Mikilvægt er að aðilar, sem sinna sjúklingum eftir
skurðaðgerðir, hafi grundvallarþekkingu á þessari meðferð
og er tilgangurinn með ritun þessarar greinar að bæta við
þekkingu hjúkrunarfræðinga á þessu sviði.
Ritaskrá
Bragg, C.L. (1989). Practical aspects of epidural and intrathecal narcotic
analgesia in the intensive care setting. Heart & Lung, 18, 599-608.
Breivik, H. (1998). Komplikasjoner under og etter operasjoner og födsler
utfört I spinal- eller epiduralbedövelse. Tidskrift for Den Norske
Lægeforening, 118(11), 1708-1716.
Breivik, H., og Brosstad, F. (1998). Blödningskomplikasjoner ved spinal- og
epiduralanalgesi. Tidskrift for Den Norske Lægeforening, 118(2), 210-211.
Breivik, H. (1995). Safe operative spinal and epidural analgesia:
Importance of drug combinations, segmental site of injection, training
and monitoring. Acta Anaesthesiologica Scandinavica, 39(7), 869-871.
Breivik, H., Niemi, G., Haugtomt, H., og Högström, H. (1995). Optimal
epidural analgesia: Importance of drug combinations and correct
segmental site of injection. Bailliére's Clinical Anaesthesiology, 9(3),
493-512.
Jacques, A. (1994). Epidural analgesia. British Journal of Nursing, 3(14),
734-738.
de Leon-Casasola, O.A., Parker, B., Lema, M.J., Harrison, P., og
Massey, J. (1994). Postoperative epidural bupivacaine-morphine
therapy. Anesthesiology, 81(2), 368-375.
Littrell, R.A. (1991). Epidural analgesia. American Society of Hospital
Pharmacists, 48(nóv.), 2460-2474.
Macintyre, P.E., og Ready, L.B. (1996). Acute pain management. A
practical guide. London: Saunders Company.
McNair, N.D. (1990). Epidural narcotics for postoperative pain: Nursing
implications. Journal of Neuroscience Nursing, 22(5), 275-279.
McShane, F.J. (1992). Epidural narcotics: Mechanism of action and
nursing implications. Journal of Post Anesthesia Nursing, 7(3), 155-162.
Naber, L., Jones, G., og Halm, M. (1994). Epidural analgesia for effective
pain control. Critical Care Nurse, 14(5), 69-83.
Oddur Fjalldal, Gísli Vigfússon og Þorsteinn S. Stefánsson (1997).
Svæðisbundin utanmænubastsverkjameðferð eftir aðgerðir. Uppgjör
árangurs 368 sjúklinga á Landspítalanum 1996. Læknablaðið, 83, 225.
Ready, L.B. (1990). Regional analgesia with intraspinal opioids. í J.J.
Bonica (ritstj.): The Management of Pain, (bls. 1967-1979).
Pennsylvania, USA: Lea & Febiger.
Ready, L.B., Loper, K.A., Nessley, M., og Wild, L. (1991). Postoperative
epidural morphine is safe on surgical wards. Anesthesiology, 75, 452-
456.
Rivellini, D. (1993). Local and regional anesthesia: Nursing implications.
Nursing Clinics of North America, 28(3), 547-572.
Shafer, A.L., og Donnelly, A.J. (1991). Management of postoperative pain
by continous epidural infusion of analgesics. Clinical Pharmacy, 10
(okt.), 745-763.
Steinbrook, R.A. (1998). Epidural anesthesia and gastrointestinal motility.
Anestesia & Analgesia, 86, 837-844.
Sullivan, F.L., Muir, M.R., og Ginsberg, B. (1994). A survey on the clinical
use of epidural catheters for acute pain management. Journal of Pain
and Symptom Management, 9(5), 303-307.
Wild, L., og Coyne, C. (1992). Epidural analgesia. American Journal of
Nursing, 92(4), 26-36.
Willens, J.S. (1994). Giving fentanyl for pain outside the OR. American
Journal of Nursing, 94(2), 24-29.
Leiðrétting
í grein Ingibjargar K. Magnúsdóttur um undirbúning
að námsbraut í hjúkrunarfræði sem birtist í desember-
blaði síðasta árs var farið rangt með nafn í mynda-
texta á blaðsíðu 279. Guðný Anna Arnþórsdóttir er
þar nefnd Anna Guðrún Arnþórsdóttir. Guðný Anna er
beðin velvirðingar á þessum mistökum

Félagi íslenskra hjúkrunarfræðinga hefur borist gjöf í
Minningarsjóð Kristínar Thoroddsen. Þann 14.
desember gaf Jóhanna Björnsdóttir 10.000 krónur til
minningar um Kristínu Thoroddsen og Þórunni
Þorsteinsdóttur. Henni eru hér með færðar þakkir fyrir.
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 75. árg. 1999
29