Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1976, Side 20

islenzka dóma og úrskurði þar sem reyn-
ir á atvinnurekstrarregluna og gróða-
skynsregluna, jafnframt því sem ég reyni
að finna danskar hliðstæður þeirra.
5.2. Islenzkir og danskir dömar og
úrskurðir
Eftirfarandi skammstafanir verða not-
aðar hér á eftir. Ufr., Ugeskrift for rets-
væsen. ÖLD., Östre landsrets dom. H.,
danskur hæstaréttardómur. LSR,. Lands-
skatteretten. Hrd., íslenzkur hæstaréttar-
dómur. Rskn., íslenzka rikisskattanefndin.
Fyrsti íslenzki dómurinn, þar sem
reyndi á hvort um gróðaskynssölu væri
að ræða í santbandi við fasteignir, var
kveðinn upp árið 1957 í bæjarþingsmál-
inu nr. 1131/1956.
Þegar hafður er i huga allur sá fjöldi
af dönskum dómum, sem þá höfðu ver-
ið kveðnir upp vegna dönsku gróða-
skynsreglunnar, mætti ætla að 5 ára regla
íslenzku tekjaskattslaganna hafi sparað ís-
lenzkum dómstólum talsverða vinnu. Það
er þó óvarlegt, að draga of víðtækar á-
lyktanir af þessu, vegna þess hve hús-
næðis- og landrýmisvandamál í löndun-
unt tveim eru ólík, auk þess sem hin
þjóðfélagslega uppbygging og þróun er
mismunandi.
Dómurinn hefur það sameiginlegt
með mörgum öðrum íslenzkum dómum
og úrskurðum að skattkrafan er bæði
byggð á gróðaskynssjónarmiðum og at-
vinnusjónarmiðum.
Dómur bœjarþings Reykjavíkur
nr. 1131/1956
Þ, sem fengist hafði við byggingar-
vinnu sem verkamaður, reisti á árun-
um 1943—45 einbýlishús við Æ-götu
109, sem var ein hœð og kjallari. Á-
stœður þess, kvað liann hafa verið
hjónabandshugleiðingar sínar. Sökum
fjárliagsörðugleika seldi hann llæðina
í ársbyrjun 1946, en flutti í kjallarann
með fjölskyldu sína og bjó þar til rnaí/
híní 1951, er liann seldi kjallaraíbúð-
ina. Á árunum 1944 og meir og minna
til ársins 1955 fékkst Þ við smíðar og
sölu íbúða, en hafði auk þess nokkrar
aðrar tekjur, aðallega húsaleigutekjur.
Söluhagnaðurinn af sölu kjallara-
íbúðarinnar, sem Þ hafði átt í u.þ.b.
5 ár og 4 mánuði og búið í, töldu
skattyfirvöld skattskyldan. Byggðu þau
á því, að atvinna Þ, þegar umrætt hús
var reist og síðar, hafi verið í því
fólgin að byggja og selja hús, og báru
fyrir sig upphafsákvæði 7. greinar
tekjuskattlaga (tekjur af atvinnu), e.
lið 7. gr. (gróðaskynsreglan) og upp-
hafsákvæði 9. gr., sbr. nú A. lið 10.
greinar tskl.
Þ taldi hins vegar, að atvinna lians
hefði ekki verið með þeim hœtti að
réttmætti skattlagningu, og að llann
hefði átt íbúðina og notað til íbúðar
lengur en 5 ár, sem útilokaði að heim-
ilt væri að telja honum hagnaðinn til
skattskyldra tekna.
Dómurinn komst að þeirri niður-
stöðu, að þeirri staðhæfingu Þ, að
hann hafi ætlað sér að taka húsið við
Æ-götu 109 til eigin nota, er hann
reisti það, hafi ekki verið hnekkt, og
að liúsbyggingarstarfsemi hans á þeim
tíma hefði verið á því byrjunarstigi, að
hún gæti ekki talist atvinnurekstur. I
18