Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1976, Blaðsíða 49

Miklu athyglisverðara er hins vegar
það sjónarmið, sem virðist hafa gagntek-
ið þá, sem halda fram yfirburðum gang-
verðsreikningsskila, að hinn eiginlegi
tekjuskattstojn ætti að vera gengur
rekstrarhagnaður (A), en hins vegar bæri
að undanþiggja (D) algjörlega. Þess er
ekki kostur að fjölyrða hér um skattamál,
þótt óneitanlega hljóti þau að tengjast
því úrlausnarefni, sem hér er til með-
ferðar.
Að öllu athuguðu sýnist hið sundurlið-
aða hugtak innleysanlegs hagnaðar koma
út sem sigurvegari í samanburði um á-
gæti sem mœlikvarði á frammistöðu
stjórnenda. Og jafnframt hlýtur að vera
hafið yfir ágreining, að sá efnahagsreikn-
ingur sem tengist því hagnaðarhugtaki,
gefur fróðlegri lýsingu á efnahag fyrir-
tækis heldur en reikningur, sem einungis
greinir frá kaupverðum.
í upphafi var tekið fram, að gert
skyldi ráð fyrir, að almennt verðlag
hrevfðist ekki. Þegar efnahagsreikningar
í upphafi og lok árs hafa verið færðir
upp á gangverði, ætti að vera hægt að
taka tillit til almennra verðbreytinga með
aðgerð á eiginfjárreikningum fyrirtækis-
ins. Segjum, að í skýringardæminu að
framan hafi almennt verðlag hækkað á
árinu 1975 um 15%. Eigið fjármagn í
upphafi ársins, sem var kr. 1.870, má
færa upp til verðlags í lok ársins með því
að hækka þessa tölu um 15%. Útkomuna,
kr. 2.150 má svo bera saman við eigið
fjármagn eins og það er sýnt í efnahags-
reikningnum í lok ársins, samt. kr. 2.372.
Ut kemur niðurstaða um raunverulegan
hagnað, kr. 222, samanborið við pen-
ingalegan hagnað upp á kr. 502. Við
túlkun þessa svokallaða raunverulega
hagnaðar ber að sjálfsögðu að gefa gaum
að þeim sjónarmiðum, sem liggja til
grundvallar virðingu fjármuna. Skal hér
ekkert frekar aðhafzt í málinu.
Um möguleika á mœlingu gengs
rekstrarhagnaðar
Sú spurning vaknar, hverjir kostir séu
á því að framkvæma útreikninga af því
tagi, sem lýst hefur verið. Eins og fram
hefur komið reynir við mælingu gengs
rekstrarhagnaðar á þekkingu á verðum
fjármuna, sem lítil eða engin þörf er fyr-
ir við venjuleg reikningsskil. Að því er
varðar hráefni og fullunnar afurðir eða
vörur til endursölu ætti ekki að verða
rekizt á umtalsverðar hindranir við öflun
upplýsinga.
Lægstaverðsreglan, sem vissulega verð-
ur að virða, knýr reikningshaldarann til
að kynna sér dagverð alls konar vöru-
birgða á reikningsskiladegi. Fram-
kvæmdaörðugleikar gera fyrst vart við
sig að marki, þegar til kasta varanlegra
framleiðslutækja kemur. í mörgum tilfell-
um blasa þar við mjög torræð úrlausn-
arefni. Við skulum sem snöggvast virða
vandamálið fyrir okkur. Sum framleiðslu-
tæki, t.d. flutningatæki, eru framleidd í
gífurlegum fjölda eintaka og taka e.t.v.
tiltölulega litlum tæknilegum breytingum
á stuttu árabili. í sumum tilfellum er til
skipulegur markaður fyrir notuð tæki af
þessu tagi. Þegar svo stendur á gæti fyr-
irtæki stuðzt við markaðsupplýsingar við
gangverðsmat á sínum eigin tækjum, eða
47