Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1976, Page 51

aði, sem leggja verður í til að koma
hlutnum til hæstbjóðanda.
(3) Núvirði (NV) væntanlegra fram-
tíðartekna af notkun eða annarri
væntanlegri meðferð fjármunarins
(þetta er tekjuvirði).
Sérhvern fjármun ætti að vera hægt
að meta út frá þessum þrem viðhorfum.
Til greina koma þá eftirfarandi 6
möguleikar um röð virðistalnanna.
1. HSV stærra en NV stærra en EKV
2. HSV stærra en EKV stærra en NV
3. NV stærra en EKV stærra en HSV
4. NV stærra en HSV stærra en EKV
5. EKV stærra en NV stærra en HSV
6. EKV stærra en HSV stærra en NV
í tveim fyrstu tilfellunum væri fyrir
tækið betur sett, ef það losaði sig við við-
komandi fjármun í stað þess að eiga hann
áfram, þar sem HSV er hærra en NV.
Missirinn, sem fyrirtækið yrði að þola,
næmi hins vegar ekki sjálfu HSV, held-
ur EKV, þar sem fyrirtækið gæti bætt
sér skaðann með endurkaupum sams kon-
ar fjármunar fyrir. EKV
f tilfellum 3 og 4 er fyrirtækið betur
sett með áframhaldandi notkun fjármun-
arins heldur en með sölu hans, þar sem
NV er hærra en HSV. Hámark þess
tjóns sem fyrirtækið yrði fyrir við missi
fjármunarins, er hins vegar einnig EKV,
])ar sem fyrirtækið gæti tryggt sér virðið
NV með endurkaupum sams konar
fjármunar. Rétt er að minna á, að ef í
lilut á notað framleiðslutæki, er með
EKV átt við afskrifað EKV nýs
fjármunar, þar sem virði fjármunarins er
jafnt kostnaðinum við að setja í stað þess
tæki, sem er í sama ástandi að því er
varðar slit.
f tilfellum 5 og 6 er virði fjármunar
(notavirði) hins vegar ekki jafnt EKV.
Hvorki við áframhaldandi notkun né við
sölu gæti fyrirtæki gert sér svo gott úr
fjármuninum, að það væri ekki betur
sett með fjárhæðina EKV í hendi. Fjár-
hæðin EKV gerði betur en að bæta því
missinn. Ef fyrirtækið yrði svipt fjár-
muninum, væri missir ])ess fjárhæð, sem
er hin hærri stærðanna tveggja: NV og
HSV: Niðurstaðan um, hver virðistala sé
viðeigandi, verður því þessi:
1. EKV
2. EKV
3. EKV
4. EKV
5. NV
6. HSV
Sandilands-nefndin getur sér þess til,
að 3. tilfellið komi oftast fyrir í reynd og
kunni að vera líklegra en öll hin tilfellin
til samans. Tilfelli 1 og 2 séu e.t.v. ólík-
legust, en tilfelli 6 nokkru líklegra. Um
tilfelli 5 segir, að það komi helzt fyrir
þegar í hlut eigi stór, sérhæfð og fágæt
framleiðslutæki, með HSV nærri núlli. En
jafnvel slík tæki tilheyri oftast tilfelli 3,
nema framleiðnin sé mjög lítil eða nýt-
ingarstig mjög lágt.
Hugmyndir nefndarmanna um ágóða-
hugtak tengjast að sjálfsögðu hugmynd-
um þeirra um virðingu fjármuna til eign-
ar, þeim sem nú hefur verið gerð grein
49