Ráðunautafundur - 12.02.1978, Blaðsíða 57

151
nytsemi eða skaðsemi hrossabeitar. Á 18. öld mælti Magnús
Ketilsson (14) með mikilli hrossabeit, og taldi hann engar
skepnur bæta haga meira en hrossin, einkum á vetrum, með því
að bíta sinuna. Vitnaði hann til hrossafjölda Skagfirðinga
og landgæða þar máli sínu til stuðnings. Fyrr og síðar hafa
ýmsir varað við landníðslu vegna ofbeitar og traðks hrossa.
Nú á tímum gefur víða að líta nauðbitnar hrossagirðingar, en
þær eru ef til vill mest áberandi £ nágrenni þéttbýlis, þar
sem hrossum hefur fjölgað mjög á seinni árum. Fullvíst má
telja, að hinar ýmsu gerðir lands þoli mismunandi vel
slíka beit, og verður að telja það brýnt verkefni að rannsaka
áhrif hennar á uppskeru, rótarvöxt og gróðurfar. Vert er að
hafa í huga, að mikil þrengsli í hrossahögum auka hættu á
ormaveiki og vanþrifum, einkum £ folöldum og ungum hrossum
(15). Af reynslu bænda mætti álykta, að hófleg hrossabeit
geti verið hagabót, einkum £ vel grónum heimalöndum, sem
annar búfénaður, t.d. sauðfé, nýtir ekki nægilega vel.
Skipulagning hrossabeitar
Þegar rætt er um nýtingu lands til beitar er eðlilegt,
að gerður sé samanburður á hrossum og öðrum búfjártegundum.
Þótt upplýsingar séu af skornum skammti um arðsemi hrossa
£ landinu, virðist hún mjög mismunandi eftir búum, og munu
þeir bændur fáir, sem byggja afkomu s£na að mestu eða öllu
leyti á hrossabúskap. Þv£ er hér einkum um aukabúgrein að
ræða. Smalahestar eru v£ða nauðsynlegir, dráttarhestar eru
orðnir hverfandi fáir, en margir eiga hross aðeins sér og
s£num til yndis og ánægju. Kynbótastarfið beinist fyrst og
fremst að ræktun reiðhrossa, en ljóst er þó, að verulegur
hluti hrossastofnsins er nýttur til kjötframleiðslu. Þess
eru dæmi erlendis, að hross séu ræktuð markvisst til fram-
leiðslu kjöts (16), en £ sumum löndum, t.d. á meginlandi
Evrópu, er mikil hrossakjötsneysla. Hvað bætta nýtingu
beitar £ heimalöndum varðar, t.d. á mýrlendi, binda margir
framt£ðarvonir við holdanautaframleiðslu. Við lauslega