Læknablaðið - 01.02.2017, Blaðsíða 35

LÆKNAblaðið 2017/103 91
ferðinni í öllum manneldismarkmiðum
undanfarin 65 ár. Allt hefur snúist um að
draga úr fituneyslunni. Á undanförnum
árum hafa hins vegar birst rannsóknir
sem sýna að málið er ekki svo einfalt.
Árið 2006 birtist rannsókn á 50.000
konum sem höfðu neytt mismikillar fitu
og mismunandi tegunda af fitu um langt
skeið, en munurinn á tíðni æðasjúkdóma
var lítill sem enginn.
Einnig hefur verið rekinn áróður fyrir
neyslu ávaxta og grænmetis, ekki síst
vegna trefjanna sem auðvelda líkaman-
um að melta fituna. Mælt er með fimm
skömmtum á dag en rannsóknir hafa sýnt
að ávinningur af meiri grænmetisneyslu
er enginn. Einnig hefur komið í ljós að
grænmetisætur verða ekki langlífari en
kjötætur þótt þær fyrrnefndu deyi yfirleitt
út öðru en hjarta- og æðasjúkdómum.
Hér á landi vakti það nokkra athygli
að á árunum 1990-2002 drógu Íslendingar
talsvert úr fituneyslu sinni. Á móti kom
verulega aukin neysla á pizzum og öðrum
skyndimat, auk þess sem sykurneyslan tók
kipp, ekki síst vegna aukningar á neyslu
sykraðra gosdrykkja. Svo merkilega vill til
að á þessum árum hófst offitufaraldurinn
fyrir alvöru hér á landi, fjöldi of feitra
Íslendinga tvöfaldaðist.
Bólgur og bakteríur
Niðurstaða Axels var sú að samspil nær-
ingarefna þyrfti að skoða betur enda væri
það flóknara en oft er talið. Í því sambandi
nefndi hann að fitan sem safnast framan
á fólk væri veik. Fitan er virkur vefur sem
hefur áhrif víða í líkamanum. Hún veldur
meðal annars auknu insúlínviðnámi sem
er rótin að áunninni sykursýki. Þarmaflór-
an er annað sem þarf að fylgjast með því
þar eru meðal annars upptök langvinnrar
bólgu sem getur valdið ýmsum skaða.
Sykur væri orðið jafnmikil ógn fyrir
heilsufar fólks og reykingar voru áður.
Eins og áður sagði er Axel þeirrar
skoðunar að óráðlegt sé að mæla með
sama mataræði fyrir alla. Það sem hann
telur að komist næst því að standa undir
nafni sem heilbrigt mataræði sé Mið-
jarðarhafsmaturinn. Rannsóknir sýni að
það hafi alltaf vinninginn, þegar borið er
saman við annars konar mataræði, jafn-
vel þótt það auki á kólesteról. Kannski sé
skýringin fólgin í því að Miðjarðarhafs-
mataræðið dregur úr bólgum.
Vandi þeirra sem vilja ráða fólki heilt
um mataræði er ekki síst sá að umfjöll-
un fjölmiðla um mat og heilsufar ruglar
fólk iðulega í ríminu, svo ekki sé minnst
á netið sem er fullt af bulli. Þar séu allir
að selja eitthvað. – Fræðslan er lykilatriði
því hún getur auðveldað fólki að taka
sjálfstæðar ákvarðanir um hvað það
leggur sér til munns, sagði Axel.
Matur, mýtur og Plástrarnir
Síðast frummælandi málþingsins var á
svipuðum nótum og Axel, en matreiðsla
hans var með talsvert ólíkum hætti. Ragn-
ar Freyr Ingvarsson er kallaður læknirinn í
eldhúsinu og erindi hans var bæði fróðlegt,
skemmtilegt og flutt með tilþrifum, svo
miklum að enginn tími gafst til að rýna í
þær fjölmörgu glærur sem hann varpaði
upp á tjaldið.
Erindi Ragnars hét í dagskránni: Matur
og mýtur – til skemmtunar, en þegar hann
var kominn í pontu bætti hann við undir-
titli: Hvers vegna eru læknar alltaf svona
ótrúlega leiðinlegir? Hann sagði að fyrir því
væri löng hefð að þegar einhver hrósaði
mat eða drykk risi alltaf upp læknir og
lýsti því yfir að þetta væri óhollt, gott ef
ekki eitrað og líklegt til að drepa þig. Með
ummæli Woody Allens að leiðarljósi –
Eina leiðin til þess að ná 100 ára aldri er að
hætta öllu sem eykur þér löngun til þess að
ná 100 ára aldri – réðst Ragnar að öllum
grunnreglum lýðheilsustofnana heimsins
síðustu öldina og hakkaði þær í sig. Hver
rannsóknin af annarri var vegin, metin
og léttvæg fundin og á endanum var
Ragnar búinn að aflétta öllum hömlum
á neyslu mettaðrar fitu og salts en þegar
hann byrjaði á áfenginu greip Guðlaug
Þorsteinsdóttir fundarstjóri í taumana og
þaggaði niður í honum.
Það var svo við hæfi að Ragnar skyldi
vera ráðinn til að stýra veisluglaumnum á
árshátíð LR. Þar voru engar hömlur á tján-
ingarfrelsinu og hann gat haldið hverju
sem hann vildi fram. Það gerði hann líka
og stjórnaði skemmtuninni af röggsemi
og miklu sjálfsöryggi, en tjáði sig ekkert
um matinn. Þar komu reyndar fleiri við
sögu, Mugison bræddi hjörtu viðstaddra
og í lokin dönsuðu árshátíðargestir inn
í nóttina undir fjörugum tónum The
Band Aids sem skipuð er unglæknum og
læknanemum.
Lauk þar með Læknadögum 2017 á
verðugan hátt.
L Æ K N A D A G A R
Að vanda var glímt í lok Læknadaganna við mikinn fögnuð og hvískur og pískur viðstaddra, - alla langaði greinilega að blanda sér í keppnina. - Kristján Guðmundsson háls-, nef- og
eyrnalæknir, Ólafur Már Björnsson augnlæknir og Sigurjón Vilbergsson lyflæknir skipuðu í tvö lið og píndu liðsmenn og kvöldu með spurningum af ýmsum toga. Í öðru liðinu
voru “ekki-ofnæmislæknar”: Sigurveig Margrét Stefánsdóttir heimilislæknir, Ólafur Þór Ævarsson geðlæknir og Jörundur Kristinsson heimilislæknir, og í hinu liðinu hreinræktaðir
ofnæmislæknar: Unnur Steina Björnsdóttir, Michel Clausen og Yrsa Löve.