Morgunblaðið - 07.06.2018, Blaðsíða 28

28 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. JÚNÍ 2018
LANDSMÓT
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Landsmót hestamanna hafa verið
haldin reglulega frá 1950, fyrst á
fjögurra ára fresti en síðustu tvo ára-
tugina á tveggja ára fresti. Lands-
mótin eru mikilvægustu samkomur
hestamanna, þar eru hrossaræktin
og reiðmennskan gerð upp og staðan
tekin.
Fyrsta landsmótið, eða landssýn-
ingin eins og rætt var um í fyrstu, var
haldið á Þingvöllum í júlí 1950. Hún
átti sér nokkurn aðdraganda. Mikil-
vægust er Þingvallareiðin 1941.
Þangað komu hópar frá fjórum
hestamannafélögum á Suður- og
Vesturlandi og var ákveðið að stefna
að stórsýningum á Þingvöllum á
nokkurra ára fresti. Fyrsta mótið var
þó ekki haldið fyrr en 1950, hálfu ári
eftir að Landssamband hestamanna-
félaga (LH) var stofnað.
Valið milli staða
Þegar til kastanna kom voru Þing-
vellir ekki jafn sjálfsagður kostur
fyrir fyrstu sýninguna og menn
höfðu talið. Vitað var að mikill kostn-
aður yrði við sýningarhald þar og
þeir peningar voru ekki til, eins og
fram kemur í riti Steinþórs Gests-
sonar um fyrstu árin í sögu LH. Þess
vegna var Reykjavík einnig í kort-
unum en grunnaðstaða var þar fyrir
hendi hjá Fáksmönnum. Niður-
staðan varð eigi að síður sú að halda
sýninguna á Þingvöllum. Þegar upp
var staðið var sérstaða Þingvalla í
hugum manna helstu rökin. Menn
vildu frekar ríða til Þingvalla en
Reykjavíkur.
Leyfi fékkst hjá Þingvallanefnd og
var mótið haldið á Leirum, neðan
Hvannagjár, 6.-9. júlí. Sýnd voru og
dæmd kynbótahross og gæðingar.
Það er enn uppistaðan í dagskrá
landsmóta hestamanna þótt fyrir-
komulag og dómar hafi þróast mikið í
tímans rás. Búnaðarfélag Íslands,
forveri Bændasamtaka Íslands, stóð
að kynbótasýningunni og gerir enn.
Straumhvörf í hugarfari
Kappreiðar með veðbanka-
starfsemi voru einnig mikilvægur
þáttur í mótinu eins og lengi var og
sá dagskrárliður sem margir áhorf-
endur komu sérstaklega til að fylgj-
ast með og taka þátt í. Litið var á
kappreiðarnar sem hliðargrein sem
þó væri ekki hægt að hunsa alger-
lega.
Sýningin var hinn merkasti við-
burður, eins og Steinþór Gestsson
skrifar. Í fyrsta skipti í sögu hrossa-
ræktarinnar var efnt til landssýn-
ingar sem einvörðungu var fyrir kyn-
bótahross sem talin voru hæf til
reiðhestaræktar innan íslenska
hrossastofnsins. Gunnar Bjarnason
hrossaræktarráðunautur getur þess í
bók sinni, Ættbók og sögu íslenska
hestsins, að sýningin hafi skapað
straumhvörf í hugum Íslendinga
gagnvart hestinum. Menn hafi þar
skynjað menningarlegt gildi reið-
hestsins og reiðmennskuíþróttar-
innar.
Talið er að allt að 10 þúsund manns
hafi sótt Þingvallamótið, fólk víða að.
Það var haft til marks um fjöldann að
aðeins Alþingishátíðin 1930 og Lýð-
veldishátíðin 1944, sem báðar voru
haldnar á Þingvöllum hafi verið fjöl-
mennari en hátíð hestamanna.
Veðrið ræður miklu
Eftir þetta mót voru landsmót
haldin á fjögurra ára fresti allt til árs-
ins 1998 að skipt var um takt og farið
að halda mótin á tveggja ára fresti.
Mótin þróuðust mikið. Þannig
fjölgaði hrossum smám saman. Á
fyrsta mótinu voru 133 hross en þau
voru orðin um 800 þegar farið var að
halda mótin á tveggja ára fresti. Þá
hafa kröfur til hrossanna verið aukn-
ar mikið.
„Ef maður skoðar myndir frá
Vildu frekar ríða til Þingvalla
 Fyrsta landsmót hestamanna var haldið við Hvanngjá á Þingvöllum árið 1950  Ein af fjölsóttustu
samkomum sem þá höfðu verið haldnar  Landsmótið á Þveráreyrum í Eyjafirði 1954 varð sögulegt
Ljósmynd úr Sögu LH í 35 ár
Landsmót 1958 Landsmótssvæði var byggt upp í Skógarhólum og þar voru fjögur landsmót haldin. Myndin var tekin þegar hópreið var að hefjast.
Morgunblaðið/Golli
Landsmót 1994 Knapi tekur hest sinn til kostanna á kynbótasýningu á
landsmótinu á Gaddstaðaflötum við Hellu sumarið 1994.
Landssamband hestamanna-
félaga hafði áhuga á að byggja
upp einn fastan landsmótsstað á
upphafsárum landsmótanna.
Þingvellir voru mönnum alltaf
ofarlega í huga, ekki síst eftir
velheppnað upphafsmót. Fékkst
aðstaða við Skógarhóla á Þing-
völlum og ákveðið að byggja þar
upp.
Steinþór Gestsson segir í
sögu LH að hugmyndir um einn
landsmótsstað hafi mótast sér-
staklega af því að góður staður
yrði ekki sómasamlega búinn
aðstöðu fyrir menn og hesta án
þess að kosta þar miku til. Það
yrði aðeins gert ef kröftunum
yrði ekki dreift og samstaða
hestamanna um staðinn væri al-
menn og traust. Raunar heyrð-
ust einnig raddir um að ekki
væri rétt að binda mótin við
einn stað.
Skógarhólar á Þingvöllum
urðu fyrir valinu. Ráðist var í
framkvæmdir en þær gengu
hægt vegna fjárskorts. Þar voru
þó haldin fjögur mót á árunum
1958 til 1978.
Mót á fleiri stöðum
Í byrjun sjöunda áratugarins
var ákveðið að halda mót
norðanlands og urðu Hólar í
Hjaltadal fyrir valinu í það skipt-
ið. Í þeirri ákvörðun fólst í raun
að annað hvert mót skyldi vera
norðanlands og hitt í Skógar-
hólum. Skógarhólar duttu hins
vegar út úr myndinni vegna and-
stöðu Þingvallanefndar og
ónógrar samstöðu hestamanna
um uppbyggingu þar.
Þá komu Gaddstaðaflatir við
Hellu til sögunnar sem móts-
staðurinn sunnanlands.
Staðarval fyrir landsmót hefur
löngum verið eitt viðkvæmasta
málið í röðum hestamanna, oft
hefur komið til heiftarlegra
deilna og stundum legið við
varanlegum klofningi.
Þegar kröfur fóru að aukast
um aðstöðu fyrir knapa og gesti,
ekki síst erlenda gesti sem
sóttu mótin í vaxandi mæli, var
farið að líta meira til höfuð-
borgarsvæðisins. Fyrsta mótið í
Reykjavík var haldið árið 2000
og mótið sem haldið verður í
sumar verður þriðja mótið á fé-
lagssvæði Fáks. Þá hefur verið
ákveðið að halda mótið eftir
fjögur ár á Kjóavöllum í Kópa-
vogi og Garðabæ.
Þeir staðir sem einkum eru
inni í myndinni nú, auk höfuð-
borgarsvæðisins, eru Hella og
Hólar í Hjaltadal.
Átti að vera fastur mótsstaður
UPPBYGGING Í SKÓGARHÓLUM
TIL SÖLU
Vagnhöfði 7 – 110 Reykjavík
Iðnaðar- og skrifstofuhúsnæði
Stærð: 1.192,7 fm.
Verð: 225.000.000
534 1020
Ármúla 7, Reykjavík - www.jofur.is
Ólafur
S: 824 6703
Magnús
S: 861 0511
Sigurður J.
S: 534 1026
Helgi Már
S: 897 7086
Bergsveinn
S: 863 5868
Ólafur Jóhannsson
Rekstrarfræðingur,
löggiltur fasteignasali og
löggiltur leigumiðlari
534 1023 / 824 6703
olafur@jofur.is
Heil húseign samtals 1.192,7 fm. á tveimur hæðum auk kjallara. Hver hæð er 380 fm. auk
sameignarrýma. Jarðhæð skiptist í fjögur sjálfstæð iðnaðarbil með innkeyrsludyrum á hverju
rými. 2. hæð er skrifstofuhæð en er notuð sem gistiheimili í dag. Þar eru 18 herbergi, setustofa,
eldhús og þrjú salerni. Flísar og parket á gólfi. Upptekið loft er á hæðinni.
Í kjallara er lagerhúsnæði, einn stór salur með salerni í enda. Innkeyrsluhurð með aðgengi niður
ramp og lofthæð 3,4 m. Stórt bílaplan er við húsið.
Sérhæfum okkur í sölu og leigu á atvinnuhúsnæði
Pantaðu verðmat eða skoðun - 534 1020 // sala@jofur.is