Morgunblaðið - 07.06.2018, Qupperneq 40

40
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. JÚNÍ 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Hnífurinnkemstekki á
milli Samfylkingar
og Viðreisnar í
andstöðunni við
byggðirnar úti um
landið. Þetta er undarleg
staða að taka og ekki sér-
staklega uppbyggileg, svo
ekki sé fastar að orði kveðið.
En forystumenn flokkanna
vilja hafa þetta svona og ekki
verður við það ráðið, í bili að
minnsta kosti.
Þessa dagana birtist and-
staðan í hamagangi vegna til-
lagna um að lagfæra veiði-
gjöldin, sem nánast allir hafa
viðurkennt að eru óeðlilega
reiknuð. Meira að segja nú-
verandi formaður Viðreisnar
viðurkenndi þetta í raun sem
sjávarútvegsráðherra með
ósk um skýrslu frá endur-
skoðunarfyrirtækinu Deloitte
um ástandið í fyrravor.
Skýrsla Deloitte sýnir svo
ekki verður um villst að
tekjur í sjávarútvegi hafa
dregist verulega saman og að
hagnaður fyrir afskriftir, fjár-
magnsliði og skatta,
EBITDA, hefur minnkað enn
meira.
Veiðigjaldanefnd var fengin
til að leggja mat á áhrifin af
þeirri neikvæðu þróun sem
sjávarútvegurinn hefur búið
við og komst að þeirri niður-
stöðu að ef veiðigjald þessa
árs yrði endurreiknað út frá
nýjum forsendum ætti það að
lækka um 35% í botnfiski og
15% í uppsjávarfiski. Gjaldið
ætti þá samtals að nema 7,2
milljörðum króna.
Þrátt fyrir þetta er í því
frumvarpi sem Samfylking og
Viðreisn ólmast nú yfir gert
ráð fyrir að taka 8,3 milljarða
króna út úr sjáv-
arútveginum með
veiðigjöldunum,
aukaskatti sem
engin önnur at-
vinnugrein þarf að
búa við. Frum-
varpið gerir sem sagt ráð fyr-
ir að taka meira en einum
milljarði króna hærri fjárhæð
af greininni en útreikningar
veiðigjaldanefndar gefa tilefni
til.
Þegar slíkar staðreyndir
liggja fyrir er athyglisvert að
fulltrúar Samfylkingar og
Viðreisnar skuli hafa uppi
þann málflutning sem lands-
menn hafa mátt heyra síðustu
daga, þar með talið að þeir
hyggist nýta sér „málfrelsi“
sitt sem þingmenn til að tefja
afgreiðslu málsins og reyna
að knýja fram skattahækkun.
Þetta „málfrelsi“ hefur
hingað til kallast málþóf og er
gjarnan beitt og er réttur
stjórnarandstöðunnar hér á
landi. Hún hefur raunar að
þessu leyti mun meiri rétt en
víðast hvar þar sem meiri-
hlutinn á auðveldara með að
koma málum sínum fram.
En það er ekkert að því að
minnihlutinn tali, um að gera
að leyfa honum það. Það er
engin hótun í því fólgin að
hann ætli að tala þindarlaust
dögum saman og verður að-
eins til að draga betur fram
slæman málstaðinn. Sjálfsagt
er fyrir þingið að setja upp
fund sem lýkur ekki fyrr en
allir hafa fengið að segja sitt,
og jafnvel vel það. Og tíminn
er nægur. Sumarið nýbyrjað
svo ekkert liggur á. Mun verri
kostur væri fyrir meirihluta
þings að semja af sér til að
losna við málþóf þeirra sem
hafa slæman málstað að verja.
Sjálfsagt er að leyfa
minnihlutanum að
útskýra slæman
málstaðinn ýtarlega}
Undarleg andstaða
Íslendingarþekkja eldfjöll
af eigin raun og
ógnarkraftinn sem
í þeim býr. Senni-
lega er það af
þeim sökum sem
fregnir af eldsumbrotum víða
um heim vekja sterkar tilfinn-
ingar hér á landi. Eldgos eru
ekki fjarlægur veruleiki,
landsmenn hafa kynnst þeim
af eigin raun.
Eldfjallið Fuego í Gvate-
mala er meðal þeirra virkustu
í heimi og nánast stöðugt að
minna á sig. Oftast er það í
smáu, en á sunnudag hófst
gríðarmikið sprengigos, það
mesta í að minnsta kosti ára-
tugi, og hefur kostað um tvö
hundruð mannslíf þar í landi.
Líklega hafa flestir látist af
völdum logandi
heitrar öskunnar
sem æddi niður
hlíðar fjallsins svo
engin leið var að
komast undan á
flótta.
Hér á landi eru mörg virk
eldfjöll og sum þess eðlis að
búist er við miklum hamförum
þegar þau fara af stað. Á það
meðal annars við um Öræfa-
jökul, sem talinn er geta vald-
ið enn meiri vanda fyrir flug-
umferð í Evrópu en Eyja-
fjallajökull gerði um árið.
Skyndilegt gríðarmikið gos
í Fuego ætti að verða Íslend-
ingum enn frekari áminning
um að umgangast eldfjöll af
fullri virðingu og varkárni.
Risagos gera ekki endilega
boð á undan sér.
Skyndilegt og risa-
stórt sprengigos
minnir á hætturnar
af eldfjöllum}
Eldfjallið logandi
Í
síðustu viku varð ljóst að undirbún-
ingur að sameiginlegu útboði Dan-
merkur, Noregs og Íslands vegna
kaupa á völdum lyfjum til notkunar á
sjúkrahúsum væri á lokastigi. Stefnt
er að útboði í haust og vonir eru bundnar við
það að með sameiginlegu útboði Norðurlanda-
þjóðanna skapist samlegðaráhrif sem hafi í
för með sér aukna hagkvæmni og lægra lyfja-
verð. Þannig er sameiginlegt lyfjaútboð fyrr-
nefndra landa skref í átt að því markmiði að
tryggja fullnægjandi framboð lyfja. Um mjög
mikilvægan áfanga er að ræða fyrir Ísland, en
útgjöld til lyfjamála eru ört vaxandi hjá öllum
þjóðum heims, og Norðurlöndin og Ísland eru
þar ekki undanskilin.
Útgjöld vegna lyfjamála eru raunar einn
stærsti útgjaldaliðurinn í rekstri vestrænna
heilbrigðiskerfa. Norðurlandaríkin eru hvert um sig
mjög lítill markaður fyrir lyfjaframleiðendur, en saman
myndum við stærri og sterkari heild. Möguleikar á sam-
eiginlegum lyfjainnkaupum Norðurlandaþjóða hafa ver-
ið til umræðu í norrænu samstarfi árum saman, en nú er
málið loksins komið á framkvæmdastig, og það er gleði-
legt. Það er til mikils að vinna fyrir Ísland í þessu sam-
starfi og ég bind miklar vonir við að þessi frumraun sam-
eiginlegs lyfjaútboðs muni skila jákvæðum árangri fyrir
Norðurlöndin öll.
Norðurlandaþjóðirnar standa frammi fyrir fjölda
áskorana í lyfjamálum sem tengjast meðal
annars mismunandi stærð landanna, efna-
hagsstöðu og skipulagi heilbrigðis-
þjónustunnar. Öll eiga löndin sammerkt að
leita leiða til að ná tökum á lyfjakostnaði um
leið og þau reyna að tryggja sjúklingum eins
góðan aðgang að nauðsynlegum lyfjum og
mögulegt er. Um þetta er meðal annars
fjallað í nýlegri skýrslu sem danska greining-
arfyrirtækið KORA tók saman fyrir vinnu-
hóp Norrænu ráðherranefndarinnar um sam-
starf þjóðanna í lyfjamálum. Þar segir meðal
annars að innleiðing nýrra og mjög kostn-
aðarsamra lyfja sé ein helsta áskorunin sem
þjóðirnar standa frammi fyrir, og þar er
lyfjaverð afgerandi þáttur.
Litið er á útboðið í haust sem reynsluverk-
efni til að afla þekkingar á ýmsum hagnýtum
þáttum slíkra útboða; hvort þau skili árangri, hvernig ár-
angurinn skuli metinn, hvaða lyf henta til sameiginlegra
útboða og hvernig best verði að útboðum staðið til fram-
tíðar.
Þetta fyrsta skref er því mikilvægt framfaraskref fyr-
ir íslenskt heilbrigðiskerfi. Með sameiginlegu lyfjaútboði
Norðurlandaþjóða tryggjum við að framboð lyfja hér-
lendis sé fullnægjandi og stuðlum að hagkvæmari lyfja-
innkaupum.
Svandís
Svavarsdóttir
Pistill
Samnorrænt lyfjaútboð
Höfundur er heilbrigðisráðherra
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Aron Þórður Albertsson
aronthordur@mbl.is
Til að við getum sinnt okkarstarfi eru breytingar áregluverkinu nauðsyn-legar,“ segir Hrafnkell V.
Gíslason, forstjóri Póst- og fjar-
skiptastofnunar, um frumvarp til
laga um persónuvernd en í frum-
varpinu verður nýtt regluverk Evr-
ópusambandsins (GDPR) innleitt í
íslenskan rétt. Í umsögn sem Póst-
og fjarskiptastofnun sendi frá sér
nýverið kemur fram að verði ekk-
ert að gert geti lögin hamlað við-
eigandi ráðstöfunum í tengslum við
netöryggi þegar mest á reynir. Er
þar átt við netárásir sem beinast
að viðkvæmum upplýsingum mikil-
vægra innviða hérlendis.
Hrafnkell segir að gagnrýni
Póst- og fjarskiptastofnunar bein-
ist helst að ósamræmi í nýrri lög-
gjöf ESB (GDPR) og NIS-til-
skipuninni sem notuð er til að
tryggja net- og upplýsingaöryggi
ríkja í ESB og EFTA/EES. „Til-
skipanirnar skarast á og það er
auðvitað eitthvað sem þarf að laga.
Öðruvísi er starf okkar ekki ger-
legt,“ segir Hrafnkell og bætir við
að ný reglugerð nái til mjög sér-
tækrar vinnslu persónuupplýsinga
sem fram fer innan netöryggis-
sveitar Póst- og fjarskiptastofn-
unar.
Netöryggissveitinni er ætlað
að vernda net- og upplýsinga-
öryggi hérlendis, en hlutverk net-
öryggissveitarinnar er fyrst og
fremst að; Fylgjast með og vakta
ógnir sem steðja að Íslandi, fyrir-
byggja og draga úr hættu á net-
árásum auk þess að vera tengiliður
stjórnvalda á alþjóðlegum vett-
vangi.
Hrafnkell segir að sökum mik-
ils hraða í net- og upplýsinga-
málum sé afar mikilvægt fyrir
stofnunina að geta brugðist hratt
við þegar vernda á persónuupplýs-
ingar.
Vilja fella út nokkur ákvæði
„Við getum ekki beðið eftir
stjórnsýsluákvörðun í þrjá mánuði
þegar hlutirnir eru að gerast á
þremur mínútum hjá okkur. Þess
vegna leggjum við mikla áherslu á
að þessu verði breytt í samræmi
við NIS-tilskipunina,“ segir Hrafn-
kell sem kveðst ásamt öðrum
starfsmönnum Póst- og fjar-
skiptastofnunar vera reiðubúinn að
mæta á fund allsherjar- og
menntamálanefndar sé þess óskað.
Auk Póst- og fjarskiptastofn-
unar hafa fleiri samtök sent frá sér
yfirlýsingu vegna frumvarpsins, en
fyrr í vikunni barst umsögn frá
Samtökum atvinnulífsins auk ann-
arra samtaka. Umsögn samtak-
anna snýr þó að öðrum þáttum en
gagnrýni Póst- og fjarskiptastofn-
unar. Í umsögninni kemur m.a.
fram að fyrrgreint regluverk Evr-
ópusambandsins (GPDR) geti verið
íþyngjandi fyrir fyrirtæki hér á
landi. Í regluverkinu séu lagðar
ríkari skyldur á íslensk fyrirtæki
en í öðrum löndum Evrópu. Þá
segir ennfremur að nokkur veiga-
mikil atriði frumvarpsins þarfnist
lagfæringar.
Meðal ákvæða sem samtökin
fara fram á að verði felld brott eru
ákvæði um dagsektir. Þar kemur
fram að verði frumvarpið að lögum
geti Persónuvernd lagt á dagsektir
allt að 200.000 krónum á dag til
viðbótar við stjórnvaldssektir.
Það væri tvöföldun á hæstu
upphæð sem nú er hægt að inn-
heimta í dagsektir.
Samtökin fara fram á að
ákvæðið verði fellt úr frumvarpinu
enda séu engar slíkar heimildir í
nýjum persónuverndarlögum í
Danmörku og Noregi.
Hamlar verndun við-
kvæmra upplýsinga
Morgunblaðið/Ernir
Persónuupplýsingar Gagnrýni á nýtt regluverk snýr aðallega að
persónuvernd hér á landi. Ýmis samtök hafa gagnrýnt regluverkið.
Halldór Benja-
mín Þorbergs-
son, fram-
kvæmdastjóri
Samtaka at-
vinnulífsins,
segir að gagn-
rýni SA snúi
fyrst og
fremst að því
að með inn-
leiðingu regluverksins (GDPR) sé
gengið talsvert lengra en í ná-
grannalöndunum. Samtökin leggi
því til að Ísland nýti sér undan-
þáguheimildir sem í boði eru auk
nánari útfærslu á ákveðnum
ákvæðum. Með því sé hægt að
heimfæra regluverkið yfir á ís-
lenskan markað.
„Við erum í raun að kalla eftir
því að við sníðum okkur stakk eft-
ir vexti og nýtum okkur svigrúm
sem gefst til að yfirfæra þetta á
markaðinn hér heima,“ segir Hall-
dór og bætir við að ákveðin
ákvæði í regluverkinu séu íþyngj-
andi fyrir íslensk fyrirtæki.
Gagnrýnir of
stífar reglur
REGLUVERKIÐ ÍÞYNGJANDI
Halldór Benjamín
Þorbergsson