Jökull


Jökull - 01.06.2000, Blaðsíða 17

Jökull - 01.06.2000, Blaðsíða 17
Guðrún Larsen emerged there and at S-Eldgjá. The third tephra unit was erupted on the Caldera segment. Activity then continued on the Öldufell segment, while airborne tephra emerged only intermittently on the Caldera segment. This tephra is highly fragmented and closely resembles typical Katla tephra. On the subaerial segments of the Eldgjá fissure, explosive activity caused by high extrusion rates and vigorous degassing took place simultaneously with the effusion of lava (Miller, 1989), but was proba- bly also enhanced by high ground water table and surface water during the initial phases. This activ- ity was pronounced on the Central-Eldgjá and Eld- gjá proper segments, and resulted proximally in ex- tensively welded spatter deposits and distally in sco- ria deposits interfingering with hydromagmatic tephra from the subglacial part. The Eldgjá tephra was mainly carried southeast but a smaller lobe extends northwest (Figure 9). At least 15 individual units from various parts of the fis- sure can be discerned. The tephra from the subglacial part of the fissure is distinctly bedded, with a maxi- mum observed thickness of 4.5 m at ca. 5 km from the source and up to 2 m and 1 m at a distance of ca. 10 km and 20 km, respectively. Along the subaerial part, scoria and spatter form proximal deposits up to 15 m thick, thinning rapidly away from the fissure, occa- sionally forming sheets of spatter-fed lava that flowed up to 5 km from the source (Jakobsson, 1979; Miller, 1989). The land area covered by tephra is at least 20.000 km but the area at sea has not been estimated. The volume (compacted) of the Eldgjá tephra on land is close to 2.7 km  within the 0.5 cm isopach, corre- sponding to 0.9 km  calculated as dense rock equiv- alent (Larsen, 1996). The total volume has not been calculated, due to large dispersal to the sea, but is es- timated to exceed 4 km  or 1.3 km  DRE. A hyaloclastite flow deposit is found along the northern margin of Kötlujökull glacier at Kriki, east of the Kötlujökull pass (Figure 8). It is extensively gullied by water, providing numerous exposures of its internal structures, and is partly overlain by a thin moraine. The main body consists of three subunits or facies but its base is nowhere exposed. The low- ermost exposed subunit consists of irregularly jointed lava and pillow lava with a highly irregular surface. Vertical or subvertical protrusions of pillow basalt ex- tend into the middle subunit, which is mainly made up of hyaloclastite breccia consisting of poorly consoli- dated scoriaceous ash to bomb size clasts, fragments of pillows or irregularly jointed lava and small iso- lated pillows. The protrusions of pillow basalt occur mostly in the lower half, occasionally extending into the upper part where thin horizontal lava sheets are also intercalated with the breccia. In one instance a couple of thin (20-50 cm) dykes emerge from a protru- sion, extending up through the middle and the upper- most subunit, forming a small sheet. The uppermost unit consists of poorly consolidated layered hyalo- clastite tuff with occasional cross-bedded or slumped layers. The Kriki hyaloclastite flow is very similar to the standard hyaloclastite unit defined and described by Bergh (1985) and Bergh and Sigvaldason (1991), with the exception that the lowermost facies, regularly jointed lava, has not been observed. Bergh (1985) in- terpreted the observed features to have formed when the flows were discharged from a subglacial into a subaqueous environment, a condition that cannot be met at Kriki. Walker and Blake (1966) envisaged such flow in a tunnel created by a preceeding jökulhlaup. The Kriki hyaloclastite flow deposits emerge out from under the present margin of Kötlujökull at 600 m a.s.l. and can be followed for 6-7 km until they disappear at ca 300 m a.s.l. below younger alluvials from glacial rivers and jökulhlaups. Contacts between the Álfta- ver lava and the Kriki deposits are nowhere exposed. Water transported debris, which directly overlies rem- nants of primary, bedded Eldgjá tephra at 160 m a.s.l. on the southwest slope of Rjúpnafell, is tentatively correlated to the Kriki deposits. The implication is that the debris flow was emplaced during the Eldgjá eruption. The volume of the Kriki deposits outside the glacier margin is about 0.5 km  . Voluminous lava flows, comparable in volume to those of the 1783 Skaftá fires, were erupted on the subaerial part of the Eldgjá fissure. The lavas were channelled along river gorges and valleys down to the lowland where they formed extensive lava fields in the districts of Álftaver, Meðalland and Landbrot (Fig- ure 8). Productivity was highest on the  8 km long 16 JÖKULL No. 49
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.