Jökull


Jökull - 01.06.2000, Blaðsíða 43

Jökull - 01.06.2000, Blaðsíða 43
Helgi Björnsson et al. Our model predictions of the delineation of the water drainage basins suggest that from an area of 60 km of the caldera floor, meltwater is drained down to Mýrdalssandur, as did 18 of 20 recorded jökulhlaups in historical times; from about 20 km down to Sól- heimasandur as did 2 of the jökulhlaups. The third route down Entujökull was taken by the jökulhaup in 1600 B.P. (Haraldsson, 1981). The location of the watershed predicted by our data may change during volcanic eruptions. However, if our calculations apply for normal conditions and at the start of an eruption we consider it likely that meltwater from the eruption site will continue to drain through pre-existing channels. After the erupti- on breaks through the ice cover the basal water pressure will be determined by the water level at the crater and the energy used to transport the water down the glacier. CONCLUSIONS We present the first maps of Mýrdalsjökull that descri- be with known accuracy the surface and bedrock topography. The maps provide basic data for various studies in geology, glaciology and hydrology. They describe the shape of the subglacial part of the Katla volcanic system, the geometry of the central volcano, the location of recent eruptive sites and their conn- ection with structures in the surrounding landscape. The caldera encircles an area of 100 km , is 600 to 750 m deep and its highest rims reach 1380 m a.s.l. The northern part of the caldera floor is smoother and lies deeper than the southern part, which in contrast is characterized by subglacial ridges and individual mounts rising from ca. 750 to 1100 m a.s.l. A row of mounts trending NNW, presumably active in recent eruptions, lies 2 km within the eastern rim of the caldera beneath 400 m thick ice. A number of ridges radiate out from the caldera, however, none towards south. One ridge strikes W towards the neighbouring volcano Eyjafjallajökull, and a second ridge strikes E from the eastern rim of the caldera. Ridges also radiate from the caldera rim towards NW, N, and NE. A linear depression, bounded by steep slopes, 200-250 m deep and 1.5 km wide, strikes NE towards the volcanic fissure Eldgjá. The maps describe the geometry of the ice cap and its flow and provide data to evaluate the drainage of meltwater from the ice cap during normal conditions and volcanic eruptions. All but two of the 20 jökul- hlaups in historical times have taken a path through a pass in the caldera rims southeastward, down to Mýrdalssandur. An area of 60 km within the caldera drains now to Mýrdalssandur, and an area of about 20 km to the southwest, down to Sólheimasandur. Two jökulhlaups are known to have taken this rou- te to the river Jökulsá á Sólheimasandi in historical times. A third route, westward into Fremri Emstruá and the Markarfljót river, was taken by a prehistoric jökulhlaup in 1600 B.P. The maps form the basis for studies of glacier- volcano interactions and provide a reference datum for monitoring temporal changes in the geometry and flow of the glacier in response to basal geot- hermal activity as well as to climatological impact. Presently, geothermal activity is displayed by sever- al small cauldrons in the glacier surface, 0.5-1 km in diameter. Meltwater accumulates beneath two or three of these cauldrons and is frequently drained in small jökulhlaups. Over the last four centuries eruptions have occur- red on single vents and volcanic fissures trending E- W and S-N. We suggest that the 1755 eruption, the largest eruption in Mýrdalsjökull of the millennium, took place on a several kilometers long fissure trend- ing east from Goðabunga. The fissure extended far into the drainage basin of Kötlujökull and therefore meltwater was directed eastward to Mýrdalssandur. We suggest that the 1823 eruption took place on the 2-3 km long ridge striking NNW from the eastern rim of Háabunga (Figure 12), and that the 1918 eruption site was situated in the same area. Acknowledgements Members of the rescue group Víkverjar at Vík ass- isted during field work. Axel Einarsson surveyed the optically levelled profile across the ice cap. Georg Guðni Tómasson, Halldór Gíslason and Torfi Hjalta- son assisted with field work. The work was supp- orted by the Icelandic Research Council. The National Power Company provided a hut on a sledge during the field work. 42 JÖKULL No. 49
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.