Jökull


Jökull - 01.06.2000, Blaðsíða 32

Jökull - 01.06.2000, Blaðsíða 32
Surface and bedrock topography of Mýrdalsjökull ted flood waves in coastal waters. During 18 of the 20 documented eruptions the associated jökulhlaups flowed southeast down to the Mýrdalssandur outwash plain (Figure 1), but in two cases jökulhlaups flowed southwest to the Sólheimasandur outwash plain; the third route, northwestwards into the river Markarfljót, was taken by a jökulhaup in 1600 B.P. (Haraldsson, 1981). During the jökulhlaups, a mixture of water, ice blocks, volcanic products and sediment, frequently hyperconcentrated, surges over the outwash plain. Velocities of 5-15 m/s, peak discharge of 100-300,000 m  /s reached in a few hours, and total volumes of 1-8 km  have been suggested (Jóhannsson, 1919; Þórar- insson, 1957, 1959, 1975; Hannesson, 1934; Maizels, 1993; Tómasson, 1996; Karlsson, 1994). These jök- ulhlaups, along with heavy fallout of tephra, make the Mýrdalsjökull volcano the most hazardous one in Iceland. In this paper we present detailed ice surface and bedrock topography data from Mýrdalsjökull, and describe the morphology, size and shape of the Mýrdalsjökull volcano with reference to its erupti- on history. Furthermore, we present new informati- on regarding the location of eruptive vents, ice and water drainage basins and subglacial flowpaths of jök- ulhlaups during eruptions. Previous mapping of the glacier surface and bedrock topography The first maps outlining with some accuracy the co- verage of Mýrdalsjökull were surveyed by the Dan- ish Geodetic Institute in 1904-1907 (the southernmost margins) and during 1937-1938 (the main ice cap). The maps were published in a scale of 1:100,000 (Nørlund, 1944). However, the indicated ice-surface elevation on these maps was not based on the survey- ing data, except along the glacier edge. Instead, the contour lines were drawn with reference to oblique air photos and show, according to Nørlund (1944), the shape of the ice surface rather than its elevation. In later editions of these maps, the position of the glacier edge has been revised using aerial photographs. The first triangulation surveying on the ice cap was carried out in 1943 by Steinþór Sigurðsson, who compiled a surface map, later published by Rist (1967a). The next maps of the ice cap were produced by the U.S. Army Map Service in a scale of 1:50,000 on the basis of aerial photographs taken in 1945-46, and the triangulation system previously surveyed by the Danish Geodetic Institute. The ice- surface contours along the marginal areas of the ice caps (some few km up from the edge) were compiled from aerial photographs; but higher up, the contours were identical with those of the Danish Geodetic Survey maps. The surface maps showed the gener- al shape of the ice cap, the outlet glaciers and the caldera depression surrounded by the higher domes of Háabunga and Goðabunga (bunga means dome in Icelandic). Exploration of the ice thickness of Mýrdalsjök- ull and its subglacial topography began in 1955 when seismic reflection soundings were carried out at 9 locations on the ice cap, showing an ice thickness of 300-400 m (Rist, 1967a). In 1977 a few radio echo- sounding profiles on Mýrdalsjökull showed consi- derable variations in bedrock topography. An ice thickness of 500-600 m was observed in the central part of the ice cap (Björnsson, 1978) confirming the presence of a deep depression (caldera) beneath the central part of Mýrdalsjökull. ERTS Landsat-images from the early 1970’s also revealed surface forms which strongly suggested that the Mýrdalsjökull ice cap covered a prominent volcanic caldera (Sigbjarna- son, 1973; Sæmundsson,1982). SURFACE AND BEDROCK TOPOGRAPHY OF THE ICE CAP AS MAPPED BY RADIO ECHO SOUNDING In May in 1991 the ice surface and bedrock elevations of Mýrdalsjökull were mapped in detail. Ice thickness profiling was carried out by continuous radio echo sounding (Figures 2 and 3). Navigation on the ice cap employed GPS and Loran-C and position of the sounding equipment was logged at 50 m intervals with an accuracy of 50-100 m. Most of the sound- ing lines run along longitudes or latitudes, but some were placed perpendicular to the trend of the buried subglacial structures in order to minimize lateral ref- lection. Crevasses prevented sounding on the steepest outlet glaciers, flowing to the east, south and north- JÖKULL No. 49 31
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.