Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.2019, Blaðsíða 9

FÓKUS - VIÐTAL 911. janúar 2018
urðu.
Hún hafi því næst flúið fram á
gang og niður í móttöku hótelsins
í leit að hjálp. Þar var enginn.
„Ég stóð þarna grátandi og
öskrandi og fann engan til að
hjálpa mér. Ég sá síðan einhverja
ræstingakonu og reyndi að tala við
hana, reyndi að fá númer hjá lög­
reglunni, en hún vildi ekkert gera.“
Eydís segist hafa farið aftur upp
á herbergi þar sem starfsmaður­
inn og íslenski strákurinn voru.
Starfsmaðurinn var þá í símanum
og reyndist vera að tala við hót­
elstjórann. „Ég reif þá af honum
símann og öskraði á hótelstjórann
hvað hafði gerst. Hans viðbrögð
voru: „I’ll talk to you tomorrow.“
Síðan skellti hann á.“
Eydís minnist þess að hafa á
þessum tímapunkti misst stjórn
á sér, hrækt og sparkað í starfs­
manninn og kallað hann öllum ill­
um nöfnum og hrakið hann út úr
herberginu. Hún hrundi niður á
gólfið niðurbrotin og fékk svo að­
stoð við að taka föggur sínar inn á
herbergi íslensku strákanna, þar
sem hún dvaldi andvaka fram á
morgun.
Yfirheyrð eins og glæpamaður
Um átta leytið um morguninn
hringdi síminn á hótelherberginu
og var Eydísi tilkynnt að lögreglan
biði eftir henni niðri í andyri. Hún
gerði ráð fyrir að þarna væru lag­
anna verðir mættir til að handtaka
árásarmann hennar.
Sú varð ekki raunin.
„Ég mætti þeim þarna og var
síðan yfirheyrð á lögreglustöðinni.
Þeir virtust góðlegir þarna fyrst,
þegar þeir voru að spyrja hvað
hefði gerst. En síðan fóru þeir
allt í einu að spyrja út í skemmd­
irnar inni á hótelherberginu og
hvernig það hefði gerst. Á meðan
stóð starfsmaðurinn, nauðgarinn,
frammi ásamt hótelstjóranum og
fleiri löggum og heyrði í þeim öll­
um vera að hlæja saman. Ég þurfti
að fara með þeim niður á lögreglu­
stöð í kjölfarið. Ég fylgdi þeim út í
bíl og þeir læstu dyrunum.“
Eydís segir að á leiðinni niður á
lögreglustöð hafi hún sífellt fengið
sterkari tilfinningu fyrir því að eitt­
hvað undarlegt væri á seyði. Þegar
á lögreglustöðina var komið var
hótelstjórinn einnig mættur. Fyrir
einskæra heppni hafði Eydís kom­
ist í kynni við starfsmann forsætis­
ráðuneytisins nokkrum vikum
áður. Hún var ennþá með farsíma
sinn á sér og tókst því að hringja
í manninn sem hafði í kjölfarið
samband við starfsmann íslenska
sendiráðsins.
Eydís var færð inn í herbergi
þar sem hún sat ásamt þremur
lögreglumönnum sem handléku
byssur og töluðu saman á tyrk­
nesku. Hún segir ekkert hafa verið
skrifað niður og henni hafi aldrei
verið tilkynnt að hún ætti rétt á
lögmanni. Henni hafi verið útveg­
aður túlkur sem hún hafi síður en
svo getað treyst.
„Ég vissi ekkert hvað fór þeim
á milli og hlustaði á hann tala við
löggurnar og hlæja með þeim. Ég
spurði þá af hverju þeir væru ekki
að skrifa neitt niður og af hverju
ég væri alltaf að fá sömu spurn­
ingarnar. Þeir horfðu bara á mig
og sögðu ekkert og sneru sér svo
að hver öðrum og töluðu saman.
Eydís stóð engu að síður fast
á sínu. „Ég reyndi að heimta lög­
mann. Ég spurði þá aftur og aft­
ur að þessu og einum tímapunkti
stóð ég hreinlega upp og spurði
af hverju í ósköpunum þeir væru
ekki að skrifa neitt niður.“
Eftir á að hyggja finnst henni
ótrúlegt að hún hafi lagt í að setja
fram þessar kröfur við tyrknesku
lögregluna. „Enda var það al­
veg augljóst að ég fór rosalega í
taugarnar á þeim.
Á einum stað kúguðu þeir mig.
Sögðu mér að ef ég myndi kæra,
þá myndu þeir kæra mig á móti.
Ef ég myndi aftur á móti sleppa því
að kæra, þá myndu þeir færa mig á
fimm stjörnu lúxushótel.“
Eydís segir nær heilan dag
hafa liðið áður en því var komið í
kring að hún gengist undir læknis­
skoðun á sjúkrahúsi. Spítalaheim­
sóknin reyndist henni afar erfið og
segir hún meðferðina þar hafa í
raun verið annað áfall.
„Ég upplifði þetta eins og færi­
bandavinnu. Þarna var fjöldi fólks
og svo allt í einu var mér sagt að
fara úr fötunum. Ég bað um að fá
kvenkyns lækni en það var ekki
hægt. Ég áttaði mig ekki á því fyrr
en löngu seinna hversu mikið
niðurbrot þessi spítalaferð var.“
Þriggja tíma bílferð í
kolniðamyrkri
Eftir læknisskoðunina var farið aft­
ur með Eydísi á lögreglustöðina.
Við tók marga klukkustunda bið.
„Ég fékk ekkert að borða og beið
bara og beið. Ég var ekki búin að
sofa í tvo sólarhringa.“
Hún segir viðhorf lögreglu­
mannanna á þessum tímapunkti
hafa verið heiftarlegt og hún hafi
verið sökuð um lygar. Hún hafi
því næst fengið á sig kæru fyrir
skemmdarverk og neydd til að
skrifa undir yfirlýsingu. Því næst
tók við myndataka og fingraför
hennar voru tekin áður en henni
var komið fyrir í lögreglubifreið.
Við tók rúmlega þriggja klukku­
stunda ökuferð í kolniðamyrki þar
sem bílstjórinn ók á ofsahraða.
Eydís upplifði sig ósýnilega.
„Ég spurði og spurði hvað væri að
gerast og hvert ég væri að fara en
það svaraði enginn. Mér var bara
hent inn í lögreglubílinn og svo
keyrðu þeir af stað, rosalega hratt.
Ég hélt í alvörunni að ég væri að
fara að deyja, ég vissi ekkert hvert
væri verið að fara með mig. Beltið
mín megin var bilað en bílstjór­
inn bannaði mér að sitja fyrir aftan
hann þegar ég ætlaði að færa mig.“
Tæpum þremur klukkustund­
um síðar renndi bifreiðin upp
að fangelsi í Antalya. „Það tóku á
móti mér konur með löggukylfur,
enginn talaði ensku og enginn
skildi mig. Ég vissi ekkert hvort ég
yrði örugg þarna inni. Síðan var
allt dótið mitt tekið af mér.“
Eydís endaði að lokum inni í
troðfullu herbergi þar sem konur
láu sofandi í kojum. Nokkrir dagar
liðu þar til hún fékk loks heimsókn
frá íslenska konsúlnum í Dan­
mörku.
Hinir fangarnir reyndust vera
skrautlegir í meira lagi. Ein konan,
írönsk að uppruna, var síhlæjandi,
með hárið allt út í loftið og grá­
lúsug. Önnur var stöðugt að berja
sjálfa sig í hausinn. Fæstar kon­
urnar töluðu ensku og þurfti Eydís
því að eiga samskipti við þær með
handabendingum.
Eydís fékk viðurnefnið „Is­
landia“ í fangelsinu. Hún reyndist
vera eina vestræna konan. Það var
óneitanlega skondin upplifun: „Ég
var einhver vestræn gyðja í þeirra
augum. Einu sinni vaknaði ég við
það að ein konan stóð yfir mér
og starði á mig. Þær vildu allar fá
að vera vinkonur mínar og vera í
sambandi við mig seinna og koma
og hitta mig í Evrópu.“
Bágbornar aðstæður
Eydís átti eftir að komast að því
að margar kvennanna sátu inni
fyrir litlar eða engar sakir. Margar
þeirra voru að flýja lífshættulegar
aðstæður. Aðstæðurnar í fangels­
inu voru ekki upp á marga fiska.
Hún segist nær ekkert hafa
borðað í þá tæpu viku sem hún
dvaldi í fangelsinu. „Það var boð­
ið upp á einhvers konar mauk sem
ég gat engan veginn komið nið­
ur. Ég reyndi að borða hart brauð
en annars drakk ég bara vatn. Ég
var auðvitað lystarlaus og gat ekki
komið neinu niður. Íslenski kon­
súllinn gaf mér Snickers þegar
hann kom og vitaskuld hámaði ég
það í mig!“
Eydís segir nokkra daga hafa
liðið áður en hún var vakin upp
um miðja nótt og keyrð til Alanya
þar sem hún var færð fyrir dóm­
ar næsta dag. Á leiðinni til Alanya
hafi hún hitt fyrsta lögreglumann­
inn sem sýndi henni einhverja
hlýju. „Hann stoppaði bílinn, gaf
mér kaffi og var vinalegur. Hann
var einn af þeim fáu sem kom fram
við mig eins og manneskju.“
Fyrir tilstilli kunningja Eydísar
hjá forsætisráðuneytinu gekk
málsmeðferð hennar hraðar fyrir
sig en annars hefði verið.
Niðurstaða þarlendra yfirvalda
var að vísa Eydísi á brott úr landi.
Nokkrum dögum síðar var hún
því sótt í fangelsið um miðja nótt
og keyrð upp á spítala í skoðun.
Næsta dag var hún flutt í lögreglu­
fylgd upp á flugvöll. Hún var með­
höndluð sem glæpamaður; lokuð
inni í herbergi á flugvellinum áður
en henni var fylgt vegabréfslausri
út í flugvél.
Eftir að hafa verið dögum
saman í svelti notaði Eydís tæki­
færið í flugvélinni og pantaði
allt það sem hugurinn girntist
af matseðlinum. Í Leifsstöð
beið íslenska lögreglan henn­
ar. „Utan ríkisráðuneytið er bund­
ið þagnarskyldu og þess vegna
vissi lögreglan ekki af hverju það
væri verið að flytja mig heim. Þeir
héldu að ég væri glæpamaður.“
Móðir Eydísar og systir tóku á
móti henni á flugvellinum og það­
an fór Eydís beint í læknisrann­
sókn á spítala.
Gallað kerfi
Hún segir enga eftirmála hafa verið
af þessum atburðum. Nauðg arinn
gengur enn laus.
Í nokkur ár lokaði Eydís á
þennan atburð og sagði einungis
nánustu aðstandendum frá því
sem kom fyrir hana í Tyrklandi.
Það vildi svo heppilega til að hún
hafði leitað til sálfræðings áður en
hún fór til Tyrklands. Með hans
hjálp tókst hún á við áfallið, með­
al annars með því að skrifa nið­
ur það sem hafði gerst og vinna
þannig úr reynslunni. Hjá sál­
fræðingum gekkst Eydís einnig
undir EMDR sálfræðimeðferð (e.
Eye Movement Desensitization
and Reprocessing) sem þar sem
flakkað er á milli hægra og vinstra
heilahvels eða þess vitsmunalega
og tilfinningalega.
Hún bendir á að brotaþolar
kynferðisofbeldis séu oftar en
ekki upp á sjálfa sig komnir þegar
kemur að því að leita sér hjálpar
og finna hvaða úrræði eru í boði.
Það var til að mynda sálfræðingi
hennar að þakka að hún komst
að því að hægt væri að fá áfalla­
aðstoð greidda í gegnum heimilis­
tryggingu.
„Hér heima er kerfið gallað á
annan hátt. Þolendur þurfa oft
að bíða mánuðum, jafnvel árum
saman, eftir því að mál þeirra rati
fyrir dóm og eru í andlegu fangelsi
á meðan. Það er ekki hægt að bera
saman ólík kerfi en þó er hægt að
hafa hátt um ofbeldið sem á sér
stað í kerfinu hér heima og benda
á hvað hægt sé að gera betur.“
Þjáningunni breytt í list
Eydís hefur unnið í kvikmynda­
gerð í gegnum tíðina. Upp úr dag­
bókarskrifum hennar vaknaði hjá
henni sú hugmynd að gera stutt­
mynd byggða á reynslu hennar í
Tyrklandi. Breyta þjáningunni í
list.
Nú hefur stuttmyndin Islandia
litið dagsins ljós, þar sem leikkon­
an Þóra Karítas Árnadóttir fer með
aðalhlutverkið. Tökur á myndinni
fóru fram í gömlu fangelsi í
Segovia, fjallabæ norður af Madrid
á Spáni. Ekki kom til greina að
taka myndina upp í Tyrklandi þar
sem Eydísi hefur verið meinað
að stíga fæti inn í landið. Fram­
leiðsla myndarinnar var stór í
sniðum, hópurinn á bak við telur
um fimmtíu til sextíu manns frá Ís­
landi, Spáni, Kanada og Tyrklandi.
„Lengst af þá sleppti ég því að
segja að sagan væri byggð á minni
reynslu, og meira að segja fólk í
tökuliðinu vissi það ekki. Núna
í dag er ég opin með að þetta sé
byggt á mér. Það er ekkert leyndar­
mál lengur.“
Þessa dagana stendur yfir
styrktarsöfnun á síðu Karolina
Fund sem miðar að því að koma
Islandia í dreifingu á kvikmynda­
hátíðir víða um heim en myndin
hefur þegar verið sýnd á kvik­
myndahátíðinni í Austin við frá­
bærar undirtektir.
„Eins og staðan er núna hjá okk­
ur fór allt okkar fjármagn í fram­
leiðsluna og þess vegna ákváðum
við að fara þessa leið, þar sem það
var tímabært að dreifa sögunni al­
mennilega og af fullum krafti. Það
er mikill plús fyrir mig, eða ég er
að átta mig akkúrat á þessu augna­
bliki á að það er mikilvægt fyrir
mig að ræða söguna opinberlega.
Því segir sig sjálft að það er engu
líkt að geyma sögu eins og þessa
inni í sér. Kostnaðurinn hefur vax­
ið mikið og það kostar sitt að fara
með mynd á hátíðir erlendis. Ef
við náum takmarkinu í söfnuninni
þá myndi það flýta mjög mikið
fyrir,“ segir Eydís.
Með söfnuninni vilja Eydís og
aðrir aðstandendur myndarinnar
einnig styðja við Elfusjóð en hluti
af söfnuninni mun fara í sjóðinn,
sem aðstoðar konur að leita réttar
síns í ofbeldismálum hér á Íslandi.
Líkt og Eydís bendir á þá er Is­
landia alþjóðleg saga.
„Það sem ég lenti í, það kemst
ekki nálægt þeim hryllingi sem
konur eru að lenda í úti allan
heim. Þetta málefni er ekki bundið
neinum landamærum, það er ekki
tengt einhverjum einum heims­
hluta eða trúarbrögðum. Ofbeldi
gagnvart konum er glæpsamlegt
og það snertir okkur öll.“ n
Sundaborg 3
104 Reykjavík
777 2700
xprent@xprent.is
SKILTAGERÐ
Ljósakassar
Ljósaskil

3D stafir
Hönnun
Ráðgjöf
Uppsetning
„Ég hélt í alvörunni að ég
væri að fara að deyja
Fangelsuð þegar hún
leitaði réttar síns