Morgunblaðið - 04.04.2019, Blaðsíða 52

52 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 2019
VIÐTAL
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Þetta er nú hátt á sjöunda hundrað
verka og satt best að segja veit ég
ekki alveg hversu mörg þeirra hanga
nú uppi á sýningum, en hugsa að það
sé vel á fimmta hundraðið. Þetta er
eins og þegar hrossaræktendur eru
spurðir að því hvað þeir eigi margar
stóðmerar, þá eru loðin svör,“ segir
Skúli Gunnlaugsson læknir og hlær
þegar hann er spurður um hið um-
fangsmikla, vandaða og athyglisverða
safn á íslenskri myndlist sem hann
hefur komið sér upp. Og það á aðeins
rúmlega einum áratug. Skúli bætir við
að safnið snúist ekki um magn heldur
gæði en það er samt ekki hægt að
komast hjá þeirri hugsun að Skúli hafi
að meðaltali keypt meira en eitt
myndverk á viku – lungann úr þeim
tíma bjó hann og starfaði í Bandaríkj-
unum – og hefur greitt fyrir safnið
gríðarháa fjárhæð. Þá hefur hann far-
ið óvenjulega leið til að koma safn-
eigninni á framfæri en hann hefur að
eigin frumkvæði sett upp vel hugs-
aðar sýningar á verkum sínum í á
annan tug fyrirtækja í Reykjavík.
Á málþingi sem verður haldið í
Listasafni Íslands á laugardaginn
kemur kl. 10.30 mun Skúli fjalla um
hugsjónir sínar sem safnari mynd-
listar og um safn sitt en málþingið er
haldið í tengslum við sýninguna Gjöfin
frá Amy Engilberts sem nýverið var
sett upp í Listasafninu. Á henni eru
verk samtímalistamanna sem safnið
hefur keypt síðasta áratuginn fyrir
dánargjöf frá Amy. Þess má geta að á
sama tíma hefur Skúli eignast verk
eftir sömu listamenn.
Skoðuðum verkin á 12 stöðum
Skúli starfar í dag sem læknir á
sjúkrahúsinu í Keflavík en miklar
breytingar hafa orðið á lífi hans á síð-
ustu árum. Eins og kom fram í viðtali
við Skúla í Sunnudagsblaði Morgun-
blaðsins í janúar fyrir rúmu ári síðan,
þá naut hann um 13 ára skeið mikillar
velgengni sem hjartalæknir í Banda-
ríkjunum og var einn eigenda lækn-
ingamiðstöðvar í Vestur-Virginíu í
Bandaríkjunum. Hann var alls í tvo
áratugi við nám og störf vestra – en
hann er annars uppalinn í Laugarási í
Biskupstungum, sonur hjónanna
Renötu Vilhjálmsdóttur kennara og
Gunnlaugs Skúlasonar dýralæknis.
En fyrir rúmum tveimur árum
greindist Skúli með bráðahvítblæði og
gekk í gegnum erfiða læknismeðferð.
„Fótunum var kippt undan mér í einu
vettvangi. Ég hafði verið með ein-
kenni í eina viku, var slappur og púls-
inn hraður – og ég sem hafði aldrei
orðið veikur eða tekið mér frí, hafði
bara unnið í allt að 16 tíma á dag, en
byrjaði í lyfjameðferð sama dag og
hvítblæðið greindist. Og ég tók aldrei
aftur á móti sjúklingi í Bandaríkj-
unum.“
Samhliða störfum sínum í Banda-
ríkjunum hafði Skúli byrjað að byggja
upp safn af íslenskri myndlist og
sinnti því af mikilli ástríðu. „Ég skildi
árið 2008 og þá tók myndlistin yfir,“
segir hann. „Stundum var ég á milli
hjartaaðgerða í símanum að bjóða í
myndverk. Eftir hrunið sátu margir
hér uppi með góð verk, enginn var að
kaupa neitt og ég gat gert sannkölluð
magninnkaup á þeim tíma, og eftir
gengisfellinguna hér voru laun mín úti
að auki tvöfalt hærri en áður miðað
við krónuna og það gerði mér enn
auðveldara fyrir við að kaupa verk.“
Fyrir nokkrum árum hafði ég kom-
ist að því að Skúli hafði farið þá
óvenjulegu leið sem safnari mynd-
listar að setja upp sýningar á verkum
sínum í völdum fyrirtækjum á höfuð-
borgarsvæðinu. Við höfðum rætt um
að þegar hann væri á landinu myndi
hann sýna mér þær sýningar sem
hann hafði sett upp en svo veiktist
hann og þau áform voru sett á ís. En
nú er Skúli fluttur heim og á dögunum
var kominn tími til að kynnast þessu
umfangsmikla safni hans. Og það tók
heilan vinnudag að fara á milli sýn-
inganna en ef heimili safnarans er tal-
ið með þá eru verk hans nú á tólf
stöðum; við sáum þau meðal annars á
skrifstofum á fjórum hæðum í Turn-
inum við Borgartún og Katrínartún, í
Kringlunni, í Húsi verslunarinnar, úti
á Granda og svo á Skúli öll listaverkin
í Hilton hótelinu, í móttökunni og á
veitingastaðnum Vox; þar má til að
mynda sjá verk eftir Louisu Matt-
híasdóttur, Ólaf Elíasson, Jóhann
Briem, Jón Stefánsson, Kjarval,
Hallgrím Helgason og Guðmundu
Andrésdóttur.
Safnar öllum tímabilunum
Skúli tekur á móti mér á heimili
sínu í Garðabæ og það er vægast sagt
fullt af myndlist. Og eins og ann-
arsstaðar þar sem við komum eru
merkingar við hvert verk, þar sem
fram kemur heiti þess, nafn lista-
mannsins og að verkið sé í Lista-
verkasafni Skúla Gunnlaugssyni.
Strax má sjá að Skúli hefur áhuga á
öllum helstu tímabilum íslenskrar
listasögu. Í anddyrinu mæta gestinum
til að mynda verk eftir Kristján Dav-
íðsson, Jón B.K. Ransú, Steinunni
Þórarinsdóttur, Jóhann Briem og
Ragnar Kjartansson myndhöggvara,
og í stofu Skúla má sjá glæsileg verk
eftir Eggert Pétursson, Kristján,
Helga Þorgils Friðjónsson, Brynhildi
Þorgeirsdóttur, Sigurjón Ólafsson og
Birgi Andrésson – svo afar fátt eitt sé
nefnt. Það eru myndverk í öllum her-
bergjum og fullar geymslur. Og þegar
við förum út í bíl og leggjum upp í leið-
angur milli sýninganna bið ég Skúla
að segja frá safninu og söfnuninni sem
hann segir einkennast af þremur þátt-
um.
„Ég vil að eftir minn dag verði til
safn sem ég hef sett saman sem gefur
góða yfirsýn yfir það besta í íslenskri
myndlistarsögu,“ segir hann. „Í þessu
safni eru öll tímabil undir og það gerir
mína söfnun líklega einstaka hér á
landi; í því eru verk eftir frumherjana,
módernistana, nýja málverkið, það
eru naívistarnir, samtímalistin, kons-
eptið, vídeó, ljósmyndir, allt mögu-
legt… Í þessu safni eru því öll tímabil-
in undir en fráleitt allir listamenn, ég
hef ekki áhuga á því. Ég vil að safnið
mitt gefi góða yfirsýn. Vitaskuld getur
ekkert safn verið fullkomið og alltaf
vantað eitthvað en ég hef verið að fylla
ansi vel upp í eyðurnar. Þótt maður
ætti alla heimsins peninga þá gæti
maður aldrei eignast endanlegt safn,
þetta er ævistarf og ég vona að mér
endist aldur til að halda þessu áfram.
Ég er með allar klær úti við að reyna
að ná verkum sem mér finnst vanta, til
að mynda leita ég nú að góðum mynd-
um eftir Rósku. Það er erfitt að finna
góð verk margra listamanna.“
Vigdís Rún Jónsdóttir listfræð-
ingur á Akureyri vinnur að bók um
safn Skúla. Hann segir ekkert liggja á
með útgáfu en vill að hún tengist
stórri yfirlitssýningu yfir safnið.
Hreifst af safnarakúltúr ytra
Fyrsti lykilþátturinn í söfnun Skúla
er semsagt að safnið nær yfir öll tíma-
bil íslenskrar listasögu. En annar
þátturinn?
„Í Bandaríkjunum kynntist ég mik-
ilvirkum safnarakúltúr, þar sem menn
byrja að safna af áhuga en verða fljótt
meðvitaðir um verðmætasköpuninni í
safninu og fara að velta því fyrir sér
sem fjárfestingarmöguleika. Bestu
verkin og hátt verð fylgjast líka að.
Auðvitað er þetta ákveðin spákaup-
mennska en ég fékk mikinn áhuga á
þessu og vil meina að kaup á góðri
myndlist sé góð fjárfesting og miklu
betri en hlutabréf – það er ekki gaman
að horfa á þau! Að auki er verð mynd-
Hið mikla listasafn læknisins
 Á áratug hefur Skúli Gunnlaugsson
keypt hátt í 700 myndlistarverk  Set-
ur upp sýningar á þeim í fyrirtækjum
Morgunblaðið/Einar Falur
Safnarinn Skúli Gunnlaugsson við vegg í miðju lögfræðistofu í Turninum þar sem sjá má verk í hans eigu eftir
ýmsa listamenn, þau Þorvald Þorsteinsson, Gotta Bernhöft, Siggu Björg Sigurðardóttur, Ragnar Kjartansson, Ólaf
Lárusson, Jóhannes Jóhannesson, Guðrúnu Einarsdóttur og Harald Jónsson. Öðrum verkum er dreift um húsnæðið.
Morgunblaðið/Einar Falur
Samtímalist Í lögfræðistofu í Húsi verslunarinnar má meðal annars sjá
verk eftir Huldu Hákon, Hörpu Árnadóttur og Helga Þórsson.
Klassík Í stóru opnu rými fyrirtækis úti á Granda eru meðal annars falleg
málverk eftir Jón Stefánsson, Jóhannes S. Kjarval og Gunnlaug Scheving.Canada Goose Rossclair Parka er framúrskarandi vörn
gegn kuldanum og glæsileg hönnun fyrir borgarlífið. Okkar
verð er sambærilegt eða betra en í flestum öðrum löndum.
CANADA GOOSE FÆST Í NORDIC STORE LÆKJARGÖTU
www.nordicstore.is
Opið kl . 9 -22 alla daga
C
an
ad
a
G
o
o
se
R
o
ss
cl
ai
r
P
ar
ka
11
9
.9
9
0
k.
Kuldaþol: -20°C