Þjóðarbúskapurinn - 01.10.1977, Síða 12

10
1973—1975. Þetta á ekki sízt við mörg hinna smærri ríkja, sem
freistuðu þess í lengstu lög að lialda uppi atvinnu og kaupmætti al-
mennings, þótt í haksegl slægi í utanríkisverzlun á þessum árum.
Framvindan 1977.
Ivfnaliagsbatinn í umheiminum hefur fært með sér batnandi verzlunar-
árferði fyrir íslendinga. Þegar á árinu 1976 liðkaðist um útflutning og
viðskiptakjör bötnuðu.Reyndar er óhætt að segja, að þessar breytingar
til batnaðar í ytri skilyrðum þjóðarbúsins hafi verið furðu örar,
þegar þess er gætt, hversu hikandi og hægfara þróunin hefur verið
í iðnríkjunum. Á fyrri hluta árs 1977 gekk okkur flest í haginn, út-
flutningsverð hækkaði ört og mun örar en innflutningsverð og afla-
hrögð voru góð á vetrarvertíð. Nú er búizt við, að útflutningsfram-
leiðslan i heild aukist um 13% frá fyrra ári, en útflutningur þó
eitthvað minna. Útflutningsverðlag í erlendri mynt er talið munu
hækka um 18—19% frá árinu 1976 á sama tíma og innflutnings-
verðlag hefur hækkað um 7—8%, þ. e. viðskiptakjörin batna um
9—10%. í heild er talið, að þjóðarframleiðslan aukist um 4%, sem
er nálægt meðallagi síðustu áratuga, en þjóðartekjurnar hins vegar
um nærri 7%% að raungildi og njótum við þar viðskiptakjarabatans.
Þegar á fyrri hluta árs tók að gæta verulegrar eftirspurnaraukn-
ingar innanlands, sem svo hefur enn ágerzt eftir hækkun launa um
mitt árið. Er nú búizt við, að þjóðarútgjöld að frátöldum birgða-
breytingum aukist um 6%, einkum vegna 8% aukningar einkaneyzlu,
þvi svo virðist sem samneyzla og fjárfestingarútgjöld aukist ekki
svo miklu nemi. Reyndar eykst fjárfestingin eingöngu vegna miklu
meiri skipainnflutnings en reiknað var með í upphafi ársins. Aukn-
ingu þjóðarútgjalda hefur fylgt mikil aukning innflutnings, þeim
mun fremur sem innflutningsverð hefur lækkað mjög í hlutfalli við
innlent verðlag og tekjur á árinu. Talið er, að vöruinnflutningur
muni aukast um nær fimmtung, en allur innflutningur vöru og þjón-
ustu um 16%. Vegna mikillar hækkunar útflutningsverðlags veldur
þetta ekki auknum viðskiptahalla, heldur er nú spáð, að hann verði
um 4 milljarðar króna, eða nálægt 1% af þjóðarframleiðslu saman-
borið við 1,7% i fyrra og 11—12% árin tvö næst á undan. Reiknað
er með, að jöfnuður fjármagnshreyfinga verði jákvæður um 10 mill-
jarða króna, einkum vegna 16 milljarða króna lántöku umfram af-
borgun eldri lána, þannig að gjaldeyrisstaðan batnar líklega um ná-
lægt 6 milljarða króna af þessum sökum. Erlendar skuldir til langs
tíma munu verða nálægt 129 milljörðum króna í árslok eða um 36%
af þjóðarframleiðslunni. En aukning erlendra skulda er — ásamt