Heimsmynd - 01.03.1990, Síða 65

sem skiptir máli og þótt ég segist geta lifað hamingjusömu lífi
án eiginmanns og bama þá sækir sú hugsun oft að mér eftir að
ég fór að fullorðnast hvemig lífið verði á fimmtugs og sextugs
aldrinum ef maður er einn. Það hlýtur að vera stórkostlegt að
hafa einhvern góðan félaga að eldast með, einhvern sem er
vinur, elskhugi og stuðningsmaður í senn. Ast, eins og ég skil
það hugtak, á ekki heima innan veggja heimilisins. Maður
getur lent í ástarævintýrum og farið á algjört tripp einhvern
smátíma en það er aðallega kynferðisleg flugeldasýning og á
ekkert skylt við traust. vináttu eða skuldbindingar. Konur
binda líka allt of miklar vonir við ástina. Ég sá það þegar ég
var að kenna í Hamrahlíðinni að þar gilti ennþá sama gamla
munstrið. Stelpurnar urðu ástfangnar og fóru að láta sig
dreyma um börn og bú, en strákamir voru bara með þeim
þangað til þeir fengu að sofa hjá þeim, þá voru þeir roknir.
Kynlífsbyltingin svokallaða fór illa með konur, okkur fannst
að við yrðum að sofa hjá nánast öllum sem reyndu og sátum
svo eftir með sárt ennið, því ég held að það sé staðreynd að
konur fái ekkert út úr kynlífi með mönnum sem þeim þykir
ekkert vænt um. Það eina sem við fengum út úr kynlífsbylting-
unni voru kynsjúkdómar og alls kyns aðrir sjúkdómar sem
sannað er að fylgja fjöllyndinu. Það er grátlegt þegar fólk fest-
ist í þessu fara-á -ball-og-ná-sér-í-hjásvæfu munstri ár eftir ár.
Það skekkir svo alla möguleika á eðlilegum tilfinningatengsl-
um. Það er eins og fólk sé að sanna fyrir sjálfu sér og umheim-
inum að það hafi eðlilegar kynhneigðir eins og það er kallað.
Ég hef aldrei verið hrædd við þessa skilgreiningu um kyn-
hneigðir, mér er alveg sama hvað fólk heldur um mig.“
Hlín er ein af þessum sterku ákveðnu konum og segir hlæj-
andi frá því að margir vinir sínir hafi ámálgað það við sig að
henni væri nú betra að gera minna úr styrk sínum í návist karl-
manna: „Ef þú reyndir að vera aðeins undirgefnari og láta
karlmenn finna að þú þarfnist þeirra þá gengi þér betur,“
segja þeir í fullri alvöru og Hlín finnst þetta í senn broslegt og
grátlegt: „Kvenímyndin hefur í gegnum aldirnar gengið út á
það eitt að vera góð, sæt, hugguleg og samvinnuþýð og það
hefur ekkert breyst. Ég var um skeið fararstjóri í Grikklandi
þar sem ríkir mikil karlmannadýrkun og þurfti þar mikið að
vinna með körlum í ferðabransanum. Það gekk vel í byrjun en
þegar ég fór að láta á því bera að ég hefði ákveðnar skoðanir
á málum og vildi fá að leysa mín mál sjálf fór að versna í því.
Þar eru konurnar vanar að ná sínu fram með óbeinum hætti,
daðri, skjalli og að leika sig vanmáttugar og hjálpar þurfi.
Samt eru það þær sem öllu stjórna bak við tjöldin og spuming
hvort ekki er bara vænlegast fyrir konur að halda áfram að
nota þær ævafornu aðferðir ef þær ætla að hafa einhver völd.
Það er svo stutt í það að þær sem ætla sér að komast áfram á
eigin forsendum séu afskrifaðar sem frekjur og brussur og
spurning hvort það takmarkaða frelsi sem því fylgir sé þess
virði.“
legt að vera með öðrum listamanni, sem hugsar á svipuðum
nótum, án þess að nokkur hætta sé á að hagsmunir okkar rek-
ist á.“
Það eru þó ekki karlarnir sem eru hatrammastir út í konur
sem ná árangri. Aðrar konur reyna af öllum mætti að draga
þær niður, afbrýði og öfund verða ánægjunni yfir framgangi
kynsystranna yfirsterkari: „Konur eru alveg ótrúlegar. Ef
maður á bágt vilja þær allt fyrir mann gera og í mínu tilfelli að
minnsta kosti hafa það oftsat verið konur sem dregið hafa mig
upp úr þeim pyttum sem ég hef fallið í á lífsleiðinni. En ef vel
gengur verða samkeppnin og öfundin gjarnan ofan á. Og
kannski er þetta í raun dulbúin keppni um athygli karlmann-
anna. Það virðist svo ríkt í konum að eiginmaður sé æðsta
markmið tilverunnar og þegar þær hafa náð í einn slíkan er
auðvitað eðlilegt að þær reyni að halda honum. Sérstaklega
þar sem konur dæmast sjálfkrafa úr leik í samkeppninni um
ástina þegar þær eru komnar um fimmtugt. Karlmaðurinn get-
ur „yngt upp“, fengið sér nýja, yngri og fallegri konu þótt
hann sé farinn að eldast, en konurnar sitja eftir án nýrra tæki-
færa. Þær falla á tíma.“
Aldurinn er ekki það eina sem karlmenn fælast í fari
kvenna. Konur með ákveðnar skoðanir, sjálfstæðan vilja og
veraldlega velgengni eru ennþá litnar tortryggnisaugum: „Það
eru þær sem gefa sig út fyrir að vera undirgefnar, hjálparvana
og pínulítið heimskar sem eiga mesta möguleika í samkeppn-
inni um athygli og ást karlanna í flestum tilfellum, það er
óbreytt. Konur sem eru tilbúnar til að ýta sjálfum sér til hliðar
og sinna eiginmanni, börnum og búi fyrst og fremst. Og það
er í sjálfu sér ekkert óeðlilegt við það. Mesta lífsfyllingin er að
eignast barn og á meðan það er lítið þarf maður ekki svo mik-
ið á utanaðkomandi viðurkenningu að halda. Það eru forrétt-
indi að geta helgað sig því óskiptur. Og ef að konur finna sig í
því er það mjög gott, en við verðum líka að hafa tækifæri til
að rækta okkur sjálfar utan marka hjónabandsins og móður-
hlutverksins. Það er í rauninni þetta sem allt snýst um, að
finna sér þann farveg sem manni hentar. Hætta að láta kröfur
umhverfisins stjórna sér, leyfa sér að vera eins og manni líður
best hvort sem það er í móðurhlutverkinu, á framabrautinni,
sem eiginkona, ástkona eða allt þetta í senn. Við eigum ekki
að þurfa að velja um það hvort við viljum vera kynverur eða
vitsmunaverur, við erum hvort tveggja, og mér leiðist kvenna-
pólitík sem gengur út á það að þurrka út kynveruhliðina á
konum. Það er ekkert meira frelsi í því falið að vera kynlaus
vitsmunavera heldur en því að vera kyntákn. Við verðum að
þora að rækta allar okkar hliðar, leyfa konunni í okkur að
njóta sín þótt við ætlumst til að vera teknar alvarlega. Ef við
gerum það ekki erum við að samþykkja þá aldagömlu skoðun
að konur sem kynverur séu ómarktækar og í rauninni bara
markaðsvara. Kannski er það einmitt þetta sem hin nýja
kvenímynd gengur út á; að vera kona í öllum merkingum
orðsins en að vera maður um leið.“D
HEIMSMYND 65