Fréttablaðið - 26.09.2015, Qupperneq 36

þetta var ekkert fíkn þetta var bara
raunveruleikaflótti. Árið 2006 kemst
ég að því að ég er ófrísk og ég hætti
bara að reykja, og ekkert meira með
það og hef ekkert farið út í það aftur.“
Fannst þér kannabis slá á kækina?
„Upphaflega var það pælingin, en
það gerði það ekki í mínu tilfelli. Ég
man ég hugsaði oft um það, bara, af
hverju eru svona margir sem segja að
þetta geti slegið á? Af hverju gerist
það ekki hjá mér? Nei. Það gerði það
ekki. Þannig að ég bara svaf á daginn
og reykti á nóttunni. Maður er líka svo
framtakssamur í kannabisskýinu,“
segir Elva og skellir upp úr. „Að vísu,
einn kostur er sá að maður man alveg
hugmyndirnar sínar sem maður getur
fengið á meðan maður er að reykja.
En maður náttúrulega framkvæmir
ekki neitt. Sem betur fer þá held ég
að flestir sem fara í eitthvað svona, að
almennt sé þetta tímabundið ástand.
Kannabis … Þú skaðar í mesta lagi
sjálfan þig. Það er svolítið þannig.“
Vill ekki skamma son sinn
En á sonur þinn ekki bestu mömmu
í heimi þá, mömmu sem þekkir sjúk-
dóminn út og inn?
„Að vissu leyti er það ábyggilega
gott fyrir hann, en að öðru leyti er
ég kannski að sýna honum aðeins
,,of mikinn“ skilning. Ég er kannski
eftirlátssöm á köflum. Ég til dæmis
skamma hann rosalega lítið. Reyndar
yfirhöfuð með börn hef ég ekki mikla
trú á skömmum. Ég vil ekki skamma
börn almennt – ég held að það sé
rótgróið í mér því ég var svo upp-
full af skömm alla mína barnæsku
og unglingsár og fullorðinsár. Ég vil
ekki koma þessari skömm að hjá
honum og þar af leiðandi vil ég ekki
skamma hann mikið. En mín leið
hefur meira verið sú að ef hann er að
gera eitthvað af sér, þá hunsa ég hann
bara þar til hann róast og þá fer ég
inn til hans og spyr: Viltu knús? Og
þá segir hann: Já. Hann segir alltaf já
og svo ræðum við málin. En kannski
er þetta ekkert endilega besta leiðin,
maður veit það ekkert, það bara
kemur í ljós.“ Elva brosir. „Ég reyndi
uppeldisnámskeið og ráðgjafa og ég
veit ekki hvað og hvað. En þetta er
svona mín leið sem ég hef þróað.“
Elva er lífsglöð og hlær mikið,
gerir grín að öllu saman. Hún ræðir
mikið um fjölskyldulífið, hvernig er
að búa á heimili þar sem þrír ein-
staklingar þjást allir af áráttu- og
þráhyggjuröskun. „Geturðu ímynd-
að þér?! Sonur minn er með full-
komnunaráráttu og ég get ekkert gert
fullkomið þannig að ég er eiginlega
orðin vanvirk í heimilisstörfum og
eldamennsku. Svo er pabbi að safna
öllum fjandanum. Ég er reyndar á
lyfjum núna sem hjálpa mér að halda
mínum áráttum niðri, en ég missi
mig samt alveg stundum. Árátturnar
mínar snúast mikið um að telja, eins
og núna er ég með nýja áráttu, hún
er þannig að ég horfi á ferhyrnda
hluti og ég er að telja hliðarnar aftur
og aftur og aftur og þarf alltaf að
byrja á nýrri hlið. Svo sóna ég bara
út. Og fólk segir bara: Elva? Og ég
bara horfi.“ Elva skellihlær. „Þetta er
alveg glænýtt. Búið að vera kannski
í nokkrar vikur og ég tel og tel og tel
og er að horfa á sjónvarpið og það
er ferhyrnt og ég veit ekkert hvað
er í sjónvarpinu einu sinni. En þrá-
hyggjan hjá mér hefur svolítið snúið
að fólki líka í gegnum tíðina. Ég fæ
fólk á heilann, sérstaklega í karla-
málum. Þar hef ég alveg sokkið inn í
brjálæðislega þráhyggju, það er bara
pínlegt að hugsa um það.“
Ástarsambönd beina leið til helvítis
Elva segist fúnkera illa í sambönd-
um. „Þráhyggjan lýsir sér þannig að
ég vil stöðugt vera með viðkomandi,
er alltaf að hugsa um hann – ein-
hver geðveiki. Enda hef ég ekki
verið í sambandi í fimm ár, frá því
að ég og barnsfaðir minn hættum
saman. Ég ætla ekki þangað aftur.
Ástarsambönd hafa aldrei verið
neitt skemmtileg hjá mér, heldur fer
þetta oft frekar beina leið til helvít-
is,“ útskýrir Elva og hlær innilega. „Í
dag hugsa ég bara, þetta er ekki þess
virði. Kannski ef eitthvað kemur,
eitthvað óvænt, en það er ekkert á
dagskrá. Ég er ekki að leita.“
Elva segist hætt að bíða eftir
kraftaverki, en vonast til þess innst
inni að hægt verði að minnka
kækina með einhverjum hætti á
næstu árum. Kækirnir hafa ágerst
mikið með árunum. Árið 2011 fór
hún í aðgerð sem átti að breyta lífi
hennar. „Ég beið eftir að komast í
aðgerðina í eitt og hálft ár. Þetta er
sama aðgerð og fólk með Parkinson
fer í. Reynslan hefur verið góð með
Parkinson-sjúklinga, en með okkur
sem glímum við Tourette er þetta
enn á tilraunastigi. Ég er sú eina á
Íslandi sem hef farið í þessa aðgerð.
Maður vonaði auðvitað að þetta
myndi minnka kækina. Svo sögðu
læknarnir við mig að ef við næðum
ekki þeim árangri myndum við prófa
aftur eftir ár, stilla betur af. En ég er
enn þá að bíða, og það eru fjögur ár
síðan.“
Einstakt tilfelli
Í aðgerðinni er gangráð komið fyrir
í brjóstinu og slöngum og rafskauti í
höfðinu, þessu er svo öllu stýrt með
tölvu. „Svo er hægt að stilla straum
sem mér er gefinn og það á að
minnka kæki. Við læknirinn minn
höfum sótt um tvisvar sinnum að
fara í aðgerð til Svíþjóðar þar sem
eru fleiri sérfræðingar um málefnið,
en mér hefur verið neitað. Það er
þegar búið að henda 20 milljónum
í hausinn á mér, en svo á ekkert að
gera neitt meira? Það er búið að gera
götin, það er búið að koma öllum
ósköpunum fyrir inni í hausnum á
mér. Formlega svarið er að þetta sé
tilraunameðferð og því komist ég
ekki að. En það er búið að gera til-
raunina á mér, það á að bara eftir að
klára dæmið.“
Elva segist ekki nenna að kvíða
framtíðinni. „Á meðan ég bý hjá
pabba er þetta alveg að ganga. En ég
finn það að ég þarf einhvern til að sjá
um mig – en það er engin þjónusta í
boði. Það er líka af því að ég er svo-
lítið einstakt tilfelli. Ég er ein á báti
hvað stuðning frá ríkinu varðar, það
er bara þannig. En þetta væri líka
ógerlegt ef foreldrar mínir og barns-
faðir styddu ekki svona við bakið á
mér. Það er æðislegt að eiga þau að.“
Hún segir grínið vera sitt helsta
vopn í baráttunni. „Það er engin
regla að þú þurfir að segja frá öllu
þínu í rosalega miklum harmi. Að
setja eitthvað fram í gríni er rosa-
lega sterkt. Það er svo sterkt af því
að það sýnir svo mikið að ég komst
af. Ég er þolandi, já, en ég er ekki
fórnarlamb.“
ÞRÁHYGGJAN HJÁ MÉR
HEFUR SVOLÍTIÐ SNÚIÐ
AÐ FÓLKI LÍKA Í GEGNUM
TÍÐINA. ÉG FÆ FÓLK Á
HEILANN.
Elva Dögg trúir ekki á skammir í uppeldi sonar síns, sjálf hafi hún verið uppfull af skömm alla barnæsku og unglingsár. Fréttablaðið/Vilhelm
2 6 . S E P T E M B E R 2 0 1 5 L A U G A R D A G U R36 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð