Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2018, Page 63

ritrýnd grein scientific paper
tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 94. árg. 2018 63
Tafla 1. Bakgrunnsupplýsingar um þátttakendur greindar eftir kyni og aldri
Bakgrunnsbreytur Allir Konur Karlar p-gildi* 65-74 ára 75-91 árs p-gildi*
N=129 n=68 n=61 n=62 n=67
aldur, M ± SF (lægsta-hæsta) 75,1 ± 7,0 75,7 ± 7,0 74,4 ± 7,0 0,281
(65–91) (65–91) (65–88)
75 ára eða eldri, n (%) 67 (52) 39 (57) 28 (469) 0,194
Býr í þorpi (en ekki sveit), n (%) 104 (81) 56 (82) 48 (79) 0,599 51 (82) 53 (79) 0,651
fjöldi ára í skóla, M ± SF (lægsta-hæsta) 8,2 ± 3,4 7,8 ± 2,9 8,6 ± 3,8 0,217 9,7 +3,6 6,7 +2,4 <0,001
(2–18) (2–17) (2–18) (4–18) (2–14)
Á vinnumarkaði, n (%) 49 (38) 21(31) 28 (46) 0,079 42 (68) 7 (10) <0,001
Ekur bíl, n (%) 103 (80) 48 (71) 55 (90) 0,006 58 (94) 45 (67) <0,001
Í hjónabandi eða sambúð, n (%) 77 (60) 32 (47) 45 (74) 0,002 48 (77) 29 (43) <0,001
Býr ein(n), n (%) 41 (32) 28 (41) 13 (21) 0,016 10 (16) 31 (46) <0,001
að minnsta kosti eitt barn á svæðinu, n (%) 94 (78) 53 (79) 41 (67) 0,128 42 (68) 52 (78) 0,157
ættingjar og vinir á svæðinu, n (%) 122 (95) 66 (98) 56 (92) 0,018 57 (92) 65 (97) 0,019
heimilishjálp frá sveitarfélagi, n (%) 31 (24) 19 (28) 12 (20) 0,272 3 (5) 28 (42) <0,001
Óformleg aðstoð eða umönnun, n (%) 58 (45) 38 (56) 20 (33) 0,011 20 (32) 38 (57) 0,004
notar gönguhjálpartæki, n (%) 37 (29) 16 (24) 21 (34) 0,189 8 (13) 29 (43) <0,001
Er með a.m.k. einn langvinnan sjúkdóm, 91 (71) 48 (72) 43 (71) 0,886 39 (63) 52 (78) 0,048
n (%)
Vitræn færni, MMSE**, M ± SF 27,2 ± 2,7 27,4 ± 2,8 27,0 ± 2,6 0,425 28,1 ± 2,3 26,4 ± 2,8 <0,001
(lægsta-hæsta) (17–30) (17–30) (19–30) (19–30) (17–30)
Mat á eigin heilsu, n (%) 0,844 0,038
Mjög góð 26 (20) 14 (21) 12 (20) 18 (29) 8 (12)
góð 54 (42) 27 (40) 27 (44) 24 (39) 30 (45)
Miðlungs 37 (29) 21 (31) 16 (26) 16 (26) 21 (31)
Slæm 10 (8) 4 (6) 6 (10) 2 (3) 8 (12)
Mjög slæm 2 (2) 2 (3) 0 (0) 2 (3) 0 (0)
* Munur telst marktækur ef p-gildi < 0,05
** MMSE = Mini-Mental State Examination, tölugildi frá 0–30, hærra gildi táknar meiri vitræna færni. Ath. Við fimm spurningum vantaði svör frá einum eða
tveimur þátttakendum. Prósentuútreikningar byggjast á fjölda þeirra sem svöruðu hverri spurningu.
Tafla 2. Niðurstöður fyrir athafnir og þátttöku greindar eftir kyni og aldri
Mælikvarði* M ± SF (lægsta-hæsta) Allir Konur Karlar p-gildi** 65–74 ára 75–91 árs p-gildi**
N=129 n=68 n=61 n=62 n=67
Erfiðleikar við athafnir — heild 64,5 ± 13,6 61,3 ± 11,7 68,0 ± 14,8 0,005 72,2 ± 12,2 57,4 ± 10,6 <0,001
(36,9–100) (36,9–81,7) (41,3–100) (47,3–100) (36,9–90,3)
— Erfiðleikar við athafnir sem reyna 83,5 ±15,4 77,7 ±15,1 89,9 ± 13,2 <0,001 89,7 ± 12,0 77,7 ± 16,1 <0,001
á efri útlimi (41–100) (41–100) (47,7–100) (59,2–100) (41–100)
— Erfiðleikar við athafnir sem reyna 75,6 ±16,7 73,6 ± 17,1 77,8 ± 16,1 0,147 84,2 ± 15,3 67,5 ± 13,8 <0,001
á neðri útlimi (42,2-100) (42,2-100) (51,8–100) (55,5-100) (42,2–100)
— Erfiðleikar við athafnir sem reyna 56,8 ±19,4 52,9 ± 17,6 61,0 ± 20,5 0,018 67,5 ± 16,6 47,0 ±16,5 <0,001
mikið á neðri útlimi (11,4-100) (11,4-88,6) (27,5-100) (27,7–100) (11,35–100)
Tíðni þátttöku – heild 50,6 ± 5,3 51,9 ± 5,0 49,2 ± 5,4 0,003 52,0 ± 5,3 49,3 ± 5,0 0,005
(37,4-70,6) (43,2–70,6) (37,4–59) (37,4–63,6) (38,1–70,6)
— Tíðni samskipta við aðra 45,4 ± 6,9 46,7 ± 6,3 44,0 ± 7,2 0,027 47,7 ± 7,0 43,3 ± 6,0 <0,001
(23,8-70,3) (30,1-64,7) (23,8-70,3) (33,3–70,3) (23,8–54,9)
— Tíðni eigin umsjár 60,7 ± 14,4 62,8 ± 13,7 58,2 ± 15,0 0,069 61,2 ± 13,8 60,2 ± 15,1 0,700
(37,5-100) (37,5-100) (38,9–100) (40,3–100)
Takmörkun á þátttöku – heild 73,6 ± 13,7 71,8 ± 14,6 75,6 ± 13,7 0,117 78,8 ± 12,6 68,8 ± 13,0 <0,001
(44,9-100) (44,9-100) (47,9-100) (53,7–100) (44,9–100)
— Takmörkun á virkni 73,0 ± 14,8 70,8 ± 14,6 75,5 ± 14,7 0,069 78,6 ± 13,4 67,8 ± 14,2 <0,001
(39,8-100) (39,8-100) (43,4–100) (44,5–100) (39,8–100)
— Takmörkun á stjórn á eigin lífi 89,3 ± 11,8 89,6 ± 12,0 89,0 ± 11,7 0,780 93,0 ± 9,2 86,0 ± 12,9 0,001
(56–100) (60,1–100) (56–100) (67,5–100) (56–100)
* allir mælikvarðar (og breytur) fyrir athafnir og þátttöku byggjast á mælitækinu Efri árin, mat á færni og fötlun (Late-life function and disability instrument).
Mælitölur geta spannað bilið frá 0 til 100 og hærri tala táknar minni erfiðleika við athafnir, tíðari þátttöku og minni takmörkun á þátttöku.
** Munur telst marktækur ef p-gildi < 0,05.