Morgunblaðið - 06.12.2019, Blaðsíða 14

BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Þjóðskrá Íslands sendi eldriborgara í Reykjavík bréf íhaust vegna leiðréttingar ááður tilkynntu fasteignamati
íbúðar hennar.
Umrædd íbúð er á efstu hæð í fjöl-
býlishúsi í grónum borgarhluta.
Morgunblaðið hefur bréfið undir
höndum en þar sagði meðal annars:
„Leiðréttingin fór fram á grundvelli
23. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993
vegna misritunar eða annarrar ber-
sýnilegrar villu í skráningargögnum.
Við yfirferð og innra eftirlit hjá stofn-
uninni kom í ljós reikningsskekkja
sem fólst í því að við útreikning fast-
eignamats var ekki tekið tillit til á
hvaða hæð íbúðin er í fjölbýli eins og
gert var ráð fyrir í fasteignamatslíkani
Þjóðskrár Íslands fyrir árið 2020.“
Var viðtakanda bréfsins gefið færi á
að gera athugasemdir til Þjóðskrár Ís-
lands innan mánaðar frá dagsetningu
bréfsins. Þá hafði viðtakandi tækifæri
til að biðja um rökstuðning fyrir
ákvörðuninni og skyldi ósk þar um
berast Þjóðskrá Íslands innan 14 daga
frá móttöku bréfsins, samkvæmt 21.
grein stjórnsýslulaga.
Sá ekki rafræna tilkynningu
Tilkynningin var send í pósthólf við-
komandi á Ísland.is. Það pósthólf not-
ar hann nær aldrei og sá því ekki til-
kynninguna í tæka tíð. Á hinn bóginn
getur viðkomandi enn kært ákvörðun
um endurmat til yfirfasteignamats-
nefndar, skv. 34. gr. laga nr 6/2001,
enda væri hún studd rökum og nauð-
synlegum gögnum. Kærufrestur er
þrír mánuðir.
Viðkomandi sagðist í samtali við
Morgunblaðið ekki viss hvort hann
færi þessa kæruleið. Sú leið gæti enda
falið í sér töluverð útgjöld.
Hitt er næsta víst að viðkomandi
mun þurfa að greiða hærri fast-
eignagjöld vegna þessa endurmats.
Þjóðskrá Íslands gaf í síðasta mán-
uði út skýrsluna Fasteignamat fyrir
2020. Segir þar að fasteignamat íbúða
hækkaði milli ára um 5% á höfuð-
borgarsvæðinu.
Þær upplýsingar fengust frá Þjóð-
skrá Íslands að staðsetning íbúðar í
fjölbýlishúsi hafi áhrif á verðmæti
hennar. Við yfirferð og innra eftirlit
hjá Þjóðskrá hafi fundist sú reiknings-
skekkja að við útreikning fast-
eignamats var ekki tekið tillit til á
hvaða hæð íbúðir eru í fjölbýli, eins og
gert var ráð fyrir í fasteignamatslíkani
Þjóðskrár Íslands fyrir 2020.
Að jafnaði 0,5% hækkun
Þetta hafi verið leiðrétt í haustbyrj-
un. Að jafnaði leiði leiðréttingin til
0,5% hækkunar fasteignamats, en
bæði er um hækkanir og lækkanir að
ræða á fasteignamati. Það getur mun-
að nokkur hundruð krónum á gjöld-
unum yfir árið.
Leiðréttingin hafi náð til nokkur
þúsund íbúða á landinu öllu.
Við fasteignamatið fyrir íbúðir fyrir
2020 sé stuðst við 43 þúsund kaup-
samninga. Beitt sé tölfræðilegri grein-
ingu á verð seldra fasteigna til að finna
út „hvaða eigindi í húsnæði hafi áhrif á
fasteignamat“. Margt komi til greina.
Þar með talið aldur, staðsetning, bygg-
ingarefni og stærð. Nokkrar breytur
komi þar til viðbótar. Breytan varð-
andi staðsetningu fasteignar í fjölbýli
komi sterkt út við mat á þessum eig-
indum húsnæðis. Það sé verðmætara
að vera hærra í fjölbýli, ef lyfta er í
húsinu, en verðminna sé engin lyfta.
Bent er á að mannvirkjaskrá Þjóð-
skrár sé ítarleg. Fyrir liggi upplýs-
ingar um stærð íbúða og á hvaða hæð
þær eru. Öll mannvirki séu gæða- og
ástandsmetin í upphafi og við endur-
mat.
Leiðrétting í formi
skattahækkunar
Morgunblaðið/Eggert
Horft frá Brynjureit Íbúðir á efri hæðum bera hærri fasteignaskatta.
14
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. DESEMBER 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Hér á landi ertalað umað stjórn-
arfarið sé lýðveldi
með þingbundinni
stjórn. Stundum er
talað um þingræði,
sem þýðir að þing-
ið, Alþingi, ræður og rík-
isstjórn, framkvæmdarvaldið,
þarf að hafa stuðning þess, eða
getur að minnsta kosti ekki set-
ið gegn vilja þess.
Í Bandaríkjunum er þessu
ólíkt farið. Þar er forseti kosinn
sérstaklega, eins og reyndar
hér á landi, en ólíkt íslenska
forsetanum fer sá bandaríski
með framkvæmdarvaldið. Og
forseti Bandaríkjanna hefur
mikil völd og sjálfstæði gagn-
vart þinginu, þó að hann þurfi
að sækja fjárheimildir þangað
og takist iðulega á við þingið
vegna þess og fleiri atriða,
meðal annars vegna neitunar-
valds sem hann hefur vegna
lagasetningar þingsins. Þannig
eru þessar greinar ríkisvalds-
ins í Bandaríkjunum sjálf-
stæðar hvor gagnvart annarri
þó að völdin fléttist einnig sam-
an og samstarf á ákveðnum
sviðum sé æskilegt og jafnvel
nauðsynlegt. Valdajafnvægið
og sjálfstæði forseta og þings
hefur engu að síður þótt lykil-
atriði í stjórnskipun Bandaríkj-
anna.
Nú hafa demókratar á þingi
ákveðið að höfða mál gegn
repúblikanum Donald Trump
forseta til embættismissis
vegna meintra brota í starfi.
Málsóknin, sem ekki er mjög
trúverðug, gengur út á að for-
setinn hafi misnotað aðstöðu
sína og beitt Úkraínu þrýstingi
í eigin þágu vegna komandi for-
setakosninga. Bandaríska dag-
blaðið The Wall Street Journal,
WSJ, fjallar um þetta í leiðara
og segir að málið setji Trump
ekki í jákvætt ljós og hefði átt
erindi inn í umræður vegna for-
setakosninganna á næsta ári. Á
hinn bóginn fari því fjarri að
sýnt hafi verið fram á brot í
starfi sem réttlæti málshöfðun
til embættismissis.
Þá bendir WSJ á að allir for-
setar noti utanríkismál í eigin
þágu að einhverju marki.
„Þetta á meðal annars við um
Barack Obama þegar hann bað
Dmitry Medvedev um að biðja
Pútín að fara sér hægt í eld-
flaugavarnarmálum þar til eftir
kosningarnar 2012,“ segir
WSJ. Blaðið bendir einnig á,
vegna umræðu um heilindi í
kosningabaráttu, að Bill Clin-
ton hafi „ryksugað erlend fram-
lög til kosninga frá Riad [höf-
uðborg Sádí-Arabíu] og fjölda
annarra útlendinga árið 1996.“
Enn fremur hafi Hillary Clin-
ton fjármagnað Christopher
Steele til að dreifa röngum upp-
lýsingum frá Rúss-
landi um Trump til
fjölmiðla og FBI
vegna kosninganna
2016.
Blaðið víkur
einnig að því að
skýrsla Kenneth
Starr hafi dregið fram óyggj-
andi sannanir um að Bill Clin-
ton hafi logið fyrir dómi og haft
áhrif á vitni og að þetta hafi
verið skýr lögbrot. Þá hafi
einnig orðið skýrt eftir að
hljóðupptökur voru gerðar op-
inberar að Richard Nixon hafi
hindrað framgang réttvísinnar.
Í þeirri skýrslu sem Adam
Schiff hafi nú lagt fram gegn
Trump sé á hinn bóginn ekki
vikið að neinum ákveðnum
glæp en þess í stað séu dregnar
alls kyns almennar ályktanir
sem geti ekki verið undirstaða
málshöfðunar til embættis-
missis.
Af þessu dregur WSJ þá
ályktun að skýrsla Schiff og
málshöfðunin fái ekki stuðning
eins einasta repúblikana í
þinginu. Málið allt gegn Trump
verði þess vegna alfarið eftir
flokkslínum.
Þessi orð WSJ eru því miður
á rökum reist og líklegt að mál-
ið allt verði mjög eða jafnvel al-
farið eftir flokkslínum. Demó-
kratar hafa aldrei getað sætt
sig við að Trump hafi sigrað ár-
ið 2016 og að ýmsu leyti er það
skiljanlegt. En það breytir því
ekki að hann sigraði og það er
ekki þingsins að „leiðrétta“ úr-
slitin. Demókratar eiga að gera
eins og gert er í lýðræðisríkjum
og reyna að fella Trump á
næsta ári. Og því má ekki
gleyma að demókratar hafa
þegar gert atlögu að því að
„leiðrétta“ kosningarnar 2016
með vinnu Roberts Muellers
við að reyna að sýna fram á að-
Trump hefði ekki getað unnið
nema með aðstoð Pútíns. Sú
vinna skilaði ekki árangri,
Mueller tókst ekki að sýna fram
á þetta, og nú á að gera aðra at-
lögu að „leiðréttingunni“.
Fari svo að demókrötum tak-
ist að koma Trump úr embætti
fyrir þær „sakir“ sem þeir hafa
nú borið á hann er ljóst að eðli
forsetaembættisins í Banda-
ríkjunum tekur breytingum.
Forsetinn, sem hingað til hefur
staðið sjálfstæður gagnvart
þinginu nema hann hafi brotið
lög, verður þá eftir það að
reikna með því að meirihluti
þingsins reyni að bola honum í
burtu á pólitískum forsendum.
Óvíst er að demókratar hafi
hugsað þetta til enda og enn
ólíklegra er að næsti forseti
þeirra sem situr samhliða
meirihluta repúblikana á
Bandaríkjaþingi muni hugsa
hlýtt til þessarar vafasömu
málshöfðunar.
Málshöfðunin gegn
Trump gæti haft
verulegar afleið-
ingar fyrir framtíð
forsetaembættisins}
Þingbundinn forseti
í Bandaríkjunum?
F
lestir stjórnmálamenn hafa hvorki
áhuga á né dug til þess að leiða
mikilvæg deilumál til lykta. Þess
vegna er stjórnmálabaráttan sjald-
an fersk. Við erum að baka gömlu
lummurnar enn einu sinni og þær batna ekki við
það.
Fólki finnst litlu máli skipta hvaða flokkar eru
í ríkisstjórn, það breytist aldrei neitt. Því miður
er mikið til í þessu. Viðreisn var í ríkisstjórn í
tæplega eitt ár. Þótt við höfum komið góðum
málum til leiðar voru þau miklu stærri sem við
höfðum ekki bolmagn til þess að ná fram. Við
fengum lítinn tíma, en hitt vó þyngra að erfitt
var að koma mörgum góðum málum í gegnum
Sjálfstæðisflokkinn, sem hafði ekki áhuga á al-
vöru framfarabyltingu.
Enginn er hissa á því að lítið gerist í tíð núver-
andi ríkisstjórnar. Flokkarnir sem að henni standa hafa aft-
urhald sem markmið. Ekki er hægt að saka þá um að sigla
undir fölsku flaggi, þótt reyndar komi ríkisvæðing heilbrigð-
iskerfisins á vakt Sjálfstæðismanna jafnvel mér á óvart.
Stjórnmálaflokkarnir geta ekki komið sér saman um
sanngjarna gjaldtöku fyrir aðgang að miðunum. Þegar ný
tegund veiðist á Íslandsmiðum sameinast kerfisflokkarnir
um að gefa útgerðinni hana líka. Jafnvel vandað fólk snýst
frá fylgi við mannkindina og gengur í lið með sauðkindinni
um leið og það sest á Alþingi.
Þjóðin getur snúið þessari óheillaþróun við, en aðeins með
því að styðja flokka sem vilja og þora að gera breytingar og
gera þær hratt.
Viðreisn hefur frá upphafi haft róttækar kerfisbreytingar
að markmiði. Ekki smálagfæringar eða snyrt-
ingu heldur að endurræsa kerfið með nýju for-
riti:
1. Ríkið á ekki að úthluta gæðum til ákveð-
inna hópa án endurgjalds. Sjávarútvegur greiði
markaðstengt auðlindagjald með því að árlega
fari hluti kvótans á markað. Gjaldið renni til inn-
viðauppbyggingar á heimasvæðum.
2. Landbúnaður lúti lögmálum almennrar
samkeppni. Innflutningshöft og tollar á land-
búnaðarvörur afnumin í áföngum. Bændur
leystir úr fátæktargildru.
3. Enginn verði þvingaður af vinnumarkaði
eingöngu vegna aldurs.
4. Bætum hag fólks og fyrirtækja með því að
lækka vexti og verðbólgu til samræmis við ná-
grannalönd með upptöku stöðugs gjaldmiðils.
5. Námsárangur nái að minnsta kosti með-
altali innan OECD. Nám á bæði grunn- og framhalds-
skólastigi verði markvissara en nú er.
6. Kosningaréttur verði jafn, óháð búsetu. Jafnrétti þegn-
anna er grundvallarhugsjón lýðræðisins.
7. Þjóðaratkvæði um að ljúka aðildarviðræðum við Evr-
ópusambandið til þess að ná aðildarsamningi sem borinn
verður undir þjóðina.
Viðreisn getur ekki lofað neinu nema þjóðin standi að
baki okkur. Eina leiðin til þess að hrista upp í kerfinu er að
styðja flokk sem vill skipta um forrit.
Almannahagur – ekki sérhagsmunir.
Viðreisn í stað afturhalds.
Benedikt
Jóhannesson
Pistill
Skiptum um forrit
Höfundur er stærðfræðingur og stofnandi Viðreisnar.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Fram kemur í skýrslunni um
fasteignamatið 2020 að það
hækki um tæplega 700 millj-
arða króna milli ára.
„Heildarfasteignamat á land-
inu sem gildir fyrir 2020 er
9.047 milljarðar króna miðað
við stöðuna eins og hún var að
loknu endurmati 31. maí 2019
en fasteignamat sem gildir fyrir
2019 var á sama tíma tæpir
8.364 milljarðar króna. Heildar-
mat hækkar því um 6,1% milli
ára,“ segir þar orðrétt. Hækk-
unin – 700 milljarðar – sam-
svarar tæplega 2 milljónum
króna á hvern landsmann.
Hækkar um
700 milljarða
FASTEIGNAMAT
Morgunblaðið/Ómar
Hækkað Íbúðaverð í borginni.