Morgunblaðið - 28.12.2019, Page 16

16 MORGUNBLAÐIÐ TÍMAMÓT 29.12. 2019
AFP
Viljum við eilífa æsku?
Vísindamenn reyna nú að finna æskubrunninn með það fyrir augum að lengja mannsævina og tryggja betri
heilsu fram eftir aldri. Tilraunir með mýs og fiska lofa góðu og tekist hefur að tífalda ævi bandorma. Talið er að
fyrsti maðurinn til að ná 130 ára aldri sé þegar fæddur. Öldrun er kóðuð inn í frumur mannsins. Vísindamenn
keppast nú við að leysa kóðann, ekki síst með peningum auðmanna úr Sílikon-dal í Kaliforníu sem ekki eru til-
búnir að fallast á að þeir séu forgengilegir. Ef það tekst er vonast til að stutt sé í að við getum hakkað kóðann og
lengt lífið. Hvað gerist ef draumur mannsins um eilífa æsku rætist og er það eftirsóknarvert?
STÓRA SPURNINGIN
Indverski munkurinn
Swami Sivananda
kveðst fæddur 8.
ágúst 1896. Myndin
var tekin 2016 þegar
hann varð 120 ára.
Hinn heilagi Graal
Í leit að eilífri æsku hafa menn um aldir leitað að heilögum Graal.
Undanfarna áratugi hafa miklir sigrar vísinda ýtt undir þessa ósk
og nú treysta menn á að lausnin finnist í erfðaefni mannsins.
Þótt takist að hindra öldrun eru fleiri þættir sem munu hafa
áhrif á ævilengd. Þegar skoðað er hvaða þættir hafa áhrif á lífs-
lengd kemur í ljós að þáttur heilbrigðiskerfisins er talinn 20%, fé-
lags-, efnahags- og umhverfisþættir 40% og lifnaðarhættir 40%.
Þar er um að ræða nægan svefn, holla næringu, hreyfingu, geð-
rækt og að forðast áfengi og tóbak. Þá lítur út fyrir að umhverfis-
þættir muni hafa æ meiri áhrif á heilsu til hins verra og að erfitt
verði að tryggja sjálfbærni heilbrigðiskerfa.
Þá er spurningin hvort lífið verði þess virði að lifa því svo lengi.
Hvernig verður ástandið á jörðinni ef ekki tekst að stemma stigu
við loftslags- og umhverfisbreytingum og ef fólksfjölgun eykst til muna vegna langlífis?
Mun okkur leiðast og verður lífið tilgangslaust? Er það kannski svo að forgengileiki okkar
er lykillinn að vellíðan því að dauðinn er stöðug áminning um að tíminn, okkar verðmæt-
asta auðlind, er af skornum skammti? Það knýr okkur flest til að njóta lífsins og láta gott
af okkur leiða sem aftur eflir heilsu og vellíðan.
Er það svo að dauðinn gerir lífið gott? Eilíft líf er sjálfsagt fyrir trúaða en hugarburður
fyrir aðra. Líklega er leitin að eilífu lífi vitnisburður um ótta okkar og gremju gagnvart
dauðanum sem við höfum fjarlægst með framförum læknavísinda. Það er kaldhæðni í
hugleiðingum um eilíft líf að þegar haldið er á vit forfeðranna hefur manneskjan jafnan
öðlast áframhaldandi líf í gegnum verk sín, í gegnum ástvini og með því að hafa látið gott
af sér leiða.
Áður en mannkynið getur farið að gæla við hugmyndina um eilífa æsku þarf að byrja á
að tryggja sjálfbærni jarðarinnar, frið, jöfnuð og að maðurinn lifi heilbrigðu og gagnlegu
lífi. Því eins og Mark Twain sagði, „við verðum að einbeita okkur að framtíðinni því þar
verðum við það sem eftir er ævinnar“.
Alma D. Möller
er landlæknir