Hugur og hönd - 01.06.1981, Blaðsíða 10

sjöl eftir áse lund jensen
sýnd á listasafninu í kaupmannahöfn í maí 1981
Danska prjónalistakonan Áse Lund
Jensen er íslendingum að góðu kunn.
Eflaust muna einhverjir eftir sýningu
hennar í Norræna húsinu 1971, og hafa
ef til vill tekið þátt í prjónanám-
skeiðum hennar, sem haldin voru á
vegurn Heimilisiðnaðarfélagsins og
Norræna hússins.
í maímánuöi sl. var haldin sýning á
sjölum í Kunstindustrimuseet í Kaup-
mannahöfn. Þessi sýning var vel yfir-
veguð blanda af gömlu og nýju, m.a.
gömul íslensk munstur sem hún hafði
fengið leyfi hjá H. í. til að nota. Tvö
skrautleg sjöl voru eftirlíkingar af göml-
um hyrnum frá því um 1850-60 sem
hún hafði séð á safninu í Herning. Sjálf
hyrnan er stór svartur þríhyrningur um-
kringdur eldingabekk í skínandi litum,
hvítu, gulu, ljósgrænu, rauðu, fjólubláu
og svörtu. Gerði bekkurinn það að
verkum að sjalið varð skínandi glað-
legt.
Eftirlíkingar af Færeyskum sjölum
voru líka sýnd. Stór, listilega gerð tvö-
ÁseLund'Jensen:
eftirlíking af sjali frá Herninghéraði
ea.1880
Efni: 1. litur = Áse Lund Jensen
garn litur nr. 7 steingrár. 2. litur = Áse
Lund Jensen garn litur nr. 30 svart. 3.
litur = Spinni íslenskt eingirni
sauðsvart.
I uppskriftinni er gengið út frá þeim
litum sem líkjast mest fyrirmyndinni.
Prjónar: Stuttir prjónar og langur
hringprjónn nr. 3 Vz.
Þensla: 10 cm = 20 lykkjur 10 cm =
40 umferðir.
10
föld sjöl, unnin úr hárfínu bandi í
sauðalitum. Auðvelt er að skilja að
konur sem búa við óblítt veðurfar, hafi
þurft á slíkum sjölum að halda og
kunnað að meta þau.
Nýrri gerðir af sjölum voru aftur á
móti tilraunir til að setja saman ólík
efni og tengja gömlum prjónaaðferð-
um. Sérlega fallegt dæmi um það er
sjal þar sem hún notar gamalt gata-
munstur „haflöður” sem þekkt er víða
um lönd undir mörgum nöfnum, en
nýjungin er að hún notar til skiptis
mjög þykkt og mjög þunnt ullargarn,
sem gefur óvænta, lifandi áferð. Annað
dæmi er sjal í taflborðsmunstri (svart-
hvítt) í svokallaðri ,,neverkont-aðferð”.
I Noregi hafa verið prjónaðir sokkar,
sem kallaðir voru „neverkont”, eigin-
lega þýðir það karfa fléttuð úr þunnum
barkartágum, næfrum, lík gömlum
spónakörfum.
Upphaflegi tilgangurinn með að
safna sjölum úr ýmsum áttum, var að
koma þeim út í bók, og að því vann
Sjalið er prjónað úr tveim þáttum af
bandi 1. og 3. lit með garðaprjóni.
Fitjið upp 7 1 og prjónið einn prjón
slétt. Síðan samkvæmt teikningu.
Þ.e.a.s. Aukið er út í báðum hliðum
innanvið jaðarslykkju í hverri umf. En
auk þess aukið út beggja vegna við 3
miðlykkjur í annarri hverri umferð. Ut-
aukningin er gerð með því að prjóna í
band milli lykkja og snúa upp á það.
Þar sem sjalið er eins á réttu og röngu
er ágætt að setja merkiþráð utan um
miðlykkjurnar með hnút á þeirri hlið
sem útaukning við miðlykkjur er gerð,
en það er í umferð með stakri tölu.
Prjónið þar til sjalið er 52 cm langt í
Áse Lund Jensen síðustu árin, en hún
féll frá 1977, og var bókinni þá ekki að
fullu lokið. Henni hafði þó tekist að
gera uppskriftir að og byrja á öllum
þeim ólíku sjölum sem á sýningunni
voru, en við fráfall hennar tók
Marianne Isager við starfinu og lauk
því á vinnustofu sinni á Jótlandi.
Tilgangur Áse Lund Jensen með að
gefa út bók um prjónuð sjöl og hyrnur,
var að hluta til að sýna hve prjónalist
forfeðra okkar var á háu stigi en hins
vegar og ekki síður til að innblása
núlifandi kynslóðum prjónalinda
löngun til að gera tilraunir með ný efni
og samræma þau gömlum hefðbund-
num prjónagerðum, sem hæfi nútíma
kröfum og smekk.
Að prjóna einfalt sjal er góð byrjun,
allir geta notað þau og ekki þarf að
hafa áhyggjur af að stærðin sé ekki
hæfileg á hvern sem er. Auk þess sést
fljótt árangur, ef vel er að verið.
Traute Sönderholm.
miðju, þá er eingirnið slitið frá og
prjónað með ALJ-garninu einu 4
prjónar. Fellt af. Gengið frá endum.
Á sjalið er heklaður mjór kantur við
hálsmál, en prjónaður breiður blúndu-
bekkur að neðan, hvort tveggja úr ALJ
garni í lit nr. 2.
Heklaður kantur: Heklunál nr. 3 -
3 Vi.
HUGUR OG HÖND